đất sét, sỏi, ngói để đầm xuống tạo thành móng cột. Trên móng cột sẽ có chân tảng đá để kê cột.
+ Xây dựng bó nền: bó nền được xây dựng bao quanh giới hạn mặt bằng của kiến trúc. Công việc này được tiến hành sau khi các móng cột được gia cố xong. Bó nền thường được dùng các loại gạch đã bị vỡ, và gỗ để xây dựng, mặt ngoài tương đối bằng phẳng.
+ Xây dựng các công trình phụ liên quan: các công trình này được làm khi công việc xây dựng kiến trúc hoàn thành. Các công trình phụ đó phù hợp với mục đích sử dụng của công năng của công trình, còng như kết nối được giữa công trình với các kiến trúc tổng thể.
Về vật liệu xây dựng: các loại vật liệu được sử dụng trong việc xây dựng công trình kiến trúc gồm :
+ Gạch vỡ được sử dụng để đầm móng cột.
+ Gạch vồ dùng để lát đáy móng cột.
+ Ngói/gốm sứ vỡ được sử dụng để đầm móng cột.
+ Đất sét trộn sỏi được dùng để đầm gia cố móng cột hoặc bó nền.
Về kỹ thuật xây dựng móng cột: các móng cột đã được cắt hết toàn bộ để kiểm tra, tìm hiểu kỹ thuật xây dựng. Theo đó, móng cột được xây dựng theo các bước:
+ Đào hố móng cột: hố móng cột được đào có kích thước tương đương với móng cột đã xuất lộ với độ sâu đã được xác định (thường sâu tới tầng văn hóa Đại La).
+ Xây dựng móng cột: sau khi đào hố xong, người ta dùng các loại vật liệu đã được chuẩn bị sẵn để đầm tạo móng cột. Qua mặt cắt một số móng cột cho thấy các móng cột được đầm lèn theo từng lớp tách bệt, cứ một lớp sỏi cuội đầm hoặc gạch ngói vụn rồi đến lớp đất sét. Đáy móng cột được lát bằng gạch vồ.
Như vậy thông qua mặt cắt của các móng cột đã thể hiện rò kỹ thuật xây dựng của 1 móng cột, theo các bước: Đào hố > lát đáy móng cột (trừ MT028) > đầm 1 lớp đất rồi 1 lớp sỏi.
Về tính chất di tích và niên đại: Đây được đánh giá là công trình thuộc loại hình kiến trúc với dấu tích còn lại là là hệ thống móng cột gạch ngói, với 10 móng cột được phân thành 3 hàng chạy theo chiều Bắc - Nam và 4 hàng theo trục Đông - Tây. Các đặc điểm của vật liệu xây dựng, kỹ thuật xây dựng móng cột, mặt bằng tổng thể chung
của các kiến trúc cho thấy, di tích kiến trúc này thuộc thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII - XVIII).
Kiến trúc đã xuất lộ mặt bằng với dấu tích của 10 móng cột, chạy dọc theo chiều Đông - Tây có 4 hàng với khoảng cách 2,5 x 4,2 x 2,5m được xác định giữa cột quân và cột cái trong một vì của kiến trúc và theo chiều Bắc - Nam xếp tạo thành 2 khoảng cách gian. Tuy nhiên, mặt bằng kiến trúc chưa xuất lộ toàn bộ, còn nằm về phía Nam của phần diện tích chưa khai quật. Do đó chưa thể đánh giá tổng thể về di tích này vì còn thiếu tư liệu.
- Di tích kiến trúc 12VH.LTH.KT.002
Kiến trúc được phát hiện ở lớp đào mặt bằng 02 khu vực phía Đông Nam hố G13 thuộc khu G khu di tích Hoàng Thành Thăng Long.
Di tích phân bố trong khoảng diện tích 18,72m2, trong khoảng diện tích đó đã xuất lộ dấu tích của 3 móng cột, chạy theo trục Đông - Tây. Kiến trúc có 2 hàng móng cột chạy theo hướng Đông Tây, mỗi hàng có 2 móng cột (trừ hàng thứ 3 ở sát vách Nam mới xuất lộ 2 móng cột).
Mặt bằng tổng thể kiến trúc chưa xuất lộ hoàn toàn, phần còn lại tiếp tục ăn vào vách Tây hoặc đã bị phá hủy. Phạm vi phân bố khoảng từ X: - 177,6 đến X: - 173,5; Y: - 295,4 đến Y: - 350,0 trong hệ thống tọa độ hoàng thành Thăng Long. (Xem Ba 70; Bv 12; Bảng kê 09-10)
Khoảng cách theo chiều Bắc - Nam có 3 móng cột xếp thành 2 hàng tạo ra 1 khoảng cách tương ứng với 1 gian nhà, số đo là 4m (tính từ tâm móng cột).
Khoảng cách theo chiều Đông - Tây có 3 móng cột xếp thành 2 hàng tạo ra 1 khoảng cách, số đo là 2,8m (tính từ tâm móng cột).
Về quy trình xây dựng kiến trúc: kiến trúc có thể được xây dựng gồm các công đoạn sau:
+ Xây dựng móng cột: trên nền đất người ta tiến hành đào các hố móng cột sâu xuống dưới (thường thì sâu xuống lớp văn hóa Đại La), rồi dùng các loại vật liệu như đất sét, sỏi, ngói để đầm xuống tạo thành móng cột.
+ Xây dựng bó nền: bó nền được xây dựng bao quanh giới hạn mặt bằng của kiến trúc. Công việc này được tiến hành sau khi các móng cột được gia cố xong. Bó nền thường được dùng các loại gạch đã bị vỡ, và gỗ để xây dựng, mặt ngoài tương đối
bằng phẳng.
+ Xây dựng các công trình phụ liên quan: Các công trình này được làm khi công việc xây dựng kiến trúc hoàn thành. Các công trình phụ đó phù hợp với mục đích sử dụng của công năng của công trình, cũng như kết nối được giữa công trình với các kiến trúc tổng thể.
Về vật liệu xây dựng: các loại vật liệu được sử dụng trong việc xây dựng công trình kiến trúc gồm :
+ Gạch/gạch vỡ hình chữ nhật được sử dụng để đầm móng cột và lót đáy móng cột.
+ Ngói đỏ/gốm sứ vỡ được sử dụng để đầm móng cột.
+ Đất sét trộn sỏi để đầm gia cố móng cột hoặc móng của bó nền.
Về kỹ thuật xây dựng móng cột: các móng cột đã được cắt hết toàn bộ để kiểm tra, tìm hiểu kỹ thuật xây dựng. Móng cột được xây dựng theo các bước :
+ Đào hố móng cột: hố móng cột được đào có kích thước tương đương với móng cột đã xuất lộ với độ sâu đã được xác định (thường sâu tới tầng văn hóa Đại La).
+ Xây dựng móng cột: sau khi đào hố xong, người ta dùng các loại vật liệu đã được chuẩn bị sẵn để đầm tạo móng cột. Qua mặt cắt một số móng cột cho thấy các móng cột được đầm lèn theo từng lớp tách bệt, cứ một lớp sỏi cuội đầm hoặc gạch ngói vụn rồi đến lớp đất sét. Đáy móng cột được lát bằng gạch vồ.
Như vậy thông qua mặt cắt của các móng cột đã thể hiện rò kỹ thuật xây dựng của 1 móng cột, theo các bước: Đào hố > lát đáy móng cột (trừ MT028) >đầm nèn 1 lớp đất rồi 1 lớp sỏi.
Về tính chất và niên đại di tích: đây được nhận định là công trình thuộc loại hình kiến trúc, với dấu tích còn lại là là hệ thống móng cột gạch ngói, với 3 móng cột được phân thành 2 hàng chạy theo chiều Bắc - Nam và 2 hàng theo trục Đông - Tây. Các đặc điểm của vật liệu xây dựng, kỹ thuật xây dựng móng cột, mặt bằng tổng thể chung của các kiến trúc cho thấy, di tích kiến trúc này thuộc thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII - XVIII). Do mới xuất lộ một phần nên mới chỉ có thể nhận định sơ bộ về kiến trúc này.
