Bảng Phân Tích Sơ Bộ Báo Cáo Kết Quả Hoạt Động Kinh Doanh Của Công Ty Tnhh

3.2.1.3 Thực hiện các thủ tục phân tích sơ bộ

Trước khi tiến hành kiểm toán khoản mục doanh thu, KTV tiến hành các thủ tục phân tích sơ bộ Báo cáo kết quả kinh doanh của công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia để có những nhận định bao quát ban đầu về công ty được kiểm toán và làm cơ sở để đưa ra các định hướng kiểm toán ban đầu.

Bảng 3.3: BẢNG PHÂN TÍCH SƠ BỘ BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY TNHH CBTSXK HOÀNG GIA

ĐVT: Đồng

Chỉ tiêu

Năm 2015	Năm 2014	Biến động 2015/2014
Năm 2015	Năm 2014	Số tiền	Tỷ lệ (%)
1. Doanh thu BH & CCDV	612.895.228.734	624.481.843.307	(11.586.614.573)	(1,86)
2. Các khoản giảm trừ DT	-	8.893.056.486	(8.893.056.486)	(100,00)
3. DT thuần về BH & CCDC	612.895.228.734	615.588.786.821	(2.693.558.087)	(0,44)
4. Giá vốn hàng bán	585.887.982.576	583.583.012.776	2.304.969.800	0,40
5. Lợi nhuận gộp về BH&CCDV	27.007.246.158	32.005.774.045	(4.998.527.887)	(15,62)
6. Doanh thu HĐTC	6.912.778.513	8.587.903.354	(1.675.124.841)	(20,00)
7.Chi phí HĐTC	12.028.920.742	14.267.294.789	(2.238.374.047)	(15,69)
- Trong đó: Chi phí lãi vay	3.939.267.575	5.103.260.411	(1.163.992.836)	(22,81)
8. Chi phí bán hàng	14.568.218.151	16.555.896.652	(1.987.678.501)	(12,00)
9.Chi phí quản lý doanh nghiệp	8.784.109.076	8.577.948.326	206.160.750	2,40
10.Lợi nhuận thuần từ HĐKD	(1.461.223.298)	1.192.537.632	(-2.653.760.930)	(222,53)
11. Thu nhâp khác	685.092.091	250.000.000	435.092.091	174,04
12. Chi phí khác	2.619.531.274	504.999.993	2.114.531.281	418,72

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 121 trang tài liệu này.

13. Lợi nhuận khác	(1.934.439.183)	(254.999.993)	(1.679.439.190)	658,60
14. Tổng LNKT trước thuế	(3.395.662.481)	937.537.639	(4.333.200.120)	(462,19)
15.Chi phí thuế TNDN hiện hành		48.876.882	(48.876.882)	(100,00)
16.Chi phí thuế TNDN hoãn lại
17.Lợi nhuận sau thuế TNDN	(3.395.662.481)	888.660.757	(4.284.323.238)	(482,11)

(Nguồn: Công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia năm 2015)

٭ Nhận xét: Qua phân tích sơ bộ báo cáo kết quả kinh doanh năm 2015 tại công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia KTV nhận thấy:

- Doanh thu BH & CCDV năm 2015 đạt 612.895.228.734 đồng giảm so với năm 2014 đạt 624.481.843.307 đồng tương ứng giảm 11.586.614.573 đồng với tỷ lệ 1,86%, doanh thu giảm nhưng giá vốn lại tăng 2.304.969.800 đồng đạt 0,40% điều này mang tính chất bất thường KTV cần tìm hiểu nguyên nhân.

Doanh thu bán hàng giảm có thể do những nguyên nhân sau:

+ Cố tình bỏ sót, không ghi nhận DT trong kỳ vào sổ kế toán, không lập hoá đơn khi bán hàng mục đích che giấu và làm giảm DT với mục đích trốn thuế.

+ Khi đơn vị bán hàng đã xuất hàng và đã xuất hóa đơn nhưng chưa thu tiền khách hàng và chưa ghi nhận doanh thu.

