Thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự từ thực tiễn thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai

chuyên sau về THQĐDS trong bản án hình sự. Hệ thống cơ quan thi hành án nên được tổ chức ở ba cấp (cấp Trung ương, cấp tỉnh và cấp huyện) và ở trung ương cũng phải có chức danh Chấp hành viên cao cấp (như các Cơ quan tiến hành tố tụng khác: Tòa án nhân dân, có Thẩm phán cáo cấp, Viện kiểm sát nhân dân, có Kiểm sát viên cao cấp; Cơ quan điều tra có, Điều tra tra viên cao cấp, các cơ quan khác có Chuyên viên cao cấp), đây sẽ là lực lượng vừa thực hiện chức năng chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ, vừa thực hiện trực tiếp nhiệm vụ thi hành án đối với những khó khăn phức tạp, liên quan đến nhiều ngành, nhiều địa phương và có yếu tố nước ngoài. Tổng Cục THADS cần xây dựng tiêu chí cụ thể xác định việc có điều kiện và không có điều kiện thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự làm cơ sở để các cơ quan thi hành án dân sự địa phương rà soát, xác minh, phân loại, lập báo cáo, thống kê chính xác tiến tới giải quyết dứt điểm các vụ việc.

Về cơ chế quản lý thi hành án dân sự, thực tiễn công tác thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai nói chung và công tác thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự của Chi cục thi hành án dân sự thành phố Biên Hòa nói riêng cho thấy đây là loại công việc khó khăn phức tạp. Khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự cần huy động được lực lượng của cả hệ thống chính trị, từ sự lãnh đạo của Thành ủy Biên Hòa, lẫn sự phối hợp, tập trung giải quyết của các cơ quan hữu quan trong THQĐDS trong bản án hình sự.

Hoàn thiện pháp luật về công tác giám sát thi hành án dân sự. Công tác giám sát hoạt động thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự nói riêng có vai trò vô cùng quan trọng. Vì thông qua các hoạt động giám sát, kiểm sát việc tuân thủ pháp luật để đánh giá những hành vi hợp pháp, không hợp pháp các cơ quan thi hành án và của Chấp hành viên. Thực tiễn ở thành phố Biên Hòa cho thấy, được sự quan tâm kiểm tra, giám sát thường của Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và việc kiểm sát trực tiếp của Viện kiểm sát nhân dân trong giai đoạn vừa qua công tác thi hành án dân sự nói chung và thi hành quyết định

dân sự trong bản án hình sự nói riêng đã đạt được một số kết quả nhất định như đã nêu tại Chương 2 của Luận văn.

Do đó, cần hoàn thiện pháp luật về công tác giám sát, vì cho đến thời điểm này chưa có một văn bản pháp luật nào quy định về giám sát thi hành án quyết định dân sự trong bản án hình sự một cách toàn diện đầy đủ, mà chủ yếu việc giám sát được tiến hành trên cơ sở các văn bản quy định về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan có chức năng giám sát, kiểm sát thi hành án dân sự. Ví dụ, các quy định về kiểm sát thi hành án dân sự được quy định trong Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân hoặc giám sát của nhân dân được quy định trong Luật khiếu nại, tố cáo… Chính sự rời rạc thiếu hệ thống và các quy định còn mang tính chung chung, không đi vào từng lĩnh vực cụ thể này đã dẫn đến hoạt động giám sát thi hành án dân sự nói chung và thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự chưa phát huy hết hiệu quả. Do đó, cần phải có các quy định cụ thể của Pháp luật về giám sát thi hành án quyết định dân sự trong bản án hình sự.

Ngoài ra việc đổi mới tổ chức, hoạt động của cơ quan THADS là công tác mang tính chiến lược, nằm trong lộ trình cải cách hành chính, cải cách tư pháp của Đảng và NN. Cho nên, cần tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật về THADS nói chung và THQĐDS trong bản án hình sự nói riêng. Để qua đó tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới tổ chức, khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự. Vì thế, cần tiếp tục nghiên cứu xây dựng đề án thống nhất quản lý nhà nước về công tác thi hành án dân sự, chuẩn bị kế hoạch tốt theo đúng tinh thần Nghị quyết 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách Tư pháp đến năm 2020; Chiến lược cải cách tư pháp giai đoạn 2020 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 phải hướng tới mục tiêu sau: Xây dựng nền tư pháp dân chủ, nghiêm minh, công bằng, liêm chính; từng bước hiện đại, tiếp thu những nguyên tắc tiến bộ của tư pháp thế giới; phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Hoạt động tư pháp phải hướng tới tôn

trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân; đấu tranh có hiệu quả với mọi loại tội phạm và vi phạm và tiếp tục nghiên cứu, đề xuất việc hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự. Mặc dù Luật THADS 2014, là cơ sở pháp lý quan trọng để các cơ quan thi hành án tổ chức và hoạt động. Tuy nhiên, các văn bản hướng dẫn thi hành luật này còn thiếu, chưa đồng bộ, nên còn thiếu cơ sở pháp lý chính thống đối với hoạt động thi hành án dân sự cho một số quan hệ pháp luật cụ thể. Những văn bản hướng dẫn THQĐDS trong bản án hình sự phải lấy mục tiêu bảo đảm hiệu lực của BAHS của TAND là 1 nguyên tắc cơ bản xuyên suốt, tạo nên 1 cơ chế phối hợp chặt chẽ, có hiệu quả giữa cơ quan THADS với các cơ quan chức năng của thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai đối với khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự.

Các quy định nêu trên đã mở rộng hơn quyền hạn, trách nhiệm của CHV và của cơ quan THADS, mặt khác cũng quy định rò trách nhiệm cũng như quyền hạn của mỗi cơ quan chắc năng và của từng đương sự trong việc thực hiện các yêu cầu của CHV trong quá trình thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự.

Các cơ quan có thẩm quyền cần khẩn trương nghiên cứu hoàn chỉnh việc soạn thảo ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn THQĐDS trong bản án hình sự. Bên cạnh đó, cần sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật khác có liên quan đến thi hành án như: Sửa đổi bổ sung, quy định về Việc giải thích, sửa chữa bản án, quyết định hình sự của Tòa án, cụ thể:

Tại Điều 365 BLTTHS năm 2015, quy định về Giải thích, sửa chữa bản án, quyết định của Tòa án, có thể hiện nội dung:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 97 trang tài liệu này.

Cơ quan thi hành án hình sự, cơ quan thi hành án dân sự, Viện kiểm sát, người bị kết án, bị hại, đương sự liên quan đến việc thi hành án có quyền yêu cầu Tòa án đã ra bản án, quyết định giải thích, sửa chữa những điểm chưa rò trong bản án, quyết định để thi hành.

TP chủ tọa phiên tòa đã ra bản án, quyết định có trách nhiệm giải thích, sửa chữa những điểm chưa rò trong bản án, quyết định của Tòa án. Trường hợp TP chủ tọa phiên tòa không thể thực hiện được thì việc giải thích, sửa chữa do Chánh án Tòa án đã ra bản án, quyết định đó thực hiện [53].

Theo ý kiến của học viên, cần để xuất bổ sung một số quy định tại Điều 365 BLTTHS: “Việc giải thích, sửa chữa bản án, quyết định của Tòa án phải căn cứ vào bản án, quyết định, biên bản phiên tòa, phiên họp và biên bản nghị án.

Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được văn bản yêu cầu, Tòa án phải có văn bản giải thích, sữa chữa và gửi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân đã được cấp, gửi bản án, quyết định theo quy định của Luật này. Trường hợp phức tạp có thể gia hạn 07 ngày”.

3.2.2. Các giải pháp khác

Thi hành quyết định dân sự trong vụ án hình sự là một hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật, do đó để nâng cao hiệu quả hoạt động này không chỉ dừng lại ở giải pháp về pháp luật mà còn phải có các giải pháp khách quan và chủ quan khác. Tác giả đề xuất một số giải pháp như sau:

- Một là, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thi hành án dân sự nói chung và thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự nói riêng