- Di tích kiến trúc 12VH.LTH.KT.003
Di tích phân bố trong khoảng diện tích 125m2, trong khoảng diện tích đó đã xuất lộ dấu tích của 14 móng cột. Mặt bằng tổng thể kiến trúc chưa xuất lộ hoàn toàn, phần còn lại có thể tiếp tục ăn vào vách Bắc. Phạm vi phân bố khoảng từ X -165,5, X - 178,3; Y -282,5, Y -291,6 trong hệ thống tọa độ hoàng thành Thăng Long.
Toàn bộ nền móng của kiến trúc chưa xuất lộ đầy đủ, vẫn tiếp tục mở rộng sang phía Bắc hoặc đã bị phá hủy. Hiện trạng kiến trúc có 14 móng cột, được xếp thành 4 hàng (theo chiều Bắc Nam). Dấu tích các móng cột đã xuất lộ cho thấy kiến trúc có mặt bằng hình chữ nhật chạy dài theo chiều dài Bắc - Nam, chiều rộng theo chiều Đông - Tây.
Di tích kiến trúc LTH.KT003 chưa xuất lộ hoàn chỉnh, có thể vẫn còn tiếp tục mở rộng sang khu vực phía Bắc của hố G12. Đây là vị trí chưa có điều kiện khai quật, do đó, chưa thể có số liệu chính xác của toàn bộ công trình.
Kiến trúc có phương vị gần trùng khớp với phương vị của Hệ toạ độ Hoàng thành Thăng Long, thời Lý, lệch 50 so với trục trung tâm.
Kích thước tổng thể: chiều Bắc - Nam 12,5m (tính từ mép móng cột); chiều Đông - Tây 10m (tính từ mép Móng cột).
Theo chiều Bắc Nam các hàng móng cột như sau :
+ Hàng số 01: xuất lộ 02 móng cột, ký hiệu: KT003.MT007, KT003.MT021.
+ Hàng số 02: còn 04 móng cột, ký hiệu: KT003.MT006, KT003.MT037, KT003.MT021, KT003.MT020.
+ Hàng số 03: còn 04 móng cột, ký hiệu: KT003.MT017, KT003.MT018, KT003.MT019, KT003.MT020.
+ Hàng số 04: còn 04 móng cột, ký hiệu: KT003.MT004, KT003.MT005, KT003.MT015, KT003.MT016.
Khoảng cách giữa các hàng móng cột theo chiều Bắc Nam
Phân gian | Hàng móng cột | Kí hiệu móng cột | Khoảng cách (m) | |
1 | Gian 1 | 1 - 2 | KT003.MT007 - KT003.MT006 | 3,9 |
KT003.MT023 - KT003.MT037 | 3,9 | |||
2 | Gian 2 | 2 - 3 | KT003.MT006 - KT003.MT017 | 3,9 |
KT003.MT037 - KT003.MT018 | 3,9 | |||
KT003.MT021 - KT003.MT019 | 3,8 | |||
KT003.MT030 - KT003.MT020 | 3,8 | |||
3 | Gian 3 | 3 - 4 | KT003.MT017 - KT003.MT004 | 3,8 |
KT003.MT018 - KT003.MT005 | 3,8 | |||
KT003.MT019 - KT003.MT015 | 3,8 | |||
KT003.MT037 - KT003.MT018 | 3,8 | |||
KT003.MT020 - KT003.MT016 | 3,9 |
Có thể bạn quan tâm!
-
Mặt Bằng Kiến Trúc Hình Tròn (Kiến Trúc Tâm Linh Đầu Thời Lý -
Mặt Bằng Kiến Trúc Hình Chữ Nhật -
Mặt Bằng Kiến Trúc Hình Chữ Nhật -
Giá Trị Lịch Sử - Văn Hóa Của Các Di Tích Kiến Trúc Tại Địa Điểm Vườn Hồng -
Đặc Trưng Của Các Di Tích Kiến Trúc Thời Lê Sơ -
Di tích kiến trúc tại địa điểm Vườn Hồng, 36 Điện Biên Phủ, Hà Nội - 12
Xem toàn bộ 192 trang tài liệu này.
