Một Số Đặc Điểm Chủ Yếu Về Mối Quan Hệ Giữa Tỉnh Hà Tĩnh Với Tỉnh

Việc huy động các nguồn lực nhằm đảm bảo thực thi các nội dung hợp tác, nhất là nguồn vốn là yêu cầu cấp bách trong từng thời kỳ. Tuy nhiên, tỉnh Hà Tĩnh đang còn là một tỉnh nghèo trong khu vực Bắc Trung bộ, điều kiện kinh tế còn gặp rất nhiều khó khăn, nên việc cân đối ngân sách, bố trí kinh phí thực hiện các nội dung hợp tác, nhất là những chương trình, dự án đòi hỏi nguồn vốn lớn đang là một thách thức trong quá trình thực thi các thỏa thuận hợp tác. Một số thỏa thuận hợp tác tuy đã được ký kết nhưng việc bố trí nguồn vốn hằng năm còn gặp nhiều khó khăn nên hoặc triển khai chậm, thiếu đồng bộ, không đảm bảo tiến độ, hoặc chưa được triển khai. ...

- Những bất cập trong quan hệ thương mại, giữa hai nước, giữa các địa phương: cơ chế thanh toán, thu phí quá cảnh qua cửa khẩu, thủ tục xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu còn rườm rà, chậm được giải quyết, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp; quá trình xúc tiến thương mại, đầu tư xây dựng các trung tâm buôn bán, trưng bày giới thiệu hàng hóa, quảng bá tiềm năng, cơ hội đầu tư… ở tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn chưa được quan tâm đúng mức. Ngoài ra, tuy đã có những ưu tiên ưu đãi hợp lý trong lĩnh vực xuất nhập khẩu hàng hóa giữa hai nước và ba tỉnh nhưng nhìn chung, cơ chế, chính sách chưa thoả đáng để khuyến khích đầu tư, thương mại... Thủ tục qua lại cho người, phương tiện, vật tư, hàng hoá, quá cảnh qua biên giới còn rườm rà. Kiểm soát hải quan liên quan đến đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, buôn bán ma tuý còn bộc nhiều bất cập. Đặc biệt, tình trạng buôn lậu qua các cửa khẩu và các đường tiểu ngạch diễn ra khá phức tạp, thủ đoạn của các đối tượng tham gia ngày càng tinh vi; điều kiện địa hình khu vực biên giới lại hiểm trở, thuận lợi cho việc vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới… đang là thách thức lớn đối với các cơ quan chức năng của tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn.

- Trong việc thực hiện các hợp đồng, thỏa thuận giữa các bên liên quan, nhất là thực thi các điều khoản về huy động vốn, thanh quyết toán các khoản nợ, về cung cấp nguyên vật liệu, nhân lực, dịch vụ… chưa được thực hiện đầy đủ, kịp thời.

Mặc dầu hợp tác kinh tế trên nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi, nhưng các bên luôn dành cho nhau những ưu tiên ưu đãi hợp lý, nhất là phía tỉnh Hà Tĩnh. Cho nên, trong quá trình hợp tác, các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế tỉnh Hà Tĩnh khi tiến hành đầu tư, sản xuất kinh doanh trên địa bàn các tỉnh bạn luôn dành cho đối tác những điều kiện thuận lợi, cơ chế hợp tác thông thoáng. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp, tập thể và cá nhân phía tỉnh bạn đã lạm dụng những ưu đãi, ưu tiên, gây không ít khó khăn cho phía tỉnh Hà Tĩnh trong việc huy động vốn, thanh quyết toán các khoản nợ, cung cấp nguyên vật liệu, nhân lực… Đây là nguyên nhân khiến không ít các nhà đầu tư ngày càng thiếu mặn mà trong quá trình hợp tác, hoặc ngừng, hoặc thu hẹp quy mô sản xuất kinh doanh. Điều này đã và đang gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng, hiệu quả việc thực hiện các thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực kinh tế thương mại, đầu tư giữa tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn.

- Công tác quản lý, nâng cao năng lực vận hành, tiếp nhận các chương

trình, dự án, các mô hình còn nhiều bất cập.