Để đảm bảo việc hoạt động thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai nói chung và thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự ở thành phố Biên Hòa nói riêng, một vấn đề hàng đầu đặt ra là phải quán triệt tốt các quan điểm của Đảng cho các cấp ủy, chính quyền và các tổ chức xã hội, cá nhân có liên quan về lĩnh vực thi hành án dân sự, cụ thể là nội dung chỉ đạo trong một số Nghị quyết của Đảng như Nghị quyết lần thứ 7, lần thứ 8, lần thứ 9 (khoá 7), Nghị quyết Hội nghị trung ương lần ba (khoá 8), Nghị quyết số 08 năm 2002 của BCT, Nghị quyết số 48 năm 2005 và Nghị quyết số 49 năm 2005 của Bộ Chính

trị về Chiến lược cải cách tư pháp, mà chủ trương lớn nhất về thi hành án đã được nêu rò trong Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng. Việc nâng cao hiệu quả hoạt động thi hành án dân sự phải phù hợp và thực hiện đúng đắn đường lối, chủ trương của Đảng nói chung và của Đảng bộ tỉnh nói riêng về cải cách hành chính, cải cách tư pháp giai đoạn 2020 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 phải hướng tới mục tiêu sau: Xây dựng nền tư pháp dân chủ, nghiêm minh, công bằng, liêm chính; từng bước hiện đại, tiếp thu những nguyên tắc tiến bộ của tư pháp thế giới; phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Hoạt động tư pháp phải hướng tới tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân; đấu tranh có hiệu quả với mọi loại tội phạm và vi phạm.

Cải cách hành chính, cải cách tư pháp là một trong những yêu cầu chung của công cuộc xây dựng NN pháp quyền Việt Nam XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, đồng thời cũng là yêu cầu cấp thiết trong đổi mới hoạt động THADS, nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự.

Để khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự đạt hiệu quả cao thì phải luôn bám sát đường lối, chủ trương của Đảng, phục vụ có hiệu quả các nhiệm vụ chính trị trong từng giai đoạn của cách mạng. Đầu tiên chúng ta cần thực hiện tốt chủ trương của Đảng về thi hành án được thể hiện trong Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02 tháng 01 năm 2002 của BCT về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới có thể hiện nội dung: Trên cơ sở tổng kết, đánh giá về hoạt động khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự, cần sớm xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan THADS, bảo đảm hiệu quả khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự.

Đây là chủ trương lớn của Đảng về việc đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ quan thi hành án, bảo đảm các bản án, quyết định của Tòa án dã có

hiệu lực pháp luật của Tòa án được thực hiện nghiêm chỉnh, nhằm khắc phục những bất cập, hạn chế của thi hành án dân sự hiện nay.

- Hai là, kiện toàn tổ chức, bộ máy cơ quan thi hành án dân sự và tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực của đội ngũ công chức làm công tác thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai

Để nâng cao hiệu quả hoạt động thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai nói chung và thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự ở thành phố Biên Hòa nói riêng, bên cạnh hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự thì việc kiện toàn tổ chức, bộ máy cơ quan thi hành án và nâng cao năng lực hoạt động của đội ngũ chấp hành viên là vô cùng cần thiết.

Để kiện toàn tổ chức, bộ máy cơ quan THADS nói chung và kiện toàn bộ phận đảm trách khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự nói riêng cần thực hiện theo hướng nâng cao vai trò của cơ quan THADS, bảo đảm tương xứng với vị trí của các cơ quan tiến hành tố tụng. Để làm được điều đó, trước mắt cần tăng cường thêm biên chế cho cơ quan THADS thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, nhằm giảm tải khối lượng công việc cho CHV....

Trong đó Chi cục THADS thành phố Biên Hòa, cần tiến hành thống kê, đánh giá thực trạng cán bộ tư pháp xã, phường, thị trấn tìm giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ tư pháp cơ sở. Tăng cường tập huấn kết hợp với tuyên truyền phổ biến pháp luật về thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự nói riêng cho cán bộ tư pháp cơ sở. Tạo cho cán bộ tư pháp cơ sở sự chủ động phối hợp với Chấp hành viên trong việc cung cấp các thông tin về điều kiện thi hành án của đương sự. Để có được sự chủ động đó, về lâu dài cần tham mưu cho Ủy ban nhân dân hai cấp tỉnh Đồng Nai có chế độ động viên và khen thưởng kịp thời và tăng cường biên chế công chức tư pháp xã, phường, thị trấn.