Khoảng cách giữa các móng cột theo chiều Đông - Tây:
Khoảng cách | Hàng móng cột | Kí hiệu móng cột | Kích thước (m) |
Tt | Khoảng cách | Hàng móng cột | Kí hiệu móng cột | Kích thước (m) |
1 | Khoảng cách 1 | 1 - 2 | KT003.MT007 - KT003.MT021 | 2,4 |
KT003.MT006 - KT003.MT037 | 2,4 | |||
KT003.MT017 - KT003.MT018 | 2,4 | |||
KT003.MT004 - KT003.MT005 | 2,3 | |||
2 | Khoảng cách 2 | 2 - 3 | KT003.MT037 - KT003.MT021 | 3,9 |
KT003.MT018 - KT003.MT019 | 4 | |||
KT003.MT005 - KT003.MT015 | 4 | |||
3 | Khoảng cách 3 | 3 - 4 | KT003.MT021 - KT003.MT022 | 2,4 |
KT003.MT019 - KT003.MT020 | 2,4 | |||
KT003.MT015 - KT003.MT016 | 2,4 |
Khoảng cách các gian theo chiều Bắc Nam tương đối đều nhau khoảng 3,8m đến 3,9m. Bên cạnh đó theo chiều Đông Tây với 4 hàng móng cột tạo ra 3 khoảng cách: Khoảng cách 1 là khoảng cách giữa hàng móng cột 1 và hàng móng cột 2 (tính từ Đông sang Tây) chính là khoảng cách giữa cột quân với cột cái là 2,3 -2,4m; Khoảng cách 2 là khoảng cách giữa hàng móng cột 2 với hàng móng cột 3 (tính từ Đông sang Tây) chính là khoảng cách giữa cột cái và cột cái là 3,9 - 4m; Khoảng cách 3 là khoảng cách giữa hàng móng cột 3 với hàng móng cột 4 (tính từ Đông sang Tây) chính là khoảng cách giữa cột cái với cột quân là 2,4m. (Xem Ba 71; Bv 12; Bảng kê 11 - 12)
Về quy trình xây dựng kiến trúc: kiến trúc có thể được xây dựng gồm các công đoạn sau:
+ Xây dựng móng cột: trên nền đất người ta tiến hành đào các hố móng cột sâu xuống dưới (thường thì sâu xuống lớp văn hóa Đại La), rồi dùng các loại vật liệu như đất sét, sỏi, gạch, ngói để đầm xuống tạo thành móng cột.
+ Xây dựng bó nền: bó nền được xây dựng bao quanh giới hạn mặt bằng của kiến trúc. Công việc này được tiến hành sau khi các móng cột được gia cố xong.
+ Xây dựng các công trình phụ liên quan: các công trình này được làm khi công việc xây dựng kiến trúc hoàn thành. Các công trình phụ đó phù hợp với mục đích sử dụng của công năng của công trình, cũng như kết nối được giữa công trình với các kiến trúc tổng thể.
Về vật liệu xây dựng: các loại vật liệu được sử dụng trong việc xây dựng công trình kiến trúc gồm :
+ Gạch hình chữ nhật dùng để lót đáy móng cột, xây dựng bó nền; gạch/ngói vỡ được sử dụng để đầm móng cột.
+ Đất sét trộn sỏi dùng để đầm gia cố móng cột.
Về kỹ thuật xây dựng móng cột: các móng cột hầu hết đã được cắt để kiểm tra, tìm hiểu kỹ thuật xây dựng. Theo đó móng cột được xây dựng theo các bước:
+ Đào hố móng cột: hố móng cột được đào có kích thước tương đương với móng cột đã xuất lộ với độ sâu đã được xác định (thường sâu tới tầng văn hóa Đại La).
