Phát Triển Du Lịch Lễ Hội Gắn Với Phát Triển Cộng Đồng‌

lạ do hướng dẫn viên giới thiệu. Hơn nữa, bất cứ hoạt động của một cơ quan nào cũng cần có một độ ngũ quản lý có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, và ở đây tôi đang muốn nhắc đến các nhà quản lý văn hóa, các ban trị sự của di tích lễ hội. Bởi vị hiện nay trình độ của đội ngũ cán bộ ở Ban quản lý di tích lễ hội truyền thống ở ĐBSCL chưa cao và hầu hết chưa được đào tạo chuyên sau về du lịch. Để giải quyết vấn đè này, tôi xin đưa ra một số giải pháp:

- Tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ quản lý du lịch tại các Sở VH – TT & DL các địa phương. Bồi dưỡng nghiệp vụ các cán cộ đương nhiệm kết hợp có chính sách ưu đãi tuyển dụng cán bộ trẻ có năng lực chuyên môn cho công tác quản lý và hoạch định chính sách.

- Cần mở các lớp tập huấn ngắn hạn cho đội ngũ cán bộ và nhân viên của các di tích gắn với lễ hội thông qua các buổi nói chuyện với chuyên gia du lịch.

- Tổ chức nhiều chuyến đi thực tế cho cán bộ nhân viên trong ban quản lý di tích, lễ hội đến các điểm du lịch lễ hội truyền thống điển hình cả nước ta để họ có cơ hội, tiếp xúc, trao đổi và học hỏi kinh nghiệm khai thác lễ hội phục vụ du lịch.

- Nên nhận và đào tạo thêm một số cán bộ là người địa phương để có thể phục vụ thuyêt mình tại điểm.

- Cần chú ý tuyển dụng và đào tạo đội ngũ lao động du lịch tại các điểm du lịch nói chung, các điểm du lịch gắn với lễ hội nói riêng những người địa phương nhằm tạo công ăn việc làm cho họ và đảm bảo công tác thuyết minh, hướng dẫn cho du khách được tốt hơn.

- Có chính sách cụ thể khuyến khích các doanh nghiệp du lịch thực hiện đào tạo, tái đào tạo đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên về tác phong du lịch, kiến thức văn hóa, lịch sử,…

- Hiệp hội du lịch ĐBSCL phối hợp với các địa phương, các cơ sở đào tạo tổ chức các khóa tập huấn về kỹ năng kinh doanh du lịch, văn hóa du lịch cho người dân tại các địa bàn du lịch lễ hội tiêu biểu. Bên cạnh đó, việc tổ chức hoạt động tập huấn nâng cao nhận thức về vai trò của du lịch, văn hóa, lịch sử cũng hết sức cần thiết.

3.3.6. Phát triển du lịch lễ hội gắn với phát triển cộng đồng‌

Đến với lễ hội, du khách được hòa vào trong không gian văn hóa đặc sắc, cô đọng, thẩm nhận các giá trị văn hóa của dân tộc. Đồng thời khách du lịch cũng sẽ làm thay đổi một phần diện mạo của lễ hội, tăng tính thu hút, hấp dẫn của lễ hội, góp phần làm xóa đi sự nhàm chán, đơn điệu của lễ hội tại địa phương. Từ đó sẽ đem đến cho địa phương nguồn lợi

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 145 trang tài liệu này.

kinh tế, tạo việc làm cho người dân nơi đây thông qua dịch vụ như vận chuyển khách, trông giữ xe, bán hàng hóa - đồ lưu niệm, phục vụ lưu trú và ăn uống,... Nội dung trong lễ hội vừa quảng bá hình ảnh về văn hóa, về đời sống mọi mặt của địa phương, vừa có dịp để giao lưu, học hỏi các tinh hoa văn hóa đem đến từ phía du khách. Cho nên:

- Các doanh nghiệp du lịch, các cơ quan quản lý du lịch, quản lý văn hóa và chính quyền địa phương cần có sự phối hợp chặt chẽ để giáo dục du lịch toàn dân, trang bị cho cộng đồng dân cư ở nơi có lễ hội được khai thác phục vụ phát triển du lịch lễ hội năng lực giao tiếp, biết giữ gìn và phát huy lòng mến khách, thuần phong mỹ tục, tính tự tôn cộng đồng, tự tôn dân tộc để có cư xử đúng trong giao tiếp và trong hoạt động du lịch lễ hội.

- Cần chú ý khôi phục và phát triển các ngành thủ công truyền thống của địa phương có lễ hội để góp phần tạo công ăn việc làm, nâng cao trách nhiệm của cư dân địa phương trong bảo vệ lễ hội và tham gia vào phát triển du lịch lễ hội. Có như thế mới mở rộng được không gian lễ hội và tạo thêm cơ hội để khai thác hợp lý các yếu tố cầu thành của không gian lễ hội, những địa điểm tổ chức các lễ hội đó, làm tăng tính hấp dẫn du lịch. Chẳng hạn như ở Lễ hội Bà Chúa Xứ núi Sam có thể kết hợp mua sắm đặc sản của “vương quốc mắm Châu Đốc”, lễ hội Ramadan thì mua sắm thổ cẩm ở làng dệt Châu Phong,…

- Ngoài ra, cộng đồng địa phương cũng có thể tham gia vào lễ hội để phục vụ du khách và có thêm thu nhập bằng các hình thức:

+ Cung cấp dịch vụ ăn uống cho du khách với các món đặc sản của địa phương.

+ Sản xuất, bán hàng lưu niệm đặc trưng của địa phương mình.

+ Làm hướng dẫn viên dẫn khách tham quan.

+ Cung cấp dịch vụ lưu trú và vui chơi cho khách.

+ Sản xuất và cung cấp thực phẩm cho du khách.

- Cần xây dựng mô hình du lịch cộng đồng người Khmer nhằm kết hợp khai thác văn hóa dân tộc với lễ hội dân gian hiệu quả hơn. Trong thời gian diễn ra lễ hội, ở phần trò chơi dân gian có thể cho du khách cùng tham gia nhằm tạo sự phấn khởi và để lại kỷ niệm về chuyến đi trong lòng du khách.

Những vấn đề trên đây khi được đầu tư, hướng dẫn cụ thể sẽ góp phần tạo điều kiện tối đa cho các cộng đồng dân cư nơi có lễ hội tham gia vào hoạt động phát triển du lịch lễ hội tại địa phương và được hưởng lợi một cách công bằng từ sự phát triển du lịch lễ hội đem lại. Như vậy thì du lịch lễ hội mới thành công thực sự và cộng đồng sẽ là lực lượng phát triển du lịch lễ hội tự nguyện vì chính lợi ích của họ. Để người dân với tư cách là chủ thể của lễ hội,

lại vừa là người bảo tồn, phát triển nó, chúng ta cần phải có phương hướng, giải pháp để hướng dẫn người dân. Xã hội hoá càng mạnh thì việc định hướng phải càng nghiêm ngặt, cụ thể để cho hoạt động lễ hội đúng hướng.

Có như vậy mới ngăn chặn được tình trạng “dịch vụ hoá” việc tổ chức hoạt động lễ hội, hạn chế được các mặt trái của quy luật kinh tế thị trường. Và như thế họ mới thấy giá trị của mình và nhiệt tình tham gia vào các hoạt động văn hóa du lịch, góp phần bảo tồn và phát huy được những giá trị văn hóa trong đó có lễ hội.

Vấn đề rất quan trọng ở đây làm làm thế nào để vừa giải quyết được công ăn việc làm cho người dân địa phương mà không gây ra mâu thuẫn giữa người được tham gia với người chưa được tham gia vào họat động du lịch vì cùng một lúc không thể tạo điều kiện cho tất cả người dân tham gia vào hoạt động du lịch được.

3.3.7. Quản lý tốt vấn vệ sinh, an toàn thực phẩm, an ninh trật tự trong mùa lễ hội‌

- Tổ chức giao thông vận tải thân thiện với môi trường trong khu vực lễ hội, cả giao thông động và giao thông tĩnh.

- Tăng cường đội ngũ cán bộ để bảo vệ, tuần tra nhằm đảm bảo an toàn và an ninh cho du khách, đồng thời kiểm soát các hoạt động có khuynh hướng mê tín dị đoan trong dịp diễn ra lễ hội. Tiến hành phân luồng giao thông để tránh tình trạng ùn tắc giao thông, tai nạn có thể xảy ra vào những ngày chính lễ. Thanh tra, kiểm tra để tránh tình trạng tăng giá vào mùa lễ hội.

- Sử dụng các biện pháp can thiệp trong tình huống cần thiết và khẩn cấp để bảo vệ lễ hội, đặc biệt là việc điều tiết lượng du khách không để vượt quá khả năng của sức chứa của lễ hội, đồng thời kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các cơ sở tham gia kinh doanh du lịch lễ hội. Đây là vấn đề rất quan trọng, cần có sự quản lý, kiểm soát chặt chẽ từ các cấp, các ngành có liên quan kết hợp với Ban tổ chức lễ hội cũng như người dân.

- Giáo dục người dân ý thức trong việc bảo vệ môi trường, đồng thời trang bị các dụng cụ chứa đựng rác và nhắc nhở du khách giữ gìn vệ sinh môi trường nơi diễn ra lễ hội.

Khi vào mùa lễ hội, khách du lịch tấp nập, đông đúc dễ dẫn đến tình trạng các thực phẩm ở các hàng quán xung quanh lễ hội kém chất lượng, không an toàn. Hàng năm các địa phương nên tổ chức các lớp tập huấn về vệ sinh an toàn thực phẩm cho các đơn vị, cá nhân kinh doanh mặt hàng ăn uống. Và vấn đề này nên được đưa vào quy chế bắt buộc trong hoạt động du lịch dịch vụ đối với các đơn vị, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực này. Nếu nhà hàng, khách sạn, cơ sở kinh doanh nào để xảy ra ngộ độc thực phẩm thì không chỉ bị cơ

quan chức năng xử phạt, hoặc rút giấy phép kinh doanh. Có như thế, các khách sạn, nhà hàng,… sẽ lựa chọn những đơn vị, cá nhân có uy tín cung cấp thực phẩm cho mình. Đồng thời xây dựng bếp ăn đúng quy chuẩn và chọn lựa đội ngũ cán bộ nhân viên chế biến thức ăn đảm bảo sức khỏe và có tay nghề cao.

3.3.8. Xây dựng và đưa vào khai thác hiệu các tuyến du lịch lễ hội mới‌

Hiện nay, chương trình tour du lịch của các công ty du lịch ở ĐBSCL cũng khá đa dạng, phần nào cũng đã đáp ứng được nhu cầu của khách. Tuy nhiên, hầu hết chỉ tập trung khai thác các tuyến truyền thống, còn những lễ hội cũng hết sức hấp dẫn và có tiềm năng khai thác vẫn chưa được các nhà điều hành du lịch đua vào chương trình tour của mình. Việc mở thêm tuyến mới nhằm làm phong phú thêm sản phẩm du lịch, có nhiều lựa chọn cho du khách đồng thời giảm sức ép lên các tuyến điểm truyền thống.

Qua nghiên cứu, khảo sát thực tế, tác giả xin thiết kế một vài tuyến du lịch lễ hội kết hợp với các loại hình du lịch khác.