Đối với một số chương trình dự án và các nguồn đầu tư viện trợ không hoàn lại từ ngân sách dành cho tỉnh bạn, do một số nguyên nhân chủ quan và khách quan khác nhau, đặc biệt là buông lỏng trong khâu quản lý, thiếu năng lực trong khâu tiếp nhận, vận hành đưa vào sử dụng nên hiệu quả kinh tế chưa cao, nhanh chóng bị xuống cấp, gây thất thoát, lãng phí. Một số chương trình đầu tư, mô hình trong lĩnh vực nông lâm nghiệp, khoa học công nghệ chậm được nhân diện rộng nên hiệu quả phát triển bền vững không đạt mục tiêu và mong muốn của các bên. Đặc biệt, mục tiêu nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, chuyên gia cũng như các tập thể cá nhân, kể cả nông dân các tỉnh bạn khi được thụ hưởng những chính sách đầu tư, viện trợ ưu đãi… đã và đang là vấn đề nan giải, cần kịp thời tổng kết rút ra những bài học kinh nghiệm, làm cơ sở để tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách hợp tác, đề ra các giải pháp cụ thể, hữu hiệu để nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác trong thời gian tới.

- Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hợp tác có nơi, có lúc việc quán triệt, thực thi các nội dung đã ký kết chưa nghiêm, thiếu kịp thời, đồng

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 178 trang tài liệu này.

bộ, chồng chéo; phân công phân nhiệm thiếu cụ thể, tính đồng thuận chưa cao; công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết chưa được chú trọng; còn có biểu hiện đùn đẩy trách nhiệm lẫn nhau giữa các cơ quan liên quan, giữa những cán bộ thừa hành công vụ, giữa các địa phương trên cùng một địa bàn, giữa các địa bàn và kể cả giữa các ngành, các địa phương tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn… làm giảm hiệu quả hợp tác trên các lĩnh vực.

- Công tác tuyên truyền giáo dục, thông tin đối ngoại, công tác đối ngoại nhân dân còn nhiều bất cập, chưa được quan tâm đầu tư đúng mức.

Công tác tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về truyền thống đoàn kết, tình hữu nghị đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước, giữa các địa phương; về tiềm năng cơ hội hợp tác đầu tư; về yêu cầu, nhiệm vụ, quyền và bổn phận của mỗi tập thể, cá nhân; về vị trí và tầm quan trọng đặc biệt của nhiệm vụ tiếp tục tăng cường tình đoàn kết, hợp tác giữa Đảng bộ, nhân dân tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn trong thời kỳ mới… chưa được quan tâm đúng mức, thiếu thường xuyên. Hợp tác trong lĩnh vực văn hóa thiếu chiều sâu, cơ hội và điều kiện để nhân dân ba tỉnh hiểu biết, thụ hưởng những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, tìm hiểu, tiếp thu những nét đẹp truyền thống văn hóa; tôn vinh bảo tồn những giá trị, bản sắc văn hóa tiến bộ, đấu tranh loại trừ những thủ tục lạc hậu…chưa được chú trọng. Công tác đối ngoại nhân dân còn bộc lộ nhiều bất cập, thiếu sự chỉ đạo thường xuyên; số lượng đoàn ra, đoàn vào chưa nhiều, số người tham gia còn hạn hẹp, chủ yếu tập trung vào cán bộ, công chức, những người đã và đang thi hành công vụ; đầu tư kinh phí còn ít; nội dung, hình thức tổ chức chậm được đổi mới, nặng về tham quan, tìm hiểu mô hình, chưa coi trọng giao lưu nâng cao hiểu biết về lịch sử, văn hóa truyền thống, thông qua đó, tạo cơ hội và điều kiện cho các tầng lớp nhân dân ba tỉnh gắn bó, hiểu biết lẫn nhau. Công tác thông tin đối ngoại, đặc biệt là việc phát huy vai trò nhiệm vụ của các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là phát thanh truyền hình còn nhiều bất cập, chưa được đầu tư đúng mức.

3.1.3. Một số đặc điểm chủ yếu về mối quan hệ giữa tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn

Nhìn lại quá trình hoạch định chủ trương và triển khai tổ chức thực hiện nhiệm vụ hữu nghị, hợp tác của Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn giai đoạn 1991 - 2010 có thể rút ra một số đặc điểm chủ yếu như sau:

- Mối quan hệ giữa tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn mang những đặc trưng chung của quan hệ đặc biệt, trong sáng, mẫu mực hiếm có và ngày càng được củng cố, phát triển giữa hai nước, hai dân tộc Việt Nam - Lào. Trong tổng thể mối quan hệ đặc biệt giữa hai Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào, quan hệ hợp tác giữa tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn là một bộ phận cấu thành rất quan trọng. Sự phát triển không ngừng của quan hệ hữu nghị đặc biệt hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào là nhân tố cực kỳ quan trọng, bảo đảm vững chắc cho mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa các địa phương hai nước, nhất là các tỉnh có chung đường biên giới. Trên cơ sở mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước, quan hệ hữu nghị hợp tác toàn diện giữa các tỉnh có chung đường biên giới giữa hai nước ngày càng được củng cố và không ngừng phát triển, góp phần làm phong phú, sâu đậm thêm tình đoàn kết, hữu nghị hiếm có giữa hai dân tộc và nhân dân hai nước.

- Quan hệ hợp tác giữa tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn là sự cụ thể hóa chủ trương, đường lối, quan điểm, đồng thời bổ sung, phát triển và góp phần làm phong phú thêm quan hệ đặc biệt giữa hai Đảng, Chính phủ và nhân dân hai nước. Quán triệt đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, thấm nhuần tư tưởng “giúp nhân dân nước bạn tức là tự giúp mình” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh luôn xác định việc tiếp tục tăng cường tình đoàn kết hữu nghị và hợp tác toàn diện với các tỉnh bạn Lào cùng chung biên giới là nguyên tắc và là yêu cầu, nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược; coi đây là nghĩa vụ quốc tế cao cả, đồng thời thể hiện tình cảm cách mạng thủy chung, trong sáng mà Đảng và nhân dân các tỉnh dành

cho nhau. Tình cảm đó là sự kế tục truyền thống đoàn kết được khởi nguồn từ nghìn xưa và đã được tiếp nối và thể hiện sinh động trong lịch sử gần một thế kỷ đấu tranh trường kỳ chống giặc ngoại xâm và dựng xây đất nước của nhân dân hai nước nói chung và nhân dân tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn nói riêng, như khẳng định của cố Tổng Bí thư Đảng NDCM Lào Cayxỏn Phômvihản:

Suốt trong quá trình lịch sử, hai đảng anh em chúng ta luôn kề vai sát cánh với nhau. Sự giúp đỡ của Việt Nam hết sức tận tình và vô tư. Các đồng chí đã giúp chúng tôi kinh nghiệm, vật chất và cả xương máu. Máu của Việt Nam đã nhuộm đỏ khắp nơi trên đất nước Lào, vì nền độc lập tự do của Lào [4, tr.246].

Phát huy những nhân tố đảm bảo cho mối quan hệ hữu nghị hợp tác giữa các tỉnh cùng chung bên giới, trong những thập niên qua, tình hữu nghị và sự hợp tác toàn diện giữa Đảng bộ và nhân dân tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn ngày càng được tăng cường, đạt nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực. Những thành tựu này đã góp phần vun đắp thêm mối quan hệ hữu nghị truyền thống đặc biệt giữa hai nước Việt Nam - Lào.

- Do có những điểm tương đồng về điều kiện tự nhiên, kinh tế, truyền thống văn hóa, lịch sử, do đó quan hệ hợp tác giữa tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn có những điểm khá “tương đồng” so với quan hệ hợp tác giữa một số tỉnh khu vực Bắc Trung bộ của Việt Nam với một số tỉnh của nước bạn Lào cùng chung biên giới.

Tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn, tỉnh Thanh Hóa với tỉnh Hủa Phăn, tỉnh Nghệ An với tỉnh Xiêng Khoảng, tỉnh Quảng Bình với tỉnh Khămmuộn, tỉnh Quảng Trị với tỉnh Xavẳnnakhệt đều là những tỉnh gần gũi nhau về địa lý và có những điểm tương đồng về lịch sử, văn hóa truyền thống, điều kiện kinh tế - xã hội. Đó là cơ sở, cội nguồn sâu xa và bền vững để Đảng bộ, nhân dân các tỉnh có chung đường biên giữa hai nước tiếp tục chung sức chung lòng, đoàn kết bên nhau tiếp tục giữ vững những thành quả đã đạt được và tiếp tục ra sức phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳ.

Trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực đã và đang có những diễn biến phức tạp, tạo ra nhiều thời cơ, vận hội mới nhưng cũng đang đặt ra không ít khó khăn, thách thức đối với mỗi nước; quan hệ hữu nghị hợp tác hai nước đang đi vào chiều sâu; cùng với yêu cầu đặt ra trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của mỗi tỉnh, nhiệm vụ tăng cường quan hệ hợp tác truyền thống giữa các tỉnh cùng chung biên giới đang đặt ra hết sức cấp thiết, không chỉ chỉ vì mục tiêu tăng trưởng kinh tế, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của mỗi địa phương, mà còn góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi các thỏa thuận chiến lược giữa Đảng, Chính phủ hai nước Việt Nam - Lào.

Trên tinh thần đó, trong những thập niên qua Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh và một số tỉnh trong khu vực Bắc Trung bộ như: Thanh Hóa, Quảng Bình, Quảng Trị... đã kịp thời hoạch định chủ tương và từng bước đề ra phương hướng, nhiệm vụ và các giải pháp cụ thể, phù hợp trong thời kỳ, đồng thời tăng cường lãnh đạo Nhà nước, các ngành, đoàn thể, các tổ chức kinh tế xã hội và các địa phương, cơ sở triển khai tổ chức thực hiện, biến những chủ trương, nhiệm vụ đó thành hiện thực sinh động, đưa quan hệ hợp tác giữa một số tỉnh khu vực Bắc Trung bộ của Việt Nam với một số tỉnh của nước bạn Lào cùng chung biên giới ngày càng phát triển cả chiều rộng và chiều sâu. Đặc biệt, các bên luôn giành cho nhau những ưu tiên, ưu đãi hợp lý, sự giúp đỡ chân thành, vô tư, đầy nghĩa tình anh em. Trong bối cảnh hai nước Việt Nam và Lào tiếp tục thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hợp tác và phát triển, đa phương hóa và đa dạng hóa quan hệ đối ngoại; tích cực và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế; đặc biệt là việc thực hiện Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác, các nội dung hợp tác mang tính chiến lược Việt Nam - Lào đang đi vào chiều sâu, nhiệm vụ xây dựng mối quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện giữa giữa các tỉnh Bắc Trung bộ của Việt Nam với một số tỉnh của nước bạn Lào cùng chung biên giới ngày càng được chú trọng đẩy mạnh và tăng cường.

Nhìn lại quá trình xây dựng chủ trương và tổ chức chức thực hiện nhiệm vụ hợp tác với tỉnh Bôlykhămxay và Khămmuộn của Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh, những thành tựu đạt được, những khó khăn, bất cập... đang đặt ra trong quá

trình hợp tác; từ những đặc điểm nổi bật trong quan hệ hợp tác như đã đề cập trên đây, so với quan hệ hợp tác giữa một số tỉnh khu vực Bắc Trung Bộ của Việt Nam với một số tỉnh của nước bạn Lào cùng chung biên giới, như tỉnh Thanh Hóa với tỉnh Hủa Phăn, tỉnh Nghệ An với tỉnh Xiêng Khoảng, tỉnh Quảng Bình với tỉnh Khămmuộn, tỉnh Quảng Trị với tỉnh Xavẳnnakhệt chúng ta có thể nhận thấy những điểm tương đồng.

