Các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định duy trì khách hàng tại các công ty kiểm toán độc lập Việt Nam

TP. HCM 2022

TRẦN THỊ THU PHƯỜNG

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH DUY TRÌ KHÁCH HÀNG TẠI CÁC CÔNG TY KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP VIỆT NAM

Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 9.34.03.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. PGS. TS. Trần Thị Giang Tân

2. PGS. TS. Trần Phước

TP. HCM – Năm 2022

LỜI CAM ĐOAN‌

Tôi cam đoan luận án là do tôi thực hiện, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Trần Thị Giang Tân và PGS.TS Trần Phước. Trong luận án, tôi không sao chép bất kỳ công trình nghiên cứu nào, ngoại trừ những tham khảo từ những nghiên cứu trước đã được trích dẫn trong luận án.

TP. HCM, ngày tháng năm 2022

Tác giả

Trần Thị Thu Phường

LỜI CẢM ƠN‌

Trải qua một thời gian dài, đến nay, tôi đã hoàn thành luận án nhờ sự giúp đỡ của thầy, cô. Tôi cám ơn tất cả quý thầy, cô.

Tôi cám ơn PGS.TS Trần Thị Giang Tân. Nhờ sự tận tâm hướng dẫn của cô, tôi đã học được nhiều điều và đã hoàn thành luận án.

Tôi cám ơn PGS.TS Trần Phước. Thầy đã hướng dẫn, góp ý, hỗ trợ cho tôi thực hiện và hoàn thành LA.

Tôi cám ơn Viện đào tạo và quý thầy, cô Trường ĐHKT TP.HCM đã giảng dạy, giúp đỡ, hỗ trợ cho tôi thực hiện luận án.

Tôi cám ơn Trường Đại Học Tài Chính – Kế toán và Ban lãnh đạo Khoa Kế Toán Kiểm Toán đã tạo điều kiện để tôi thực hiện luận án.

Sau cùng, tôi cám ơn gia đình của tôi. Gia đình đã cho tôi sự động viên giúp tôi vượt qua những khó khăn và hoàn thành luận án này.

TP. HCM ngày tháng năm 2022

Tác giả

MỤC LỤC‌

LỜI CAM ĐOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

MỤC LỤC iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT vi

DANH MỤC BẢNG vii

DANH MỤC HÌNH viii

TÓM TẮT ix

ABSTRACT x

CHƯƠNG MỞ ĐẦU 1

1. Lý do chọn đề tài 1

2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu 3

3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 4

4. Phương pháp nghiên cứu 4

5. Đóng góp của luận án 5

6. Kết cấu luận án 7

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC 8

1.1. Tổng quan các nghiên cứu trước trên thế giới về các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định chấp nhận, duy trì khách hàng 9

1.2. Các nghiên cứu trong nước 32

1.3. Kết quả đạt được của các nghiên cứu trước và khoảng trống nghiên cứu. . .34 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 35

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 36

2.1. Một số khái niệm nền tảng 37

2.2. Các quy định về chấp nhận, duy trì khách hàng trong kiểm toán báo cáo tài chính 45

2.3. Các lý thuyết nền tảng 49

2.4. Mô hình NC sơ khởi 66

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 68

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 69

3.1. Phương pháp và quy trình nghiên cứu 70

3.2. Thang đo các khái niệm nghiên cứu ban đầu 73

3.3. Nghiên cứu định tính 80

3.4. Nghiên cứu định lượng 86

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 95

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 96

4.1. Kết quả nghiên cứu định tính 96

4.2. Mô hình nghiên cứu chính thức và các giả thuyết nghiên cứu 105

4.3. Kết quả nghiên cứu định lượng 120

4.4. Tổng hợp và bàn luận kết quả 146

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 152

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN, HÀM Ý VÀ HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI 153

5.1. Kết luận 153

5.2. Đóng góp của luận án 156

5.3. Một số hàm ý 159

5.4. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo 162

KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 163

DANH MỤC CÔNG TRÌNH TÁC GIẢ 1

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 2

Tiếng Việt 2

Tiếng Anh 3

Phụ lục 14

Phụ lục 1: Bảng tóm tắt các NC về ảnh hưởng của các nhân tố rủi ro đến quyết định CN, DTKH 14

Phụ lục 2: Bảng tóm tắt các NC về ảnh hưởng của đặc điểm BQT của khách hàng đến quyết định CN, DTKH 20

Phụ lục 3: Bảng tóm tắt các NC về ảnh hưởng của mức độ chuyên ngành của CTKT đến quyết định CN, DTKH 21

Phụ lục 4: Các mô hình ra quyết định CN, DTKH 22

Phụ lục 5: Bảng tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định CN, DTKH. .29 Phụ lục 6: Hệ thống các tài liệu pháp lý liên quan CN, DTKH 35

Phụ lục 7: Bảng tổng hợp đo lường ban đầu 40

Phụ lục 8: Dàn bài thảo luận 41

Phụ lục 9: Chuyên gia phỏng vấn 43

Phụ lục 10: Kết quả thảo luận với chuyên gia 45

Phụ lục 11: Các công ty trong mẫu 74

Phụ lục 12: Các CTKT đã kiểm toán cho các công ty trên HoSE và HNX trong mẫu từ 2016 2019 82

Phụ lục 13: Kết quả kiểm định mô hình đo lường hành vi điều chỉnh lợi nhuận 83

Phụ lục 14: Kết quả kiểm định hồi quy mô hình chính (Logistic) 84

Phụ lục 15: Kết quả phân tích PCA các nhân tố thuộc RRKT 91

Phụ lục 16: Kết quả hồi quy mô hình với thông số thay thế 92

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT‌

Chữ

viêt́ tắt

Chữ viết đầy đủ bằng tiếng Anh	Chữ viết đầy đủ bằng tiếng Việt
BCTC		Báo cáo tài chính
BCTN		Báo cáo thường niên
CNKH		Chấp nhận khách hàng
CTKT		Công ty kiểm toán
DTKH		Duy trì khách hàng
ĐCLN		Điều chỉnh lợi nhuận
HĐLT		Hoạt động liên tục
HNX	Hanoi Stock Exchange	Sàn giao dịch Chứng khoán Hà Nội
HOSE	Ho Chi Minh Stock Exchange	Sàn giao dịch Chứng khoán Hồ Chí Minh
KTV		Kiểm toán viên
NC		Nghiên cứu
NQL		Người quản lý
PCA	Principal Component Analysis	Phân tích thành phần chính
RRKD		Rủi ro kinh doanh
RRKT		Rủi ro kiểm toán
YKCNTP		Ý kiến chấp nhận toàn phần
YKKT		Ý kiến kiểm toán
VN		Việt Nam
VSA	VietNam Standard on Auditing	Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam