Thông Hiểu Chính Sách Của Chính Phủ Về Tín Dụng Xuất Khẩu

hợp tác giữa ngân hàng trong nước với ngân hàng nước ngoài mới có thể triển khai nghiệp vụ mà không phải đối mặt với rủi ro lớn.

Thứ hai, rủi ro tín dụng nếu có xảy ra khi tài trợ cho doanh nghiệp xuất khẩu trong nước sẽ được ngân hàng xử lý thuận lợi và ít tốn kém chi phí hơn so với trường hợp xử lý rủi ro khi tài trợ cho doanh nghiệp nhập khẩu ở nước ngoài. Trong trường hợp này, thường ngân hàng trong nước yêu cầu người nhập khẩu nước ngoài phải có bảo lãnh của bên thứ ba để hạn chế thiệt hại.

Vì những lý do như trên, nên tín dụng xuất khẩu hai chiều ít được các ngân hàng quan tâm, nhất là các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, đối với VDB là tổ chức tài chính của Chính phủ, với nhiệm vụ thực hiện TDXK của Nhà nước để kích thích hoạt động xuất khẩu các mặt hàng nằm trong danh mục quy định của Chính phủ, cần nghiên cứu triển khai phương thức tín dụng xuất khẩu hai chiều.

Theo bà Nguyễn Thanh Sơn, trợ lý đầu tư LienVietBank, thì tín dụng xuất khẩu hai chiều được hiểu là cho doanh nghiệp trong nước vay tiền để tìm kiếm nguồn hàng xuất khẩu, đồng thời cho vay đối với nhà nhập khẩu nước ngoài mua hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam. Theo đó, nhiều nước trên thế giới vẫn sử dụng công cụ này để kích thích khả năng xuất khẩu nước mình. Chẳng hạn với Trung Quốc, họ thực hiện chính sách này rất rõ ràng và cho phép một số ngân hàng lớn có mô hình hoạt động tương tự như ngân hàng quốc doanh tại Việt Nam (ngân hàng cổ phần nhưng nhà nước nắm giữ tỷ lệ cổ phần ưu thế) thực hiện. Điển hình trong danh mục hàng hóa mà Trung Quốc áp dụng theo chính sách nói trên là xuất khẩu sản phẩm hóa chất, phân bón, sắt thép, đặc biệt là máy móc công nghiệp.

Bà Nguyễn Thanh Sơn cho rằng, để tránh rủi ro khi cấp tín dụng cho nhà nhập khẩu nước ngoài mua hàng hóa Việt Nam đòi hỏi phải giải quyết hàng loạt vấn đề như tạo hành lang pháp lý, phương thức cấp tín dụng, điều kiện tài sản đảm bảo, khả năng thẩm định dự án, thông tin khách hàng, kiểm soát rủi ro, bảo hiểm.

Ông Nguyễn Quang Dũng, nguyên Tổng giám đốc VDB, khi đề cập đến phương thức tín dụng xuất khẩu hai chiều, đã nói: Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho VDB thực hiện hỗ trợ cho cả người mua hàng hóa Việt Nam. Tuy nhiên, muốn triển khai thì sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam phải có trí tuệ và tích lũy tri thức cao.VDB sẵn sàng cho vay đối với DN các nước mua hàng hóa của Việt Nam.