Tuyến 1: Long An – Đồng Tháp (khai thác lễ hội Gò Tháp và du lịch vùng Đồng Tháp Mười cho chuyến này)

Các điểm tham quan của tuyến: Khu du lịch sinh thái Đồng Tháp Mười, khu di tích Núi Đất, vườn cò Tháp Mười, Vườn quốc gia Tràm Chim, tham dự lễ hội Gò Tháp (tháng 3 hoặc tháng 11 Âm lịch), Khu du lịch sinh thái Gáo Giồng, Xẻo Quýt,…

Với tuyến này, hiện nay hầu như rất ít thấy các công ty du lịch đưa vào khai thác và giới thiệu trong chương trình tour, chủ yếu là các tour du lịch bụi mang tính tự phát. Và từ tuyến này chúng ta có thể nối tuor đến An Giang, Kiên Giang, Vĩnh Long,… để tham quan các điểm du lịch nổi tiếng đều rất thuận lợi.

Tuyến 2: Vĩnh Long – Trà Vinh – Bến Tre (Khai thác lễ hội cúng biển Mỹ Long hoặc lễ hội của đồng bào Khmer ở Trà Vinh)

Các điểm tham quan của tuyến: Du lịch miệt vườn trên các cù lao, tham quan Văn Thánh Miếu, hệ thống các chùa ở Trà Vinh như chùa Âng, chùa Nôdol, chùa Hang, ao Bà Om, biển Ba Động hoặc tham dự lễ hội cúng biển Mỹ Long (nếu khách đi đúng vào thời điểm diễn ra lễ hội tháng 5 Âm lịch); đến Bến Tre có thể tham quan hệ thống các cù lao, sân chim Vàm Hồ, Khu lăng mộ hai vị Nguyễn Đình Chiểu và Phan Thanh Giản.

Tuyến 3 (quốc tế): Châu Đốc – Tịnh Biên – Phnom Penh - Siem Reap (khai thác tuyến này cho lễ hội vía Bà Chúa Xứ hoặc đua bò Bảy Núi đều được và có thể nối tour với các điểm du lịch khác tùy theo nhu cầu của khách).

Ngoài việc tham quan các điểm du lịch ở Châu Đốc và Tịnh Biên thì điểm du lịch tại Campuchia khách sẽ đến là: tham quan thị xã Kong Pong Thom, cầu Kong Pong Kdey, Cổng Thành Phía Nam đền Angkor Thom: đền Bayon (ngôi đền có nhiều khối đá khổng lồ); đền Ta Prohm - nơi hãng phim Hollywood (Mỹ) dựng cảnh phim “Bí mật ngôi mộ cổ”, tham quan Hoàng Cung, chùa Bà Pênh (Wat Phnom).

Ngoài ra, cũng nên đưa vào khai thác tuyến tổng hợp:

- Long An – Đồng Tháp – An Giang – Kiên Giang – Cà Mau – Bạc Liêu – Sóc Trăng

– Hậu Giang – Cần Thơ – Vĩnh Long – Tiền Giang.

- Long An – Tiền Giang – Bến Tre – Trà Vinh – Vĩnh Long – Đồng Tháp – Cần Thơ - Kiên Giang – Cà Mau – Bạc Liêu – Sóc Trăng – Hậu Giang

Với hai tuyến này, dựa vào thời điểm khách đi rơi vào mùa lễ hội ở địa phương nào thì sẽ tham dự lễ hội ở địa phương đó, đây là tuyến có thể khai thác tổng hợp các loại hình du lịch ở ĐBSCL trong đó có du lịch lễ hội truyền thống.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ‌



1. Kết luận

Trong thời đại toàn cầu hóa, du lịch có vai trò ngày càng quan trọng đối với nền kinh tế thế giới và các nền kinh tế quốc gia. Du lịch văn hóa là xu hướng của các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam vì đem lại giá trị lớn cho cộng đồng xã hội.

Trên cơ sở nghiên cứu lễ hội truyền thống ở ĐBSCL phục vụ phát triển du lịch, có thể rút ra một số kết luận sau:

Du lịch văn hóa, trong đó có du lịch lễ hội truyền thống ở Việt nam nói chung và ở ĐBSCL nói riêng ngày càng được sự quan tâm của nhiều người bởi vì nó là loại hình du lịch dựa vào giá trị văn hóa của dân tộc Việt Nam và văn hóa bản địa, có trách nhiệm cao đối với vấn đề bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc và phát triển cộng đồng.

