VĨNH KHÁNH
NGHIÊN CỨU ÁP DỤNG SIÊU ÂM NỘI SOI TRONG CHẨN ĐOÁN VIÊM TỤY MẠN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
HUẾ - 2021
VĨNH KHÁNH
Có thể bạn quan tâm!
-
Nghiên cứu áp dụng siêu âm nội soi trong chẩn đoán viêm tụy mạn - 2 -
Tương Quan Giữa Siêu Âm Nội Soi Và Giải Phẫu Bệnh. -
Ưu Và Nhược Điểm Của Các Xét Nghiệm Đánh Giá Rối Loạn Chức Năng Ngoại Tiết
Xem toàn bộ 156 trang tài liệu này.
NGHIÊN CỨU ÁP DỤNG SIÊU ÂM NỘI SOI TRONG CHẨN ĐOÁN VIÊM TỤY MẠN
Ngành: NỘI KHOA Mã số: 9 72 01 07
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Người hướng dẫn khoa học GS.TS. Trần Văn Huy
HUẾ - 2021
Lời Cảm Ơn
Trải qua những năm tháng học tập, làm việc và nghiên cứu tại Trường Đại học Y Dược - Huế, Đại học Huế, tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau Đại học Trường Đại học Y Dược Huế. Ban Giám đốc Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế.
Ban Chủ nhiệm, cùng quý thầy cô giáo Bộ môn Nội, Trường Đại học Y Dược Huế đã luôn tạo mọi điều kiện, ủng hộ hỗ trợ tôi trong quá trình học tập và làm việc.
Đặc biệt, tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và kính trọng đến Thầy GS.TS. Trần Văn Huy, người thầy đã tận tình dạy dỗ, dìu dắt giúp đỡ tôi trong những tháng ngày học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận án này.
Tôi xin cảm ơn tập thể các Bác sĩ và nhân viên Trung tâm Tiêu hóa – Nội soi, Khoa Nội Tổng hợp – Nội tiết, Khoa Ngoại Tiêu hóa, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế đã ủng hộ tôi trong suốt quá trình học tập, làm việc và nghiên cứu.
Con xin được bày tỏ lòng biết ơn Cha, Mẹ - những đấng sinh thành đã nuôi dưỡng con nên người, là nguồn động lực và chỗ dựa tinh thần lớn nhất của con.
Thương yêu gửi đến vợ và các con đã luôn ở bên tôi trong những năm tháng khó khăn nhất cũng như khi hạnh phúc. Xin cảm ơn anh chị em, bạn bè, người thân đã động viên, giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận án này. Xin tri ân với những tình cảm sâu sắc nhất.
Huế, tháng 01 năm 2021
VĨNH KHÁNH
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trong luận án này là trung thực, chính xác và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác.
Tác giả luận án
Vĩnh Khánh
CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BN Bệnh nhân
CT (Computed tomography) Cắt lớp vi tính EUS (Endoscopic ultrasound) Siêu âm nội soi ERCP (Endoscopic retrograde cholangiopancreatography)
Nội soi mật tụy ngược dòng
ĐM Động mạch
ĐTĐ Đái tháo đường
MRI (Magnetic resonance imaging) Cộng hưởng từ
MRCP (Magnetic resonance cholangiopancreatography) Cộng hưởng từ đường mật tụy
TM Tĩnh mạch
VTC Viêm tụy cấp
VTM Viêm tụy mạn
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Giải phẫu, sinh lý và giải phẫu bệnh tuyến tụy 3
1.2. Dịch tễ, nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh viêm tụy mạn 7
1.3. Chẩn đoán và điều trị viêm tụy mạn 12
1.4. Vai trò siêu âm nội soi trong chẩn đoán viêm tụy mạn 22
1.5. Khái niệm viêm tụy mạn giai đoạn sớm 30
1.6. Các nghiên cứu có liên quan đề tài nghiên cứu 34
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 40
2.1. Đối tượng nghiên cứu 40
2.2. Phương pháp nghiên cứu 42
2.3. Phân tích và xử lý số liệu 54
2.4. Đạo đức nghiên cứu 55
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 57
3.1. Đặc điểm chung, các yếu tố nguy cơ, đặc điểm lâm sàng và sinh hóa. 57
3.2. Đặc điểm siêu âm nội soi ở bệnh nhân viêm tụy mạn và viêm tụy mạn giai đoạn sớm 64
3.3. Liên quan giữa một số đặc điểm trên siêu âm nội soi với đặc điểm lâm sàng, sinh hóa và cắt lớp vi tính 72
Chương 4. BÀN LUẬN 78
4.1. Đặc điểm chung, các yếu tố nguy cơ, đặc điểm lâm sàng và sinh hóa. 78
4.2. Đặc điểm siêu âm nội soi ở bệnh nhân viêm tụy mạn và viêm tụy mạn giai đoạn sớm 85
4.3. Liên quan giữa tổn thương tuyến tụy trên siêu âm nội soi với đặc điểm lâm sàng, sinh hóa và cắt lớp vi tính 97
4.4. Hạn chế của đề tài 107
KẾT LUẬN 109
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Tương quan giữa siêu âm nội soi và giải phẫu bệnh 7
Bảng 1.2. Ưu và nhược điểm của các xét nghiệm đánh giá rối loạn chức năng ngoại tiết 15
Bảng 1.3. Các biến chứng của viêm tụy mạn 21
Bảng 2.1. Đánh giá tổn thương theo phân loại Cambridge 52
Bảng 3.1. Phân bố về độ tuổi và giới 57
Bảng 3.2. Thời gian uống rượu 59
Bảng 3.3. Thời gian hút thuốc lá 60
Bảng 3.4. Lý do vào viện 61
Bảng 3.5. Triệu chứng lâm sàng của viêm tụy mạn 61
Bảng 3.6. Đặc điểm của triệu chứng đau 62
Bảng 3.7. Amylase và lipase huyết thanh 63
Bảng 3.8. Các trường hợp chẩn đoán viêm tụy mạn theo tiêu chuẩn Rosemont .. 65
Bảng 3.9. Các trường hợp nghi ngờ viêm tụy mạn theo tiêu chuẩn Rosemont 65
Bảng 3.10. Các trường hợp chưa nghĩ đến viêm tụy mạn theo tiêu chuẩn Rosemont 66
Bảng 3.11. Kích thước tụy trên siêu âm nội soi 67
Bảng 3.12. Tổn thương trên nhu mô tụy 68
Bảng 3.13. Tổn thương trên ống tụy 69
Bảng 3.14. Sỏi ống tụy chính trên siêu âm nội soi 70
Bảng 3.15. Kích thước ống tụy chính trên siêu âm nội soi 70
Bảng 3.16. Tai biến của thủ thuật siêu âm nội soi 71
Bảng 3.17. Mối liên quan giữa vôi hóa tụy với tiền sử uống rượu nhiều 72
Bảng 3.18. Mối liên quan giữa vôi hóa tụy với tiền sử hút thuốc lá 72
Bảng 3.19. Mối liên quan giữa giãn ống tụy chính với triệu chứng đau bụng âm ỉ liên tục 73
Bảng 3.20. Mối liên quan giữa kích thước ống tụy chính với triệu chứng đau bụng âm ỉ liên tục 73
Bảng 3.21. Mối liên quan giữa triệu chứng đau bụng âm ỉ liên tục với mức độ viêm tụy mạn 74
Bảng 3.22. Mối liên quan giữa nồng độ amylase, lipase với mức độ viêm tụy mạn 74
Bảng 3.23. Mối liên quan giữa đường máu với mức độ viêm tụy mạn 75
Bảng 3.24. Đối chiếu giá trị của các thăm dò hình ảnh trong khảo sát sỏi tụy 75
Bảng 3.25. Đối chiếu giá trị các thăm dò hình ảnh trong khảo sát giãn ống tụy chính 76
Bảng 3.26. Đối chiếu giá trị của các thăm dò hình ảnh trong khảo sát kích thước ống tụy chính 76
Bảng 3.27. Đối chiếu siêu âm nội soi và hình ảnh cắt lớp vi tính ở bệnh nhân viêm tụy mạn nói chung 77
Bảng 3.28. Đối chiếu siêu âm nội soi và hình ảnh cắt lớp vi tính ở bệnh nhân viêm tụy mạn giai đoạn sớm 77