Như vậy, ý tưởng và quan điểm của các chuyên gia tài chính và của lãnh đạo VDB về vấn đề này đã có, tuy nhiên do quan ngại về chất lượng sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam chưa thực sự thu hút khách hàng nước ngoài, nên lãnh đạo VDB vẫn còn quá thận trong trong việc triển khai phương thức tín dụng xuất khẩu hai chiều. Theo quan điểm cá nhân của NCS, thị trường xuất khẩu nhóm hàng nông lâm thủy sản là nhóm ngành hàng xuất khẩu chủ lực và có lợi thế lớn của Việt Nam, có vị trí nhất định không riêng gì ở khu vực châu Âu, mà còn ở thị trường châu Á. Nhóm ngành nông lâm thủy sản luôn chiếm tỷ trọng rất lớn, thể hiện thế mạnh, và tính cạnh tranh cao của nhóm hàng này trên thị trường thế giới. Trong tình hình đó, khó khăn khi triển khai “ tín dụng xuất khẩu hai chiều” cho các nhà nhập khẩu ở các khu vực này không phải là chất lượng và hàm lượng trí tuệ của sản phẩm, mà là khó khăn trong việc tím kiếm khách hàng có nhu cầu tài trợ. Đây quả là một bài toán quá khó cho ngân hàng Việt Nam. Theo tôi, trước mắt nên tìm kiếm khách hàng là doanh nghiệp nhập khẩu ở khu vực châu Á, đặc biệt là những khách hàng ở các nước có ngân hàng thương mại Việt Nam mở chi nhánh như Lào, Campuchia, Myanmar để triển khai. Việc cho vay nhà nhập khẩu ở những nước này thông qua các chi nhánh ngân hàng Việt Nam ở nước sở tại sẽ là một lợi thế để Việt Nam mở rộng phương thức tín dụng xuất khẩu hai chiều. Sau đó rút kinh nghiệm để mở rộng hơn cho các khu vực khác.

Ông Lê Bá Lịch, Chủ tịch Hiệp hội thức ăn chăn nuôi cho biết, mặc dù vẫn còn nhập khẩu thức ăn chăn nuôi nhưng riêng với thị trường Lào và Campuchia, mỗi năm Việt Nam vẫn xuất khẩu vào hai nước này khoảng 400 - 500 nghìn tấn. Nếu các ngân hàng trong nước cho vay đối với các nhà nhập khẩu của Lào và Campuchia thì doanh số này hàng năm sẽ còn tăng thêm.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 261 trang tài liệu này.

3.2.2. Giải pháp về phía doanh nghiệp xuất khẩu

Khách hàng được vay vốn TDXK của Nhà nước tại VDB cần áp dụng các biện pháp

sau đây để được tài trợ kịp thời và nhanh chóng:

3.2.2.1. Thông hiểu chính sách của Chính phủ về tín dụng xuất khẩu

Các loại hình DN cần qua nhiều kênh thông tin để nghiên cứu và tiếp cận với các đơn vị giao dịch của VDB để nắm bắt chính sách chủ trương của Chính phủ về tín dụng xuất khẩu để vận dụng một cách đúng đắn và phù hợp. Trên thực tế, tuy chính

sách TDXK của Nhà nước đã được triển khai trong nhiều năm, tuy nhiên số lượng khách hàng được VDB cho vay tín dụng xuất khẩu còn quá ít. Sở dĩ có hiện tượng này là vì bên cạnh quy trình thủ tục cho vay, quy trình hỗ trợ lãi suất chưa thực sự thông thoáng,thì cần phải nói đến một thực tế là nhiều doanh nghiệp chưa nắm bắt thấu đáo chủ trương và chính sách của Chính phủ, do đó họ còn e ngại, thậm chí một số khách hàng còn lo sợ sự kiểm tra giám sát quá gắt gao. Cán bộ và nhân viên công tác ở bộ phận tín dụng xuất khẩu cần giải thích và hướng dẫn cụ thể về chính sách tín dụng của Chính phủ có ý nghĩa hỗ trợ tích cực nhằm giúp đỡ các doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh vì lợi ích chung của toàn bộ nền kinh tế, không ai gây khó khăn cản trở cho DN trong chính sách này.

3.2.2.2. Tăng cường đổi mới công nghệ, tăng chất lượng sản phẩm xuất khẩu Các DN sản xuất khai thác, chế biến hàng xuất khẩu cần tập trung đổi mới và hiện đại hoá công nghệ, tăng năng suất lao động, tăng chất lượng sản phẩm, mẫu mã đẹp phong phú. Làm gia tăng hàm lượng chế biến trong sản phẩm xuất khẩu, từ đó làm tăng giá trị của mặt hàng xuất khẩu, từng bước giúp DN nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.