Dựa trên cơ sở tiềm năng lễ hội truyền thống vốn có của vùng, kếp hợp với xu thế, nhu cầu của thực tiễn, các địa phương ở ĐBSCL hiện đã đẩy mạnh khai thác lọai hình du lịch này.

ĐBSCL là nơi sinh sống của cộng đồng 4 dân tộc anh em Kinh, Khmer, Hoa, Chăm. Đó là vùng đất có nền văn hóa đa dạng với nhiều lễ hội truyền thống mang bản sắc văn hóa độc đáo.

Trong những năm qua, lễ hội truyền thống ở ĐBSCL bước đầu đã được các Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch các địa phương, các công ty lữ hành và đặc biệt là của khách du lịch xem là một sản phẩm du lịch hấp dẫn. Qua đó, vừa tạo điều kiện để các địa phương có thể có thêm kinh phí bảo tồn và phát huy các lễ hội, tạo thêm công ăn việc làm và thu nhập của người địa phương và đồng thời quảng bá, giới thiệu đặc điểm văn hóa nói chung, lễ hội truyền thống của vùng nói riêng một cách rộng rãi hơn.

Vấn đề khai thác du lịch lễ hội truyền thống ở ĐBSCLTuy nhiên, thực trạng khai thác du lịch lễ hội truyền thống của vùng cũng còn rất nhiều vấn đề tồn đọng, chưa mạng lại hiệu quả so với tiềm năng vốn có. Bởi vì du lịch lễ hội truyền thống ở ĐBSCL vẫn chưa thực sự thu hút và quan tâm của các công ty du lịch và các nhà quản lý văn hóa, du lịch mặc dù trên thực tế, du lịch lễ hội của vùng đầy tìm năng và hấp dẫn.

Trên cơ sở phân tích tiềm năng, hiện trạng, những điểm mạnh, những vẫn đề còn tồn đọng trong khai thác phát triển du lịch lễ hội truyền thống ở ĐBSCL, các định hướng phát triển du lịch lễ hội của vùng bao gồm:

- Xây dựng các sản phẩm du lịch lễ hội để phù hợp với thị trường khách du lịch và tiềm năng lễ hội của vùng.

- Về tổ chức không gian du lịch, xác định cụm và các tuyến du lịch trọng tâm trong khai thác sản phẩm du lịch lễ hội.

- Đưa ra các định hướng về phát triển nguồn nhân lực và đầu tư phục vụ cho phát triển du lịch.

Luận văn cũng đưa ra một số giải pháp để phát triển du lịch lễ hội của vùng như: đào tạo nguồn nhân lực, giải pháp đầu tư và huy động vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng vật chất kỹ thuật cho phát triên du lịch, giải pháp về gắn phát triển du lịch lễ hội với cộng đồng địa phương, xây dựng và đưa vào khai thác một số tuyến du lịch mới để giảm tải sức ép lên các tuyến truyền thống, giải pháp hợp tác liên kết khu vực và quốc tế, xúc tiến tiếp thị quảng bá mở rộng thị trường, các pháp quản lý vấn đề vệ sinh thực phẩm, ô nhiễm môi trường.

2. Kiến nghị

 Đối với UBNDcác tỉnh

- Nên quan tâm đầu tư thỏa đáng cho việc xây dựng kết cấu hạ tầng nhằm phát triển du lịch, đặc biệt là mạng lưới giao thông phục vụ phát triển du lịch.

- Đổi mới về cơ chế, cần có chủ trương, chính sách ưu đãi để thu hút, khuyến khích các nhà đầu tư mạnh dạn khai thác tiềm năng du lịch của tỉnh nhà.

