Phát triển doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh

Đối với người đi du lịch: Du lịch là cuộc hành trình và lưu trú của họ ở ngoài nơi cư trú để thoả mãn các nhu cầu khác nhau: hoà bình, hữu nghị, tìm kiếm kinh nghiệm sống hoặc thoả mãn các nhu cầu về vật chất và tinh thần khác.

Đối với người kinh doanh du lịch: Du lịch là quá trình tổ chức các điều kiện về sản xuất và phục vụ nhằm thoả mãn, đáp ứng các nhu cầu của người du lịch và đạt được mục đích số một của mình là thu lợi nhuận.

Đối với chính quyền địa phương: Du lịch là việc tổ chức các điều kiện về hành chính, về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật để phục vụ khách du lịch, là tổng hợp các hoạt động kinh doanh nhằm tạo điều kiện cho khách du lịch trong việc hành trình và lưu trú, là cơ hội để bán các sản phẩm của địa phương, tăng thu ngoại tệ, tăng thu nhập, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho dân địa phương.

Đối với cộng đồng dân cư sở tại: Du lịch là một hiện tượng kinh tế xã hội mà hoạt động du lịch tại địa phương mình, vừa đem lại những cơ hội để tìm hiểu nền văn hoá, phong cách của những người ngoài địa phương mình, vừa là cơ hội để tìm việc làm, phát huy các nghề cổ truyền, tăng thu nhập nhưng đồng thời cũng gây ảnh hưởng đến đời sống người dân sở tại như về môi trường, trật tự an ninh xã hội, nơi ăn, chốn ở,...

Theo Luật du lịch Việt Nam năm 2005: “Du lịch là hoạt động của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm thoả mãn nhu cầu tham quan, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định”. [9]

Như vậy, du lịch là một hoạt động có nhiều đặc thù, gồm nhiều thành phần tham gia, tạo thành một tổng thể hết sức phức tạp. Nội dung của du lịch không ngừng được mở rộng và ngày càng phong phú.

1.1.1.2. Đặc điểm của du lịch

Du lịch là một hiện tượng kinh tế - xã hội. Do vậy du lịch vừa mang đặc điểm của ngành kinh tế vừa mang đặc điểm của ngành văn hóa xã hội. Các đặc điểm chủ yếu của du lịch là: [3], [5]

 Tính cao cấp của nhu cầu du lịch

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 142 trang tài liệu này.

Du lịch là một nhu cầu thứ cấp đặc biệt: chỉ sau khi thỏa mãn các nhu cầu thiết yếu thì người ta mới nghĩ đến du lịch. Không phải ai cũng có thể đi du lịch vì ngoài điều kiện thời gian rỗi, đòi hỏi phải có khả năng thanh toán cao cho dịch vụ. Theo quy luật cung cầu thông thường, khi giá sản phẩm tăng thì lượng cầu đối với sản phẩm đó thường giảm, nhưng trong du lịch giá cả đi cùng với chất lượng. Giá cao nhưng chất lượng tốt lại thu hút được nhiều khách hơn, tức là lượng cầu du lịch tăng. Trên thực tế một số công ty lữ hành chuyên cũng cấp các dịch vụ du lịch trong và ngoài nước có thương hiệu của Việt Nam như Fiditour, Viettravel, Hanoitourist, Benthanhrourist thường có giá tour cao hơn so với mặt bằng chung của thị trường, nhưng luôn có số lượng du khách đăng kí cao hơn hẳn so với các công ty lữ hành ít tiếng tăm khác bởi chất lượng dịch vụ mà họ cung cấp tương xứng với mức giá.

Tính vô hình

Du lịch là một ngành dịch vụ, vì vậy du lịch mang đặc điểm của dịch vụ nói chung đó là tính vô hình. Đây là đặc điểm quan trọng của du lịch, du khách không thể nhìn thấy hay thử nghiệm từ trước, nó là một sản phẩm trừu tượng mà họ chưa một lần tiêu dùng nó. Du lịch luôn đồng hành với sản phẩm vật chất nhưng không thay đổi tính phi vật chất của mình, chất lượng du lịch thường được đánh giá mang tính chủ quan, phụ thuộc phần lớn vào cảm nhận của khách du lịch, do vậy việc đánh giá chất lượng du lịch rất khó khăn. Chất lượng dịch vụ được xác định dựa vào sự chênh lệch giữa mức độ kỳ vọng và mức độ cảm nhận về chất lượng của khách du lịch. Từ đặc điểm này, nhà cung ứng dịch vụ du lịch phải cung cấp đầy đủ các thông tin nhấn mạnh tính lợi ích của dịch vụ mà không đơn thuần là mô tả dịch vụ, từ đó làm cho du khách quyết định mua dịch vụ của mình.