3.2.2.3. Am hiểu thị trường thế giới và phương thức kinh doanh hiện đại

Đối với các DN mới tham gia hoặc có ý định tham gia vào thị trường xuất khẩu, trước tiên, cần nghiên cứu kỹ lưỡng các tập quán thương mại quốc tế cũng như luật pháp tại quốc gia nhập khẩu nhằm hạn chế tối đa nguy cơ bị kiện tụng do thiếu hiểu biết về các vấn đề này. Ngoài ra, cần tìm hiểu kinh nghiệm lựa chọn bạn hàng và ký kết hợp đồng xuất khẩu từ các DN đi trước, cũng như xác định nhu cầu tiêu thụ trong dài hạn của thị trường nhập khẩu và có biện pháp tìm kiếm thị trường thay thế.

Ông Lê An Hải, Tham tán Thương vụ Việt Nam tại Hàn Quốc cho rằng Hàn Quốc, Nhật bản, Philipine, Indonesia và một số nước khác có nhu cầu nhập khẩu số lượng lớn gạo và các sản phẩm khác như cà phê, hạt điều và phải qua phương thức đấu thầu quốc tế. Đây là những sản phẩm mà Việt Nam có lợi thế, nhưng để có tên trong danh sách dự thầu cung cấp các loại sản phẩm này, các doanh nghiệp Việt Nam phải có kinh nghiệm xuất khẩu bằng, hoặc hơn số gạo và sản phẩm đăng ký dự thầu trong hai năm gần nhất, và buộc phải tham gia đấu thầu.

Như vậy, để xuất được hàng hóa sang các nước, yêu cầu đặt ra trước hết là doanh nghiệp nắm được kỹ năng tham gia đấu thầu, trong đó đấu thầu điện tử đang chiếm ưu thế. Điều này còn mới mẻ với các doanh nghiệp Việt Nam. Bà Cao Thị Ngọc Hoa, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Lương thực miền Nam thừa nhận: Từ trước tới nay, chúng tôi toàn đấu thầu trực tiếp, chưa tham gia đấu thầu điện tử bao giờ, chưa rõ hình thức đấu thầu điện tử ra sao (Theo Vietnamshipper.com) do đó việc xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam cũng còn gặp nhiều khó khăn trở ngại. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hồ Xuân Hùng khẳng định, một trong những lý do dẫn tới tình trạng này là doanh nghiệp Việt Nam chưa am hiểu tốt thị trường thế giới, cũng như cách thức kinh doanh hiện đại của nước, đồng thời các tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu đặt ra ngày càng khắt khe. Nếu doanh nghiệp Việt Nam am hiểu hơn thị trường thế giời và phương thực kinh doanh hiện đại thông qua đấu thầu, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sẽ được đẩy mạnh hơn.

3.2.2.4. Nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu trên thị trường quốc tế

Chính sách hỗ trợ tín dụng xuất khẩu của Chính phủ có mục tiêu rõ rệt là đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu trong khuôn khổ pháp lý mà Việt Nam phải có trách nhiệm thực thi. Nghĩa là hỗ trợ tín dụng xuất khẩu được hiểu là hỗ trợ về mặt thủ tục, điều kiện, hỗ trợ lãi suất chỉ trong giới hạn được phép, không mang tính chất trực tiếp, không mang tính chất hỗ trợ tài chính nhằm giành lợi thế thương mại cho đối tượng được hỗ trợ. Do vậy, các doanh nghiệp cần chủ động vươn lên bằng khả năng và sức mạnh của chính mình. Chỉ có như vậy mới có thể giành được thành công và tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường thế giới.

3.2.2.5. Tăng cường công tác quản lý tài chính doanh nghiệp

Công tác quản lý tài chính của một số DN là khách hàng của VDB đã đi vào nề nếp, báo cáo tài chính; phương án sản suất kinh doanh; phương án vay vốn và trả nợ VDB đều được thực hiện khá tốt, do đó VDB nhanh chóng tài trợ theo nhu cầu. Tuy nhiên, còn khộng ít DN có nhiều yếu kém trong công tác quản lý tài chính. Điều này khiến việc thẩm định, phân tích khách hàng của VDB gặp nhiều khó khăn. Vì lý do này mà các DN cần tăng cường đội ngũ cán bộ quản lý tài chính kế toán, có đủ trình độ chuyên môn, có kinh nghiệm để có thể đáp ứng yêu cầu của VDB trong vấn đề này.