- Bên cạnh những điểm tương đồng, quan hệ hợp tác giữa tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn có những nét đặc thù so với quan hệ hợp tác giữa một số tỉnh khác trong khu vực Bắc Trung bộ với các tỉnh bạn Lào cùng chung biên giới, đó là:

Trên tuyến biên giới giữa tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn thường ít xảy ra những vụ việc liên quan đến xâm canh, xâm cư, việc kết hôn trái quy định giữa cư dân hai nước và một số vấn đề liên quan đến an ninh biên giới.

Cùng chung dãy Trường Sơn, nên cư dân Việt Nam và Lào trên tuyến biên giới ít nhiều chịu sự tác động qua lại của những biến động cư dân trong tiến trình lịch sử. Tuy nhiên, điểm khác biệt trong cơ cấu dân cư trên tuyến biên giới giữa tỉnh Hà Tĩnh với các tỉnh bạn Lào so với cơ cấu dân cư trên tuyến biên giới các tỉnh khác, đó là: Trên tuyến biên giới giáp các tỉnh bạn Lào, về phía nội biên, số đồng bào các dân tộc thiểu số có số lượng ít (gồm 328 hộ với 1.506 nhân khẩu) lại sống tập trung và xen ghép trên địa bàn không rộng (7 thôn, bản thuộc 3 huyện: Hương Khê, Hương Sơn, Vũ Quang). Từ đặc điểm này, cùng với những nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và các lực lượng vũ trang ba tỉnh trong công tác biên giới nên tình trạng xâm canh, xâm cư, vượt biên trái phép, việc kết hôn trái quy định giữa cư dân Việt Nam với cư dân Lào và ngược lại (chủ yếu diễn ra tại các địa bàn có đông đồng bào dân tộc ít người) trên tuyến biên giới tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn ít phức tạp hơn so với địa bàn biên giới các địa phương khác, nhất là so với địa bàn biên giới tỉnh Nghệ An - Xiêng Khoảng, tỉnh Thanh Hóa - Hủa Phăn.

Cụm cảng Vũng Áng được xây dựng với hệ thống các cảng tổng hợp và cảng chuyên dùng, phục vụ đắc lực sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, đồng thời giúp nước bạn Lào “thông ra biển”; xuất, nhập khẩu hàng hoá, mở rộng buôn bán với các nước. Đây là dự án quan trọng được lãnh đạo cấp cao hai nước ưu tiên tập trung chỉ đạo, góp phần phát triển kinh tế khu vực Bắc miền Trung, phục vụ hàng hóa quá cảnh của Lào và phục vụ hành lang phát triển kinh tế Đông - Tây [94]. Đặc biệt, Vũng Áng là nơi đầu tiên được Chính phủ hai nước chọn xây dựng cảng chuyên dụng phục vụ việc xuất nhập khẩu hàng hóa cho nước bạn Lào. Theo đó, Công ty Cổ phần cảng Vũng Áng Việt - Lào được thành lập và đi vào hoạt động. Việc thực hiện dự án này, đặc biệt là việc thành lập Công ty Cổ phần cảng Vũng Áng Việt chắc chắn sẽ tạo động lực mới, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác giữa tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn trong thời gian tới.

3.2. KINH NGHIỆM CHỦ YẾU

Nghiên cứu quá trình lãnh đạo xây dựng quan hệ hợp tác với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn của Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh từ năm 1991 - 2010, có thể rút ra một số kinh nghiệm chủ yếu sau đây:

3.2.1. Tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ đảng viên và các tầng lớp nhân dân về quan hệ đặc biệt giữa Việt Nam - Lào và các địa phương hai nước, trong đó có tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn

Công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu rõ được vị trí, tầm quan trọng của việc tăng cường xây dựng quan hệ hữu nghị hợp tác đặc biệt giữa tỉnh Hà Tĩnh với tỉnh Bôlykhămxay, Khămmuộn; coi đây là yêu cầu khách quan và là nhân tố quyết định đảm bảo cho việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng của hai nước và của ba tỉnh. Việc thực hiện thắng lợi các thỏa thuận hợp tác vừa góp phần giúp các tỉnh bạn Lào hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng, vừa góp phần giúp Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh “tự giúp mình” hoàn thành việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng trong từng thời kỳ.