+ Doanh thu trên khai thuế giá trị gia tăng không khớp với số tiền trên hoá đơn hoặc số tiền hạch toán trên sổ kế toán không khớp với hoá đơn giá trị gia tăng, mục đích nhằm gian lận thuế giá trị gia tăng phải nộp.

+ Ghi nhận doanh thu sai số tiền trên sổ sách do bất cẩn hoặc cố ý.

+ Doanh thu được ghi nhận thiếu hoặc có phát sinh mà không ghi vào sổ sách kế toán.

Định hướng kiểm toán:

Doanh thu BH & CCDV giảm nhưng giá vốn lại tăng với số tiền đáng kể so với số tiền giảm của doanh thu bán hàng, điều này cho thấy đang có sự bất thường xảy ra vì vậy KTV cần tìm hiểu nguyên nhân sự bất thường này. Mặt khác do tính chất quan trọng của khoản mục doanh thu trên bảng báo cáo KQHĐKD, ảnh hưởng kết quả kinh doanh của đơn vị và đồng thời ảnh hưởng khá lớn đến các khoản mục khác trên bảng CĐKT (như tiền và các khoản phải thu), cho nên KTV cần tiếp tục phân tích khoản mục này trong giai đoạn thực

hiện kiểm toán để xác minh nguyên nhân biến động và đồng thời thực hiện thử nghiệm chi tiết theo thủ tục kiểm toán có sẵn trong chương trình kiểm toán mẫu để có đủ cơ sở kết luận về khoản mục này.

- Doanh thu HĐTC năm 2015 đạt 6.912.778.513 đồng giảm so với năm 2014 đạt 8.587.903.354 đồng tương ứng giảm 1.675.124.841 đồng với tỉ lệ 20,00%. HĐTC là một hoạt động phức tạp và đòi hỏi sự ghi chép đầy đủ và đánh giá phải phù hợp. Dù doanh thu từ HĐTC của đơn vị giảm nhưng KTV phải chú ý xem xét các nghiệp vụ này. Khoản mục này cũng có thể khai giảm do có thể bị sai sót là phân loại doanh thu không đúng, hoặc lập hóa đơn sai do cố tình ghi nhầm tỷ giá, hoặc ghi sai hoặc không ghi khoản lãi tiền gửi ngân hàng.

Định hướng kiểm toán:

KTV cần tìm hiểu nguyên nhân và yêu cầu đơn vị giải thích rò hơn về việc giảm của doanh thu hoạt động tài chính, ngoài ra KTV cần tập trung kiểm tra chứng từ lãi tiền gửi ngân hàng, chứng từ về chênh lệch tỷ giá ngoại tệ và KTV cần ước tính khoản chênh lệch tỷ giá để so sánh với công ty xem có sự khác biệt lớn nào hay không.

- Thu nhập khác phát sinh tại đơn vị năm 2015 tăng cao đạt 174,04% so với cùng kỳ năm 2014. Các nghiệp vụ phát sinh liên quan đến các khoản thu nhập khác thường được đơn vị đánh giá không đúng theo chuẩn mực kế toán vì vậy KTV cần chú ý việc đánh giá khoản mục này.

* Đánh giá

Để đảm bảo các mục tiêu kiểm toán quan trọng là phát sinh, đầy đủ, trình bày và đánh giá ở khoản mục doanh thu bao gồm doanh thu BH & CCDV, doanh thu HĐTC và các khoản thu nhập khác KTV cần chú ý :

Theo xét đoán nghề nghiệp KTV nhận thấy công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia là công ty xuất khẩu nên doanh thu HĐTC chủ yếu được hưởng từ chênh lệch tỷ giá là khá cao và lãi tiền gửi ngân hàng cũng chiếm một tỷ trọng không nhỏ, vì thế doanh thu bán hàng giảm dẫn đến doanh thu HĐTC giảm theo điều này là tương đối hợp lý, nhưng để tìm hiểu rò hơn KTV cần chú ý:

- Kiểm tra việc ghi nhận doanh thu có trung thực, đúng niên độ theo chứng từ và đơn vị sử dụng hóa đơn bán hàng có liên tục hoặc bỏ sót không ?