+ Xây dựng móng cột: sau khi đào hố xong, người ta dùng các loại vật liệu đã được chuẩn bị sẵn để đầm tạo móng cột. Qua mặt cắt một số móng cột cho thấy các móng cột được đầm lèn theo từng lớp tách bệt, cứ một lớp sỏi cuội đầm hoặc gạch ngói vụn rồi đến lớp đất sét.
Như vậy thông qua mặt cắt của các móng cột đã thể hiện rò kỹ thuật xây dựng của 1 móng cột, theo các bước: Đào hố > lát đáy móng cột (trừ MT028) > đầm 1 lớp đất rồi 1 lớp gạch ngói.
Về tính chất và niên đại di tích: di tích này được nhận định là công trình thuộc loại hình kiến trúc, với dấu tích còn lại là là hệ thống móng cột gạch ngói, với 14 móng cột được phân thành 4 hàng chạy theo chiều Bắc - Nam và 4 hàng theo trục Đông – Tây, xếp tạo thành 3 khoảng cách giữa cột quân với cột cái là 2,4m, giữa cột cái với cột cái là 3,9m. Các đặc điểm của vật liệu xây dựng, kỹ thuật xây dựng móng cột, mặt bằng tổng thể chung của các kiến trúc cho thấy, di tích kiến trúc này thuộc thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII - XVIII). Tuy nhiên, mặt bằng kiến trúc chưa xuất lộ toàn bộ, có thể còn nằm về phía Bắc của phần diện tích chưa khai quật.
- Di tích kiến trúc 12VH.LTH.KT.004
Di tích phân bố trong khoảng diện tích 329,8m2, trong khoảng diện tích đó đã xuất lộ dấu tích của 12 móng cột, chạy theo trục Bắc - Nam. Kiến trúc có 6 hàng trụ chạy theo hướng Bắc Nam và 5 hàng móng cột theo hướng Đông Tây.
Mặt bằng tổng thể kiến trúc chưa xuất lộ hoàn toàn, kiến trúc bị ao hồ cắt phá hoàn toàn góc phía Nam, phía Tây có thể móng cột chưa xuất lộ, vẫn nằm trong khu vực chưa khai quật. Phạm vi phân bố khoảng từ X -230,6, X -249,8; Y -244,7, Y - 261,7 trong hệ thống tọa độ hoàng thành Thăng Long.
Kiến trúc có hướng chạy dài theo chiều Bắc - Nam, chiều rộng theo chiều Đông - Tây. Hiện trạng di tích đã xuất lộ gồm 12 móng cột. Dấu tích các móng cột đã xuất lộ cho thấy kiến trúc có mặt bằng hình chữ nhật.
Kiến trúc 12.VH.LTH.KT004 chưa xuất lộ hoàn chỉnh, triền ao hồ thời Lê cắt phá phía Nam và tiếp tục ăn vào vách Tây. Do đó, chưa thể có số liệu chính xác của toàn bộ công trình. Kích thước hiện trạng xuất lộ là 329,8m2, với độ dài các chiều như sau:
+ Chiều Bắc - Nam (giới hạn tính từ mép ngoài của móng cột phía Bắc đến mép ngoài của móng cột phía Nam): 19,4m.
+ Chiều Đông - Tây (giới hạn tính từ mép ngoài của móng cột phía Đông đến mép ngoài của móng cột phía Tây): 17m.
Kiến trúc có phương vị gần trùng khớp với phương vị của hệ toạ độ Hoàng thành Thăng Long, thời Lý, lệch 50 so với trục trung tâm.
Trên tổng thể mặt bằng đã xuất lộ, dấu tích các thành phần còn nhận diện được chỉ còn các móng cột gạch trộn lẫn ngói.
Trên tổng thể mặt bằng kiến trúc, hiện đã xuất lộ 12 móng cột xếp thành 06 hàng theo chiều Bắc - Nam. Sự phân bố các hàng móng cột cho thấy, kiến trúc có bình đồ chạy dài theo chiều Bắc - Nam, rộng theo chiều Đông - Tây. (Xem Ba 72; Bv 13; bảng kê 13-14)
Theo chiều Bắc Nam các hàng cụ thể như sau :
- Hàng móng cột số 01 còn 01 móng cột.