 Tính không lưu kho cất trữ được của sản phẩm du lịch

Phần lớn quá trình tạo ra và tiêu dùng các sản phẩm du lịch trùng nhau về không gian và thời gian nên sản phẩm du lịch không thể lưu kho cất trữ

như các hàng hóa thông thường khác. Bản thân sản phẩm du lich cũng mang

tính vô hình, phi vât chất nên không thể đem sản phẩm du lic̣ h bán từ nơi này

sang nơi khác như các hàng hoá vât

chất thông thường mà chúng ta vân

luôn

tiêu dùng hàng ngày. Dich vu ̣ du lịch đươc sản xuất và tiêu dùng đồng thờ i

nên cung - cầu cũng không thể tách rời nhau. Cho nên viêc

tao

ra sư ̣ săn khớp

giữa cung và cầu trong du lic̣ h là hết sứ c quan trong

 Tính tổng hợp

Tính tổng hợp của du lịch thể hiện ở hai phương diện sau:

Tính tổng hợp trong hoạt động kinh doanh du lịch: Trong một chuyến đi du lịch, khách du lịch không chỉ sử dụng một sản phẩm du lịch đơn thuần, mà phải sử dụng một sản phẩm du lịch tổng hợp.

Tính tổng hợp và đồng bộ trong nhu cầu du lịch: Nhu cầu du lịch là tổng hợp của nhiều nhu cầu: nhu cầu đi lại, ăn nghỉ, vui chơi, giải trí và các nhu cầu bổ sung khác.

Tính phụ thuộc vào tài nguyên du lịch

Tài nguyên du lịch là nhân tố quyết định đến điều kiện phát triển du lịch, tác động đến cung và cầu du lịch. Sự đa dạng của tài nguyên du lịch cho phép phát triển nhiều loại hình du lịch. Du lịch chỉ có thể phát triển ở những nơi có tài nguyên du lịch. Việc phát triển du lịch ở những nơi không có tài nguyên du lịch là vô cùng khó khăn. Thông thường, những nơi có tài nguyên thiên nhiên đẹp, độc đáo hay các tài nguyên nhân tạo như kiến trúc cổ, đền chùa… du lịch phát triển. Tài nguyên du lịch của một điểm đến là mọi thứ tạo nên sức hấp dẫn, thu hút người dân sống ở ngoài nơi đó đến tham quan, du lịch và được sử dụng vào mục đích kinh doanh du lịch.

Việc tiêu dùng sản phẩm du lịch phải có sự tham gia trực tiếp của

khách hàng. Khách du lịch bắt buộc phải đến những nơi có sản phẩm du lịch

để thỏa mãn nhu cầu của mình thông qua việc tiêu dung sản phẩm du lịch do không thể đưa sản phẩm du lịch đến nơi có khách du lịch. Đặc điểm này gây khó khăn cho việc tiêu thụ sản phẩm du lịch.

 Tính nhạy cảm

Du lịch chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố và đặc biệt nhạy cảm với các yếu tố trong môi trường vĩ mô. Các yếu tố của môi trường vĩ mô bao gồm: môi trường kinh tế, tình hình chính trị - xã hội, luật pháp… ảnh hưởng lớn đến hoạt động du lịch. Các yếu tố này có thể tác động theo chiều hướng tích cực, làm du lịch phát triển nhanh chóng, thuận lợi, song cũng có thể khiến du lịch không thể tiếp tục phát triển. Các quốc gia có điều kiện kinh tế, chính trị ổn định thường có tiềm năng du lịch hơn các quốc gia trong tình trạng chiến tranh, bạo loạn liên miên.

 Tính thời vụ

Tính thời vụ của du lịch được tác động bởi các nguyên nhân mang tính tự nhiên và xã hội. Đặc điểm này dễ dẫn đến tình trạng cung cầu dịch vụ mất cân đối với nhau, gây lãng phí cơ sở vật chất và con người lúc trái vụ đồng thời có nguy cơ giảm sút chất lượng phục vụ khi gặp cầu cao điểm.

Để hạn chế tình trạng này, các doanh nghiệp kinh doanh du lịch cần phải đưa ra các chương trình khuyến khích khách đi nghỉ trái vụ hoặc tổ chức quản lý tốt chờ khi cầu du lịch cao điểm.

 Tính trọn gói của dịch vụ du lịch

Dịch vụ du lịch thường là dịch vụ trọn gói các dịch vụ cơ bản (dịch vụ vận chuyển, dịch vụ phòng, buồng, bar,..), dịch vụ bổ sung (dịch vụ về thông tin liên lạc, cắt tóc, mua hàng lưu niệm,...) và dịch vụ đặc trưng (tham quan, tìm hiểu, vui chơi giải trí, thể thao,..)

Tính chất trọn gói của dịch vụ du lịch xuất phát từ nhu cầu đa dạng và tổng hợp của du khách, đồng thời nó đòi hỏi tính chất đồng bộ của chất lượng

dịch vụ.

1.1.1.3. Phân loại du lịch

Căn cứ vào các tiêu thức phân loại khác nhau, ta có các loại hình du lịch khác nhau: [6], [7]

* Căn cứ vào phạm vi lãnh thổ của chuyến đi:

- Du lịch quốc tế:

- Du lịch nội địa:

* Căn cứ vào loại hình lưu trú

- Du lịch ở trong khách sạn

- Du lịch ở trong motel

- Du lịch ở trong nhà trọ

- Du lịch ở trong Làng du lịch

- Du lịch ở Camping

* Căn cứ vào thời gian chuyến đi

- Du lịch dài ngày

- Du lịch ngắn ngày

* Căn cứ vào mục đích chuyến đi

- Du lịch chữa bệnh

- Du lịch nghỉ ngơi giải trí

- Du lịch thể thao

- Du lịch văn hoá

- Du lịch công vụ

- Du lịch sinh thái

- Du lịch tôn giáo

- Du lịch thăm hỏi, du lịch quê hương

- Du lịch quá cảnh

* Căn cứ vào đối tượng đi du lịch

- Du lịch thanh thiếu niên

- Du lịch dành cho những người cao tuổi

- Du lịch phụ nữ, gia đình,...

* Căn cứ vào phương tiện vận chuyển khách du lịch

- Du lịch bằng máy bay

- Du lịch bằng ô tô, xe máy

- Du lịch bằng tàu hoả

- Du lịch tàu biển

- Du lịch bằng thuyền, ghe,…

* Căn cứ vào cách thức tổ chức chuyến đi:

- Du lịch theo đoàn: Có /Không thông qua Tổ chức Du lịch

- Du lịch cá nhân: Có /Không thông qua Tổ chức Du lịch

* Căn cứ vào vị trí địa lý nơi đến du lịch:

- Du lịch nghỉ núi

- Du lịch nghỉ biển, sông hồ

- Du lịch đồng quê

- Du lịch thành phố…

Trong các chuyến đi du lịch người ta thường kết hợp một số loại hình du lịch với nhau.

1.1.1.4. Những tác động của du lịch

a) Tác động tích cực:

* Về kinh tế

Du lịch đã mang lại cho Việt Nam cơ hội to lớn trong quá trình chuyển đổi từ một nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp chuyển sang một nền

kinh tế dựa vào dịch vụ. Du lịch nội địa tham gia tích cực vào quá trình taọ

nên thu nhâp quốc dân (sản xuất ra đồ lưu niệm, chế biến thực phẩm, xây

dựng các cơ sở vật chất kĩ thuật…) làm tăng tổng sản phẩm quốc nôị . Du lịch cũng tham gia tích cực vào quá trình phân phối lại thu nhập quốc dân giữa các vùng. Bên cạnh đó, du lịch nội địa phát triển tốt giúp cho việc sử dụng cơ sở vật chất kĩ thuật của du lịch quốc tế được hiệu quả hơn. Du lịch quốc tế tham

gia tích cực vào việc làm tăng thu nhập quốc dân thông qua thu ngoại tệ, đóng

góp vai trò to lớn trong việc cân bằng cán cân thanh toán quốc tế. Dịch vụ du lịch quốc tế có giá trị xuất khẩu cao và hiệu quả kinh tế - xã hội cao nhất trong các hoạt động xuất khẩu dịch vụ đặc biệt là theo góc độ thu ngoại tệ và thu hút lao động, tạo công ăn việc làm. Xuất nhập khẩu dịch vụ có ảnh hưởng lớn đến cán cân thanh toán của toàn bộ nền kinh tế. Để đẩy mạnh xuất nhập

khẩu dịch vụ nhằm giảm dần nhập siêu và tiến tới cải thiện cán cân dịch vụ trong thập niên này. Tuy nhiên, hầu hết khách du lịch quốc tế vào Việt Nam chủ yếu qua đường tour, do các công ty lữ hành trong nước tổ chức. Các công ty nước ngoài đảm nhận chi phí vé máy bay hoặc chi phí vận tải khách đến Việt Nam. Các hãng điều hành tour của Việt Nam thu chi phí các khoản dịch vụ liên quan đến đi lại, ăn ở, tham quan… tại Việt Nam. Nếu chúng ta tổ chức các tour ngay từ nước ngoài thì phần thu ngoại tệ sẽ cao hơn nữa.[3]