- Kiểm tra việc ghi nhận doanh thu có đầy đủ.

- Kiểm tra sự chính xác của số tiền ghi nhận doanh thu.

- Kiểm tra việc khóa sổ các nghiệp vụ bán hàng.

- Kiểm tra sự phát sinh của các khoản thu nhập từ HĐTC và thu nhập khác.

- Tìm các khoản thu nhập không được ghi nhận.

Trước khi thực hiện kiểm toán các KTV của công ty SVC luôn xác định phạm vi và chuẩn mực kiểm toán sẽ áp dụng trong quá trình thực hiện kiểm toán, các vấn đề KTV cần chú ý để làm cơ sở thiết kế các thử nghiệm chi tiết. Đồng thời việc phân tích các biến động của khoản mục doanh thu trước khi thực hiện kiểm toán đã giúp cho các KTV của công ty SVC xác định các vấn đề cần lưu ý và các công việc cần thực hiện để hạn chế những sai sót xảy ra trong quá trình kiểm toán.

3.2.1.4 Hiểu biết về hệ thống kiểm soát nội bộ của công ty

Đây là năm thứ hai, công ty SVC kiểm toán BCTC cho công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia nên việc tìm hiểu và đánh giá HTKSNB của khách hàng đã được tìm hiểu ở những lần kiểm toán trước và hồ sơ được lưu lại tại công ty SVC. Lần kiểm toán này KTV tiến hành tìm hiểu HTKSNB của đơn vị thông qua hồ sơ cũ và bổ sung một số thay đổi làm ảnh hưởng đến cuộc kiểm toán năm nay. Cụ thể trong năm 2015 công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia có những thay đổi và có thể khái quát ở một số điểm cần chú ý như sau:

- Về môi trường kiểm soát: Công ty tăng cường thêm đội ngũ nhân viên kế toán có trình độ đại học thay vì trình độ cao đẳng, trung cấp như năm 2014.

Tháng 01 năm 2015 vừa qua công ty có mở lớp tập huấn cho nhân viên quản lý và nhân viên kế toán trong đơn vị. Từ đó làm hạn chế rủi ro sai sót trong quá trình thực hiện công tác kế toán tại đơn vị.

- Về hoạt động kiểm soát: tính phân nhiệm trong công ty được đảm bảo có thể có sự tách biệt giữa các chức năng:

• Chức năng kế toán và thủ kho. Chức năng kế toán và thủ quỹ.

• Chức năng thực hiện nghiệp vụ với chức năng kế toán.

• Ban hành chính sách lưu trữ sổ sách, chứng từ trên 10 năm.

• Có sự ủy quyền ký các phiếu chi: phiếu chi có giá trị dưới 5.000.000 đồng thì kế toán trưởng ký, trên 5.000.000 đồng thì giám đốc ký. Thay vì năm 2014 tất cả các phiếu chi đều do giám đốc ký duyệt.

• Giám đốc xét duyệt từng trường hợp cụ thể đối với các hóa đơn bán chịu trên 10 triệu đồng.

Để tìm hiểu HTKSNB tại đơn vị phục vụ cho việc lập kế hoạch kiểm toán, việc tìm hiểu này KTV phải tìm hiểu ở hai phương diện đó là HTKSNB có được thiết kế phù hợp không, và chúng có được thực hiện trên thực tế hay không để đáp ứng được hai phương diện đó KTV đã thực hiện các công việc sau:

- Phỏng vấn Ban Giám đốc, kế toán trưởng, nhân viên giám sát, thủ quỹ, thủ kho và những nhân viên khác có liên quan.

- Quan sát các hoạt động kiểm soát và vận hành của chúng trong thực tiễn.

Dưới đây là bảng câu hỏi về các vấn đề kiểm soát để phỏng vấn các nhân viên liên quan trong đơn vị để tìm hiểu về HTKSNB của công ty khách hàng.