Một khi các các DN đáp ứng được yêu cầu cơ bản trong quản lý tài chính, thì việc giải ngạn của VDB cho các DN sẽ được thuận lợi và mở rộng hơn nhiều so với hiện nay. DN xuất khẩu cần tuân thủ và thực hiện các quy định về hồ sơ pháp lý theo Luật Doanh nghiệp năm 2014, có hiệu lực từ 01/7/2015 khi tiến hành các thủ tục vay vốn tại VDB.

3.2.3. Giải pháp phối hợp

3.2.3.1. Triển khai nhanh loại hình bảo hiểm tín dụngxuất khẩu

• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu (BHTDXK) có tác dụng thúc đẩy xuất khẩu

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu (Export Credit Insurance - ECI) là bảo hiểm của Chính phủ, hoặc của công ty kinh doanh bảo hiểm để bảo vệ các nhà xuất khẩu nội địa đối với những sai sót của người mua ở nước ngoài.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là ngăn ngừa và giảm thiểu rủi ro trong tín dụng xuất khẩu, góp phần bảo đảm an toàn tài chính và thúc đẩy xuất khẩu.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là một giải pháp tài chính để phòng ngừa rủi ro, đảm bảo an toàn tài chính cho DN xuất khẩu khi thực hiện xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ, qua đó góp phần đảm bảo an toàn tài chính trong hoạt động thương mại của quốc gia. Đối với các DN, BHTDXK giúp bảo vệ tài chính cho nhà xuất khẩu trong trường hợp nhà nhập khẩu mất khả năng thanh toán; tăng khả năng tiếp cận và đa dạng hóa thị trường tiêu thụ trên thế giới. BHTDXK đặc biệt cần thiết đối với DN xuất khẩu sang các thị trường mới, đối tác mới, thị trường có tính rủi ro cao.[25]

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là loại hình bảo hiểm cho các rủi ro phát sinh có liên quan đến TDXK do người xuất khẩu bán chịu hàng hóa cho người nhập khẩu ở nước ngoài. Theo loại hình bảo hiểm này, công ty bảo hiểm sẽ cam kết theo hợp đồng bảo hiểm để bồi hoàn toàn bộ hoặc một phần thiệt hại do rủi ro xảy ra đối với người xuất khẩu. Nói cách khác, BHTDXK là bảo hiểm rủi ro nợ xấu liên quan đến các hợp đồng mua bán hàng xuất khẩu. BHTDXK có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động xuất khẩu nói riêng và thương mại quốc tế nói chung.

Bảo hiểm TDXK phát huy tác dụng tích cực trong phạm vi kinh doanh của DN và cả trong phạm vi lợi ích của toàn bộ nền kinh tế. Đối với các DN xuất khẩu, BHTDXK giúp bảo vệ tài chính cho nhà xuất khẩu trong trường hợp mất khả năng thanh toán;

tạo ra sự thuận lợi trong việc đi vay từ các tổ chức tín dụng để tăng lượng hàng hóa xuất khẩu, tăng khả năng tiếp cận thị trường quốc tế giúp DN xuất khẩu tăng doanh số bán hàng theo những điều khoản tín dụng cạnh tranh. Nói cách khác nhờ có BHTDXK, DN xuất khẩu dễ dàng và thuận lợi hơn khi tiếp cận nguồn vốn tín dụng của các NHTM.

Đối với lợi ích quốc gia, BHTDXK đóng vai trò thúc đẩy tăng trưởng kinh tế từ sự phát triển hoạt động tín dụng xuất khẩu an toàn, hiệu quả nhằm đẩy mạnh xuất khẩu, tạo ra việc làm, tăng thu ngoại hối để cải thiện cán cân thương mại quốc tế[28].