- Cần có cơ chế thông thoáng, tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục hành chính, nhanh gọn; việc thanh, kiểm tra nên tế nhị và hết sức tinh tế, giúp cho các doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực du lịch được kinh doanh dễ dàng thuận tiện; đem lại sự tin tưởng, hài lòng của du khách.

 Đối với Sở VH – TT & DL các tỉnh

- Cần tiến hành rà soát, kiểm kê và qui hoạch cụ thể những lễ hội truyền của địa phương có khả năng khai thác du lịch để có kế hoạch đầu tư, nâng cấp bảo tồn và phát triển nhằm phục vụ nhân dân và thu hút du khách.

- Cần gắn kết chặt chẽ với các ngành chức năng trong tỉnh trong tổ chức các hoạt động văn hóa lễ hội đặc sắc mang tính đa dạng, phong phú và hấp dẫn.

- Cần tư vấn hoặc hỗ trợ các điểm lễ hội truyền thống mà Ban quản lý nơi đó vì thiếu trình độ hay thiếu vốn đầu tư mà để cho di tích nhếch nhác, nhuốm màu mê tín hay mang tính buôn thần bán thánh. Với sự giúp đỡ của ngành du lịch, các lễ hội ấy sẽ khởi sắc hơn để góp phần vào ngành công nghiệp không khói của địa phương.

- Cần biên soạn và tổng hợp các tư liệu chính xác về các lễ hội truyền thống của tỉnh mình bằng cách thu thập những tài liệu đã có, tu chỉnh lại nếu cần, biên soạn thêm những nơi chưa có tư liệu để tập hợp lại thành một cuốn sách nói về các lễ hội truyền thống của vùng. Thiết nghĩ công việc này mặc dù tốn nhiều công sức, thời gian và kinh phí, nhưng là việc làm cần thiết, xem như một phần của kinh phí đầu tư cho ngành du lịch.

- Xây dựng băng đĩa ghi lại nội dung về hoạt động lễ hội nhằm quảng bá và giới thiệu đến du khách; trên các hàng lưu niệm khuyến khích doanh nghiệp, tiểu thương khắc tên địa điểm diễn ra lễ hội và lấy biểu tượng, hình ảnh liên quan đến lễ hội làm dấu tích.

- Cần mở những lớp chuyên đào tạo hướng dẫn viên du lịch lễ hội hoặc văn hóa, hoặc mở rộng mạng lưới cộng tác viên làm việc bán thời gian cho ngành du lịch hoặc có thể tìm cộng tác viên tại chỗ, như thế sẽ đỡ thời gian, kinh phí và công sức đào tạo.

- Cần đẩy mạnh các hoạt động liên kết khai thác tiềm năng du lịch văn hóa lễ hội với các tỉnh bạn trong khu vực

 Đối với các đoàn thể, ban ngành chức năng của các tỉnh

- Có sự kết hợp giữa chính quyền, ngành du lịch và đoàn thể, cá nhân đang quản lý các lễ hội truyền thống.

- Phổi hợp với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh nhà trong việc xây dựng các chính sách hợp lý, các kế hoạch bài bản để huy động vốn đầu tư cho du lịch cũng như quản lý hiệu quả hoạt động du lịch trên địa bàn của mình.

 Đối với Ban quản lý, Ban tổ chức các lễ hội truyền thống

- Phải có ý thức bảo tồn và phát huy những giá trị của lễ hội truyền thống, tránh tình trạng mai một làm biến đổi nguyên bản gốc của lễ hội.

- Kết hợp với lực an ninh quản lý, bảo vệ vấn đề trật tự, bài trù mê tín dị đoan, tệ nạn ăn xin, móc túi,… xử lý những tình trạng mua bán, lấn chiếm trái phép không gian diễn ra lễ hội.

- Giới thiệu thời gian, địa điểm diễn ra lễ hội trên các phương tiện thông tin đại chúng, các sách hướng dẫn, tờ rơi, tờ bướm,… để du khách có thể tham gia lễ hội được dễ dàng, tiện lợi.