Bảng 3.4: BẢNG CÂU HỎI TÌM HIỂU HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ CÔNG TY TNHH CBTSXK HOÀNG GIA

Câu hỏi

Không áp dụng	Trả lời				Ghi chú
	Có	Không	Yếu kém
	Có	Không	Quan trọng	Thứ yếu
1. Doanh nghiệp có sự phân công giữa các chức năng xét duyệt nghiệp vụ, ghi chép vào sổ sách kế toán, bảo quản tiền, kiểm kê, đối chiếu số liệu trên sổ quỹ với số thực tế không?		
2. Người phụ trách kế toán có độc lập với chức năng thu tiền, thủ kho và phòng kinh doanh hay không?		
3. Hóa đơn có được kiểm tra độc lập trước khi gửi hàng đi hay không?		
4. Hàng bán có được kiểm tra về số lượng, chất lượng hay không?		
5. Hóa đơn bán hàng có được kiểm tra chính xác và đối chiếu với đơn đặt hàng, phiếu xuất kho hay không?		
6. Tất cả hóa đơn bán hàng có được phê duyệt bởi trưởng bộ phận bán hàng hay không?		

7. Các chứng từ ( hóa đơn bán hàng, phiếu xuất kho…) được lập và ký ngay khi nghiệp vụ xảy ra không?

	
8. Bộ phận kế toán có đối chiếu giữa đơn đặt hàng, phiếu xuất kho, hóa đơn bán hàng, bảng giá được duyệt trước khi ghi sổ hay không?		
10. Có quy định về số tiền tối đa mà một người có trách nhiệm được quyền thu hay không?			
9. Các trường hợp bán chịu có được Ban giám đốc phê duyệt hay không?			
11. Các chứng từ gửi hàng có được đánh số liên tục trước khi sử dụng hay không?		
12. Các hóa đơn bán hàng có được đánh số liên tục trước khi sử dụng hay không?		
13. Có bảng giá được duyệt để làm cơ sở tính tiền trên hóa đơn hay không?		
14. Các khoản bán chịu có được xét duyệt trước khi gửi hàng hay không?		
15. Hóa đơn bán hàng, chứng từ vận chuyển có đánh số trước và theo dòi ghi sổ hay không?		
16. Các khoản tiền lãi ngân hàng và chênh lệch tỷ giá có được theo dòi vào doanh thu hoạt động tài chính hay không?		
17. Tất cả doanh thu đều được ghi nhận đúng niên độ hay không?		
18. Hàng tháng có gửi một bản sao kê công nợ cho khách hàng hay không?		
19. Kế toán có theo dòi thời hạn thanh toán của khách hàng để khách hàng

được hưởng chiết khấu theo quy định

hay không?



20. Cuối ngày bộ phận kế toán và thủ quỹ có đối chiếu số tiền thu được với hóa đơn thu tiền hay không?



21. Hàng gửi đi có được theo dòi ghi sổ hay không?



(Nguồn: Tổng hợp từ thực tế kiểm toán Công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia năm 2015)

٭ Quy ước

- Câu trả lời “Có” được quy ước là biểu thị một tình trạng kiểm toán tốt vì đơn vị đã thực hiện đúng các thủ tục kiểm toán đã được quy định.

- Câu trả lời “Không” cho thấy sự yếu kém của kiểm soát nội bộ, những sai sót tiềm tàng có thể phát sinh do các thủ tục kiểm toán đã được quy định nhưng không thực hiện trong thực tế.

- Câu trả lời “Không áp dụng” là khi thủ tục kiểm toán không được đơn vị quy định phải áp dụng hay liên quan đến vấn đề tìm hiểu.