• Những rủi ro được bảo hiểm tín dụng xuất khẩu bồi hoàn

Một là, rủi ro thương mại (Commercial Risk). Rủi ro thương mại là rủi ro xuất phát từ quan hệ thương mại khi người nhập khẩu ở nước ngoài bị phá sản, mất năng lực thanh toán, hoặc người nhập khẩu nhập hàng trả chậm, nhưng mất khả năng thanh toán từng phần hoặc mất khả năng thanh toán tiền hàng vào thời hạn cuối của hợp đồng tín dụng (bao gồm thời hạn tín dụng ký kết trong hợp đồng, thời hạn gia hạn nợ sau khi hết thời hạn thanh toán theo quy định của hợp đồng). Tỷ lệ rủi ro được bảo hiểm thuộc loại hình rủi ro thương mai thường ở mức tối đa là lên đến 95% mức độ rủi ro.

Hai là, rủi ro chính trị (Political Risk). Rủi ro chính trị là rủi ro có liên quan đến hệ hống chính trị và quy định luật pháp của nước người nhập khẩu. Khi có các yếu tố này xuất hiện sẽ dẫn đến kết quả là ngăn chặn trực tiếp hoặc gián tiếp người nhập khẩu, hoặc hạn chế hoặc làm chậm quá trình thanh toán tiền hàng cho người xuất khẩu. Rủi ro chính trị khá phổ biến là sự thay đổi về thuế quan, rào cản kỹ thuật, chuyển đổi tiền tệ. Những rủi ro dạng này có mức độ thiệt hại không cao so với thay đổi hệ thống chính trị và luật pháp. Tỷ lệ rủi ro được bảo hiểm thuộc loại hình rủi ro chính trị thường ở mức từ 80% đến 85%.

Chính phủ đã ban hành văn bản về tiến hành thí điểm bảo hiểm tín dụng xuất khẩu giai đoạn 2011 - 2013 với 23 nhóm mặt hàng được khuyến khích xuất khẩu. Mục đích của BHTDXK là nhằm ngăn ngừa và giảm thiểu rủi ro trong tín dụng xuất khẩu, góp phần bảo đảm an toàn tài chính cho DN xuất khẩu, cho ngân hàng tài trợ xuất khẩu và thúc đẩy xuất khẩu phát triển.

Đánh giá khái quát tình hình thực hiện thí điểm bảo hiểm tín dụng xuất khẩu tại Việt

Nam trong thời gian qua như sau:

Triển khai thực hiện thí điểm bảo hiểm tín dụng xuất khẩu, bước đầu đã giúp các DN sản xuất, chế biến, khai thác và kinh doanh 23 nhóm,mặt hàng xuất khẩu theo quy định của Chính phủ có thêm chỗ dựa tài chính để có thể yên tâm hơn trong việc ký kết hợp đồng thương mại quốc tế. Tuy nhiên, tập quán giao dịch thương mại quốc tế của các DN xuất khẩu Việt Nam phần lớn đều lựa chọn phương thức thanh toán tương đối an toàn dựa trên L/C do các ngân hàng nước ngoài phát hành. Mặt khác để được BHTDXK, DN phải bỏ thêm một khoản chi phí khi phải mua bảo hiểm tại các công ty kinh doanh bảo hiểm, điều này khiến cho chi phí kinh doanh của DN gia tăng ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của DN.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là loại hình bảo hiểm tự nguyện, bên cạnh việc khuyến khích các công ty bảo hiểm cung cấp dịch vụ mới thì mô hình này còn hướng cho thương nhân xuất khẩu sử dụng dịch vụ nhằm phòng ngừa rủi ro trong quá trình thanh toán. Tuy nhiên, sau 3 năm triển khai thí điểm, giá trị kim ngạch xuất khẩu tham gia BHTDXK còn thấp so với tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa, không đạt được mục tiêu đặt ra là đến hết năm 2013 đạt tối đa 3% kim ngạch xuất khẩu được bảo hiểm.