Du lịch là hoat

động xuất khẩu có hiêu

quả cao nhất. Tính hiệu quả

trong kinh doanh du lịch được thể hiện ở chỗ, du lịch là một mặt hàng “xuất khẩu tại chỗ” những hàng hóa công nghiệp, hàng tiêu dùng, thủ công mỹ nghệ, đồ cổ phục chế, nông lâm sản… theo giá bán lẻ cao hơn do người bán sẽ không tốn kém nhiều chi phí giao hàng, vận chuyển, bảo hiểm, thuế xuất nhập khẩu, có khả năng thu hồi vốn nhanh và lãi cao do nhu cầu du lịch là nhu cầu cao cấp cần khả năng thanh toán. Do đó, hoạt động du lịch được đẩy mạnh sẽ đem lại một hiệu quả thiết thực về mặt kinh tế.[4]

Du lịch khuyến khích và thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Hàng loạt các dự án đầu tư xây dựng khách sạn, khu du lịch có quy mô và chất lượng cao tại các trung tâm du lịch lớn của nước ta đã được các tập đoàn nước ngoài uy tín đầu tư. Trong điều kiện lạc hậu nghèo nàn và thiếu vốn đầu tư, Việt Nam rất cần hiện đại hoá nền kinh tế. Bên cạnh các hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài, các hình thức liên doanh, liên kết với các nước ngoài trong kinh doanh du lịch cũng đã đem lại lợi nhuận kinh tế cao. Du lịch cũng góp phần củng cố

và phát triển các mối quan hê ̣kinh tế với các nước trên thế giới.[7]

Du lịch làm tăng nguồn thu ngân sách cho các địa phương phát triển du lịch, tham gia tích cực vào quá trình tạo nên thu nhập quốc dân và phân phối lại thu nhập quốc dân giữa các vùng. Hoạt động du lịch phát triển, tạo nguồn ngân sách cho các địa phương từ các khoản trích nộp ngân sách của các cơ sở du lịch trực thuộc quản lý trực tiếp của địa phương và từ các khoản thuế phải nộp của các doanh nghiệp du lịch kinh doanh trên địa bàn. Ở các địa phương có làng nghề truyền thống, họ tận dụng thế mạnh của mình để phát triển kinh tế bằng việc giới thiệu bán các sản phẩm thủ công. Không chỉ bán cho các du khách đến thăm quan mà đây còn là cơ hội tăng thu nhập địa phương bằng hình thức xuất khẩu.[4]

Du lịch phát triển thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát triển theo. Trước hết, đây là hoạt động kinh doanh cần nhiều sự hỗ trợ liên ngành. Nhiều khu vực khác cũng được hưởng lợi thông qua hỗ trợ các sản phẩm và dịch vụ hỗ trợ các doanh nghiệp du lịch, như xây dựng, in ấn và xuất bản, sản xuất, bảo hiểm, vận tải, lưu trú, bán lẻ, dịch vụ ăn uống, dịch vụ tài chính. Như vậy,

có thể khái quát các vấn đề về chính sách du lịch bao trùm một chuỗi lớn các lĩnh vực và lợi ích. Các ngành dịch vụ có giá trị cao như ngân hàng, hàng không, bưu chính viễn thông, du lịch… được khai thác và đáp ứng tốt hơn yêu

cầu của sản xuất và đời sống nhân dân. Tân

dung và phát triển cơ sở vât

chất

kỹ thuật của các ngành kinh tế khác. Hoạt động du lịch đòi hỏi sự hỗ trợ của một số ngành sản xuất, do đó phát triển du lịch sẽ mở mang và hoàn thiện cơ sở hạ tầng kinh tế của đất nước. Bên cạnh đó còn tận dụng nguồn lực, điều kiện vật chất kỹ thuật để bổ sung cho nhu cầu cần thiết nhưng chưa được đáp ứng của ngành. Ở những vùng phát triển du lịch, do nhu cầu đi lại, ăn uống, nghỉ ngơi vui chơi, thông tin liên lạc, vận chuyển nên mạng lưới giao thông,

cầu cống, điện nước được hoàn thiện phục vụ nhu cầu du lịch ngày càng tăng. Đối với nền sản xuất xã hội, du lịch mở ra thi ̣trường tiêu thu ̣hàng hóa.

Như đã nói ở trên, du lịch giúp củng cố và phát triển quan hệ quốc tế, do đó