Một số giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hoá quốc tế của các thương nhân Việt Nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ

CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI

-------***-------

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài:

MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG MUA BÁN HÀNG HOÁ QUỐC TẾ CỦA CÁC THƯƠNG NHÂN VIỆT NAM

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 96 trang tài liệu này.

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Như Trang

Lớp : Anh 7

Khoá : 43B - KT&KDQT

Giáo viên hướng dẫn : ThS. Phan Thị Thu Hiền

Hà Nội– Tháng 06/2008

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................... - 1 - CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỂ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG MUA BÁN HÀNG HÓA QUỐC TẾ................................... - 4 - 1.1. Hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế...................................................................... - 4 -

1.1.1. Khái niệm hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế ........................... - 4 -

1.1.2. Đặc điểm của hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế ..................... - 4 -

1.1.3. Vai trò của hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế trong nền kinh tế quốc dân. ................................................................................................ - 5 - 1.2. Rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế .............................................. - 7 - 1.2.1. Rủi ro trong kinh doanh ................................................................ - 7 -

1.2.2. Rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế ...................... - 16 -

1.3. Quản trị rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế ............................- 19 -

1.3.1. Khái niệm quản trị rủi ro ............................................................ - 19 -

1.3.2. Vai trò của quản trị rủi ro với hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế ... - 20 - CHƯƠNG II: RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG MUA BÁN HÀNG HÓA QUỐC TẾ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM ............................ - 26 -

2.1. Tổng quan về hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế của các doanh nghiệp Việt Nam ..................................................................................... - 26 -

2.2. Tình hình rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế tại Việt Nam.- 30 -

2.2.1. Nguy cơ rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế của Việt Nam .. - 30 -

2.2.2. Một số rủi ro thường gặp trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế của Việt Nam ........................................................................................ - 35 -

2.3. Hoạt động quản trị rủi ro trong mua bán hàng hóa quốc tế tại các doanh nghiệp Việt Nam..................................................................................................................- 64 -

2.3.1. Nhận thức của các doanh nghiệp về rủi ro .................................. - 64 -

2.3.2. Thực trạng các biện pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế tại Việt Nam. ............................................................. - 65 -

CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG MUA BÁN HÀNG HÓA QUỐC TẾ.......................................................... - 68 -

3.1. Tính chất và mức độ rủi ro trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.............- 68 -

3.2. Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế..........- 70 - 3.2.1. Giải pháp vĩ mô........................................................................... - 70 - 3.2.2. Giải pháp vi mô........................................................................... - 76 -

KẾT LUẬN ..................................................................................................... - 81 - DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... - 83 -

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Tổng mức lưu chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam giai đoạn 2000 – 2007...................................................................................................... - 27 -

Bảng 2.2 : Một số mặt hàng xuất khẩu chủ yếu thời kỳ 2000 - 2007 ................ - 28 - Bảng 2.3: Kim ngạch xuất khẩu sang một số thị trường chính thời kỳ 2000 – 2007............... - 28 - Bảng 2.4: Một số mặt hàng nhập khẩu chủ yếu thời kỳ 2000-2007 ................... - 29 -

Bảng 2.5: Kim ngạch nhập khẩu tại một số thị trường chính ............................. - 30 - Bảng 2.6: Giá gạo thế giới giai đoạn 1990-2006 ............................................... - 38 -

Bảng 2.7: Giá dầu thô trên thế giới giai đoạn 1995-2008 .................................. - 40 -

LỜI MỞ ĐẦU

Ngày nay, mọi quốc gia trên thế giới muốn phát triển và trở nên thịnh vượng thì không thể không có sự giao lưu về chính trị, kinh tế cũng như văn hóa với cộng đồng thế giới. Sự thật này đã khiến nhiều quốc gia trên thế giới xóa bỏ hận thù, hiềm khích, vượt qua không gian và những bất đồng về về ý thức hệ để thực hiện hợp tác và phát triển các quan hệ kinh tế. Là một lĩnh vực quan trọng trong hoạt động thương mại quốc tế, hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế đã ra đời và không ngừng phát triển. Tuy nhiên phải đến cuối thế kỷ 20, hoạt động này mới thực sự phát triển mạnh mẽ khi mà xu hướng quốc tế hóa kinh tế, tự do hóa thương mại là nhu cầu thực sự của đời sống kinh tế và xã hội toàn cầu.