Đối với Cục THADS tỉnh Đồng Nai cần phân công lãnh đạo, CHV trung cấp trực tiếp theo dòi, chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ đối với Chi cụ thi

hành án dân sự thành phố Biên Hòa. Hàng năm thông qua thực tiễn công tác thi hành án dân sự phải tổng kết đánh giá công tác thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự mà khi tiến hành tổ chức thi hành án gặp nhiều khó khăn, đề xuất với Tổng cục thi hành án dân sự, Bộ Tư pháp và Chính phủ sửa đổi, bổ sung các văn bản của pháp luật để trong thực tiễn thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự đạt hiệu quả cao hơn. Quan tâm cải cách thủ tục hành chính trong khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự theo hướng rút ngắn thời gian THQĐDS trong bản án hình sự đối với loại vụ, việc đơn giản; Còn đối với các vụ việc phức tạp, cần kịp thời tham mưu cho BCĐTHADS thành phố Biên Hòa tìm giải pháp để thực hiện hiệu quả.

Duy trì công tác thanh tra theo chuyên đề THQĐDS trong bản án hình sự, để qua đó kịp thời phát hiện hạn chế, thiếu sót của CHV trong công tác THQĐDS trong bản án hình sự. Mặt khác cũng cần kịp thời biểu dương khen thưởng đối với CHV hoàn thành xuất sắc khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự, có thể xem xét phát triển nhân rộng các nhân tố tích cực điển hình. Động viên tinh thần yêu ngành, đề cao trách nhiệm của CHV khi được giao thụ ly THQĐDS trong bản án hình sự, phát huy tốt quy chế dân chủ ở đơn vị. Bố trí luân chuyển những Chấp hành viên có năng lực đến các huyện có lượng án để tồn đọng nhiều. Đề bạt chức danh, chức vụ lãnh đạo quản lý phải đối với các CHV có năng lực về nghiệp vụ và công tác quản lý, làm tốt công tác tham mưu cho Ban chỉ đạo Thi đạo thi hành án dân sự thành phố Biên Hòa.

Nhằm nâng cao năng lực của đội ngũ CHV, Chi Cục TAHDS thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, cần tích cực thường xuyên rà soát, đánh giá chất lượng đội ngũ CHV, nhất là các CHV thực hiện khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự. Thường xuyên chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức thi hành án cả về chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ làm công tác thi hành án, bảo đảm Chấp hành viên phải thực hiện sự chủ động, sang tạo trong thực hiện nhiệm vụ, vận dụng đúng các qui

định của pháp luật vào từng tình huống, vụ việc và từng địa bàn cụ thể, đảm bảo đạt hiệu quả cao trong công việc. Kết hợp đào tạo chuyên môn nghiệp vụ với việc đẩy mạnh tiêu chuẩn hóa đội ngũ CHV, trong đó xác định rò tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ và đạo đức lối sống. Trong quy hoạch đào tạo CHV cần tính đến cán bộ trẻ, có năng lực, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khâu công tác THQĐDS trong bản án hình sự

Riêng đối với Chi cục THADS thành phố Biên Hòa cần phân công CHV phụ trách địa bàn, bám sát và theo dòi xác minh điều của người phải thi hành quyết định dân sự trong bản án hình sự để phân loại án có điều kiện thì đưa ra thi hành, không có điều kiện mà có đủ điều kiện miễn, giảm thi hành án thì lập hồ sơ đề nghị Tòa án xét miễn, giảm nghĩa vụ thi hành án. Phối hợp với UBND trước khi cho chuyển quyền sử dụng đất hoặc chuyển quyền sở hữu tài sản thì phải rà soát lại danh sách đã được gửi từ trước, để tránh việc người phải THQĐDS trong bản án hình sự tẩu tán hoặc chuyển dịch tài sản.

- Ba là, tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật, kinh phí hoạt động đối với cơ quan thi hành án dân sự

Trong những năm qua, cơ sở vật chất kỹ thuật, kinh phí hoạt động đối với cơ quan THADS nhìn chung đã được quan tâm, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng yêu cầu đảm bảo thực hiện nhiệm vụ thi hành án dân sự ở địa phương. Đặc biệt Biên Hòa là thành phố công nghiệp, kinh tế phát triển, mức chi tiêu bình quân cao, nhưng kinh phí hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự và một số cơ quan thuộc ngành dọc Trung ương được cấp rất thấp so với các cơ quan nhà nước thuộc Tỉnh, do đó ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự.

Ngày 19 tháng 12 năm 2012, liên Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp đã có văn bản số 17558/CVLB-BTC-BTP gửi địa phương về việc hố trợ kinh phí hoạt động cho cơ quan thi hành án từ ngân sách của địa phương. Đây là cơ chế rất phù hợp trong điều kiện hiện nay, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai cần vận