Thực tế, cả giai đoạn 2011- 2013, tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu được bảo hiểm là 12.592 tỷ đồng, trong đó năm 2011 giá trị được bảo hiểm là 2.328 tỷ đồng, tương đương 0,12% kim ngạch xuất khẩu; năm 2012 là 3.485 tỷ đồng, tương đương 0,14% và năm 2013 là 6.779 tỷ đồng, tương đương 0,26% (trong khi mục tiêu đề ra là 78.000 tỷ đồng). Không những thế, số lượng mặt hàng tham gia BHTDXK cũng rất hạn chế, chỉ có một số ít trong 23 mặt hàng, nhóm ngành hàng là đối tượng được khuyến khích tham gia thực hiện mua bảo hiểm.[5]

Bảo hiểm TDXK phụ thuộc rất lớn vào bên thứ ba, đó là các công ty tái bảo hiểm ở nước ngoài (Re-Insurence Company) từ khâu khai thác, đánh giá rủi ro, thẩm định bảo hiểm,…Về mặt chuyên môn và kỹ thuật nghiệp vụ nếu không có sự tham gia của các công ty tái bảo hiểm nước ngoài sẽ là rào cản lớn khiến các công ty kinh doanh bảo hiểm trong nước phải hết sức thận trong với sản phẩm BHTDXK.

Ngoài ra, các công ty kinh doanh bảo hiểm trong nước, cũng không có đủ thông tin về nhà nhập khẩu ở nước ngoải. Chính vì vậy, các công ty kinh doanh bảo hiểm không dám mạo hiểm với sản phẩm này, vì phải đối mặt với rủi ro mà mình không thể dự báo trước. Ngoài ra, số lượng khách hàng tham gia BHTDXK chưa nhiều, nếu chiếu theo nguyên lý kinh doanh bảo hiểm, điều này sẽ làm cho hiệu quả kinh doanh của các công ty bảo hiểm thấp, thậm chí sẽ bị thua lỗ.

3.2.3.2. Khẩn trương thành lập công ty bảo hiểm tín dụng xuất khẩu của Nhà nước Như trên đã trình bày, BHTDXK có tác dụng lớn trong việc thúc đẩy xuất khẩu, nhưng nếu để các công ty kinh doanh bảo hiểm thực hiện loại hình bảo hiểm này sẽ gặp nhiều khó khăn trở ngại và mức độ thành công sẽ rất thấp. Với lý do đó, việc nhanh chóng thành lập công ty BHTDXK của Nhà nước sẽ nhanh chóng đưa loại hình BHTDXK vào thực tế để đẩy mạnh xuất khẩu của Việt Nam.

Thành lập công ty bảo hiểm tín dụng xuất khẩu 100% vốn của nhà nước là kinh nghiệm khá phổ biến ở nhiều nước trên thế giới. Các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản là những nước có nền kinh tế phát triển với trình độ cao, sản phẩm dịch vụ của họ có khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới, những nước này kiên trì chính sách thúc đẩy xuất khẩu thông qua công cụ BHTDXK, thông qua hoạt động của công ty bảo hiểm chuyên trách (chuyên biệt) là hoàn toàn có thể lý giải được.

Công ty BHTDXK chuyên trách sẽ không bị ràng buộc quá sâu vào mục đích kinh doanh tìm kiếm lợi nhuận, thay vào đó là mục đích thúc đẩy xuất khẩu sẽ được ưu tiên hơn, chú trọng hơn. Do đó, khi tình hình thị trường quốc tế biến động, công ty BHTDXK chuyên trách có thể thay đổi kịp thời các chính sách của mình một cách linh hoạt, phù hợp với mục tiêu cao nhất là hỗ trợ tối đa cho các doanh nghiệp xuất khẩu, mà không làm ảnh hưởng tới các chính sách cũng như nghiệp vụ của các loại hình sản phẩm bảo hiểm khác. Ngoài ra, công ty BHTDXK chuyên trách có điều kiện thuận lợi để chuyên môn hóa các hoạt động kinh doanh trong từng khâu, từng chu trình, qua đó, nâng cao dần trình độ nghiệp vụ cho nguồn nhân lực, cũng như tập trung nghiên cứu tìm ra những điểm còn hạn chế để hoàn thiện sản phẩm, đưa ra các sản phẩm phù hợp hơn nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của doanh nghiệp xuất khẩu trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều biến động.