Sau Đại hội VI của Đảng, hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam, trong đó bao gồm cả hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế thực sự được mọi cấp, mọi ngành coi trọng và có điều kiện phát triển nhờ sự đổi mới mạnh mẽ trong tư duy kinh tế. Hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế đã góp phần tạo nên một cục diện mới cho nền kinh tế trong khoảng gần 20 năm trở lại đây. Phải thừa nhận một thực tế là hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế của Việt Nam đã và đang đạt được những thành tựu to lớn, các mặt hàng mua bán ngày một đa dạng, phong phú, các thị trường được mở rộng ra hầu khắp các nước trên thế giới, góp phần không nhỏ vào sự tăng trưởng của nền kinh tế.

Tuy nhiên, hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn làm phát sinh những nguy cơ có thể gây ra rủi ro, tổn thất, ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến hiệu quả kinh tế - xã hội của các doanh nghiệp cũng như toàn bộ nền kinh tế quốc dân, thậm chí có thể dẫn đến sự

phá sản của một doanh nghiệp hoặc một ngành sản xuất, kinh doanh. Đặc biệt là trong một nền kinh tế mở, việc giao lưu, buôn bán với các đối tác nước ngoài tiềm ẩn những rủi ro phức tạp trong khi Việt Nam lại chưa có nhiều kinh nghiệm trong kinh doanh thương mại quốc tế thì những rủi ro này lại càng đa dạng và khó lường hơn. Rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế đã và đang làm cản trở hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam, làm cho hoạt động này tăng trưởng chưa xứng đáng với tiềm năng phát triển của nước ta. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để có thể phòng ngừa và giảm thiểu những rủi ro này nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế, góp phần vào tăng trưởng kinh tế. Muốn vậy, chúng ta cần phân tích và nghiên cứu những rủi ro có khả năng xảy ra đối với các doanh nghiệp tham gia hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế tại Việt Nam, từ đó có các biện pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro. Đây là một việc làm rất có ý nghĩa đối với hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế trong điều kiện chúng ta đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ rủi ro cao như hiện nay. Đây cũng chính là lý do tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế của các thương nhân Việt Nam” là đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình.

Trong phạm vi khóa luận này, người viết đi sâu phân tích những rủi ro các doanh nghiệp Việt Nam thường gặp phải khi tham gia hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế và qua đó, đề ra một số biện pháp cần thiết để phòng ngừa và hạn chế những rủi ro này.

Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận có kết cấu như sau:

Chương I: Những vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế

Chương II: Rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế của các doanh nghiệp Việt Nam

Chương III: Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế

Với trình độ hạn chế, kinh nghiệm nghiên cứu chưa nhiều, chắc chắn bài khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của thầy cô giáo và các bạn để có thể hoàn thiện thêm vốn kiến thức về đề tài trên cũng như có một nền tảng vững chắc hơn cho việc học tập và nghiên cứu sau này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Th.S Phan Thị Thu Hiền đã động viên và nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện khóa luận này.

Hà Nội, ngày 23 tháng 5 năm 2008 Sinh viên thực hiện Nguyễn Như Trang

CHƯƠNG I‌

NHỮNG VẤN ĐỂ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG MUA BÁN HÀNG HÓA QUỐC TẾ

1.1. Hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế

1.1.1. Khái niệm hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế

Hoạt động mua bán hàng quốc tế là một bộ phận quan trọng trong hoạt động thương mại quốc tế.

Theo khoản 8 điều 3 Luật Thương mại Việt Nam 2005:

Mua bán hàng hóa là hoạt động thương mại, trong đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và chuyển quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận.

Vậy thế nào là mua bán hàng hóa quốc tế?

Theo Công ước Viên 1980 về mua bán hàng hóa quốc tế, mua bán hàng hóa quốc tế là hoạt động mua bán hàng hóa giữa các bên có trụ sở thương mại tại các quốc gia khác nhau. Và tại khoản 1 điều 27, Luật Thương mại Việt Nam 2005 các hình thức mua bán hàng hóa quốc tế đã được liệt kê, bao gồm: xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập và chuyển khẩu.

1.1.2. Đặc điểm của hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế

Trong phạm vi khóa luận, người viết nghiên cứu về hoạt động mua bán hàng hóa hữu hình. Xét về mặt đặc điểm, ngoài những đặc điểm cơ bản, hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế khác với hoạt động mua bán hàng hóa trong nước ở những điểm sau đây:

- Hàng hóa được di chuyển qua biên giới quốc gia. Ngày nay biên giới này được hiểu theo nghĩa rộng, không chỉ là biên giới cứng mà còn bao gồm biên giới mềm. Ví dụ như: hoạt động mua bán hàng hóa diễn ra giữa một