Bảng 3.5: KẾT QUẢ PHỎNG VẤN

Số câu	Tỷ lệ (%)
Câu trả lời Có	19	90,48
Câu trả lời Không	2	9,52
Câu trả lời Không áp dụng	0	0,00
Tổng	21	100,00

٭ Nhận xét:

Bảng câu hỏi tìm hiểu HTKSNB về khoản mục doanh thu gồm 21 câu hỏi, trong đó có 19 câu trả lời “có” đạt tỷ lệ 90,48% và 2 câu trả lời “không” đạt tỷ lệ 9,52%. Kết quả này cho KTV đánh giá HTKSNB đối với doanh thu của công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia là khá hữu hiệu, việc tìm hiểu kỹ quá trình thực hiện các thủ tục trong HTKSNB sẽ góp phần hạn chế được những rủi ro và làm tăng hiệu quả cho cuộc kiểm toán, điều này cho thấy sự thận trọng của các KTV.

٭ Đánh giá

Công ty SVC đã thực hiện khá đầy đủ các công việc trong quá trình tìm hiểu HTKSNB tại công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia bao gồm: tìm hiểu và bổ sung thông tin khách hàng về những thay đổi trong năm 2015, phỏng vấn các cá nhân có liên quan đến quá trình ghi nhận doanh thu thông qua bảng câu hỏi, kết hợp với quan sát sự vận hành của các nghiệp vụ và chứng từ để từ đó đưa ra nhận xét về HTKSNB của công ty khách hàng.

Số lượng câu hỏi được sử dụng cho từng phần hành tuy khá đầy đủ và có thể bao quát được công việc của một hệ thống kiểm soát tốt, nhưng vẫn còn mang tính chất khái quát chung, chưa thể hiện được đặc điểm riêng của ngành nghề công ty khách hàng đang hoạt động, đây cũng là một nhược điểm khi sử dụng bảng câu hỏi để tìm hiểu HTKSNB. Vì trong thực tế, việc thiết kế bảng câu hỏi riêng cho từng phần hành và hoàn tất việc phỏng vấn chúng là công việc khó khăn và tốn rất nhiều thời gian. Vì vậy, nhìn chung bảng câu hỏi có thể cho KTV nhận xét được phần nào HTKSNB của đơn vị nhưng độ chính xác vẫn chưa cao.

Ngoài ra, việc tìm hiểu thông tin của công ty TNHH CBTSXK Hoàng Gia chỉ được công ty SVC tiến hành giới hạn trong nội bộ đơn vị và hồ sơ kiểm toán năm trước, mà chưa mở rộng thu thập thêm thông tin từ bên thứ ba như nhà cung cấp hay khách hàng của đơn vị, chưa so sánh công ty với các doanh nghiệp cùng ngành, cùng lĩnh vực. Theo người viết, việc đánh giá HTKSNB dựa vào việc phỏng vấn và quan sát các nhân viên trong đơn vị chỉ mang tính tham khảo, bởi vì độ chính xác của các câu trả lời còn phụ thuộc rất nhiều vào mức độ trung thực, trình độ hiểu biết và đạo đức nghề nghiệp của người được phỏng vấn. Do đó, KTV thường phải dựa vào xét đoán nghề nghiệp của mình để có thể đưa ra một mức rủi ro có thể chấp nhận được, đảm bảo hạn chế thấp nhất những sai sót trong quá trình kiểm toán.

3.2.1.5 Đánh giá rủi ro kiểm toán và xác lập mức trọng yếu

a) Đánh giá sơ bộ rủi ro kiểm toán

- Qua quan sát và phỏng vấn để tìm hiểu sơ bộ về công ty khách hàng thì nhận thấy rằng đội ngũ nhân viên của công ty có năng lực và kinh nghiệm, được sự lãnh đạo của Ban Giám đốc và Hội đồng quản trị có trách nhiệm và trình độ cao, cơ cấu tổ chức và hệ thống thông tin kế toán quản lý chặt chẽ. Kết hợp việc KTV thực hiện mẫu C110 – Kiểm tra hệ thống KSNB chu trình bán hàng, phải thu và thu tiền (phụ lục 04). Từ đó cho thấy HTKSNB của công ty thiết kế như trên có thể ngăn ngừa và phát hiện được những gian lận và sai sót. HTKSNB của