- Hàng móng cột số 02 còn lại dấu tích của 03 móng cột.
- Hàng móng cột số 03: Còn lại dấu tích của 02 móng cột.
- Hàng móng cột số 04: Còn lại dấu tích của 04 móng cột.
- Hàng móng cột số 05: Còn lại dấu tích của 04 móng cột.
- Hàng móng cột số 06: Còn lại dấu tích của 03 móng cột.
Các móng cột đều có hình dáng hình gần vuông, theo quan sát mặt cắt thì khi người ta đào hố móng cột, các cạnh hơi vát xiên (đáy trụ có kích thước nhỏ hơn mặt trụ).
Khoảng cách giữa các hàng móng cột theo chiều Bắc Nam
Phân gian | Hàng móng cột | Kí hiệu móng cột | Khoảng cách (m) | |
1 | Gian 1 | 1 - 2 | Kxđ - 12VH.LTH.G21.KT004.MT008 | |
G21.KT004.MT045 - G21.KT004.MT007 | 4 | |||
Kxđ - Kxđ | ||||
Kxđ - Kxđ | ||||
Kxđ - Kxđ | ||||
2 | Gian 2 | 2 - 3 | G21.KT004.MT008 - Kxđ | |
G21.KT004.MT007 - G21.KT004.MT006 | 2,3 | |||
Kxđ - G21.KT004.MT042 |
Tt | Phân gian | Hàng móng cột | Kí hiệu móng cột | Khoảng cách (m) |
Kxđ - Kxđ | ||||
Kxđ - Kxđ | ||||
3 | Gian 3 | 3 - 4 | Kxđ - Kxđ | |
G21.KT004.MT006 - Kxđ | ||||
G21.KT004.MT042 - G21.KT004.MT041 | 3,8 | |||
Kxđ - G21.KT004.MT040 | ||||
Kxđ - Kxđ | ||||
4 | Gian 4 | 4 - 5 | Kxđ - Kxđ | |
Kxđ - Kxđ | ||||
G21.KT004.MT041 - G21.KT004.MT009 | 4,1 | |||
G21.KT004.MT040 - G21.KT004.MT044 | 4,1 | |||
Kxđ - G21.KT006.MT010 | ||||
5 | Gian 5 | 5 - 6 | Kxđ - Kxđ | |
Kxđ - Kxđ | ||||
G21.KT004.MT009 - G21.KT004.MT043 | 3,9 | |||
G21.KT004.MT044 - G21.KT004.MT005 | 3,8 | |||
G21.KT004.MT010 - Kxđ |
Khoảng cách giữa các móng cột theo chiều Đông - Tây
Khoảng cách | Hàng móng cột | Kí hiệu Móng cột | Kích thước (m) | |
1 | Khoảng cách 1 | 1 - 2 | Kxđ - G21.KT004.MT045 | |
G21.KT004.MT008 - G21.KT004.MT007 | 4,2 | |||
Kxđ - G21.KT004.MT006 | ||||
Kxđ - Kxđ | ||||
Kxđ - Kxđ | ||||
Kxđ - Kxđ | ||||
2 | Khoảng cách 2 | 2 - 3 | .G21.KT004.MT045 - Kxđ | |
G21.KT004.MT007 - Kxđ | ||||
G21.KT004.MT006 - G21.KT004.MT042 | 6,5 | |||
Kxđ - G21.KT004.MT041 | ||||
Kxđ - G21.KT004.MT009 | ||||
Kxđ - G21.KT004.MT043 | ||||
3 | Khoảng cách 3 | 3 - 4 | Kxđ - Kxđ | |
Kxđ - Kxđ | ||||
G21.KT004.MT042 - Kxđ | ||||
G21.KT004.MT041 - G21.KT004.MT040 | 2,2 | |||
G21.KT004.MT009 - G21.KT004.MT044 | 2,2 | |||
G21.KT004.MT041 - G21.KT004.MT005 | 2,2 | |||
4 | Khoảng cách 4 | 4 - 5 | Kxđ - Kxđ |