Khía cạnh tâm lý của xung đột văn hoá ở thanh niên Việt Nam hiện nay

VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

VŨ THU TRANG

KHÍA CẠNH TÂM LÝ CỦA XUNG ĐỘT VĂN HOÁ Ở THANH NIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 228 trang tài liệu này.

VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

VŨ THU TRANG

KHÍA CẠNH TÂM LÝ CỦA XUNG ĐỘT VĂN HOÁ Ở THANH NIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành: Tâm lý học Mã s ố: 62.31.04.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC

Người hướng dẫn khoa học : GS.TS. Phạm Tất Dong

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tài liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Tác giả luận án

Vũ Thu Trang

LỜI CẢM ƠN

Để có được kết quả như ngày hôm nay, tôi xin bày tỏ lời cám ơn sâu sắc đến GS.TS. Phạm Tất Dong, người thầy đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo cho tôi trong quá trình thực hiện luận án.

Tôi xin cám ơn sâu sắc Ban Giám đốc Học viện Khoa học xã hội, các phòng ban của Học viện và các anh chị của Học viện đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để tôi thực hiện luận án.

Tôi xin cám ơn sâu sắc PGS.TS. Nguyễn Thị Mai Lan, Phó trưởng khoa Khoa Tâm lý – Giáo dục, Học viện Khoa học xã hội đã tận tình giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để tôi thực hiện luận án.

Tôi xin cám ơn chân thành các thầy cô ở các cấp hội đồng đánh giá luận án đã chỉ bảo cho tôi những điều quý báu đề tôi hoàn thiện luận án.

Tôi xin cám ơn gia đình, bạn bè đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện luận án.

Xin trân trọng cám ơn.

Tác giả luận án

Vũ Thu Trang

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ 9

1.1. Nghiên cứu về xung đột văn hoá 9

1.2. Nghiên cứu về khía cạnh tâm lý của xung đột văn hoá 21

1.3. Nghiên cứu về xung đột văn hoá ở thanh niên 25

1.4. Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến xung đột văn hoá 29

Tiểu kết chương 1 30

Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHÍA CẠNH TÂM LÝ CỦA XUNG

ĐỘT VĂN HÓA Ở THANH NIÊN 32

2.1. Xung đột 32

2.2. Văn hoá 36

2.3. Xung đột văn hoá 42

2.4. Khía cạnh tâm lý của xung đột văn hoá ở thanh niên 44

2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến khía cạnh tâm lý của xung đột văn hóa ở

thanh niên 65

Tiểu kết chương 2 67

Chương 3: TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 69

3.1. Tổ chức nghiên cứu 69

3.2. Phương pháp nghiên cứu 80

Tiểu kết chương 3 88

Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN VỀ CÁC KHÍA CẠNH TÂM LÝ CỦA XUNG ĐỘT VĂN HÓA Ở THANH NIÊN VIỆT

NAM HIỆN NAY 89

4.1. Thực trạng biểu hiện các khía cạnh tâm lý của xung đột văn hóa ở thanh

niên Việt Nam 89

4.2. So sánh các khía cạnh tâm lý của xung đột văn hoá ở thanh niên theo

các biến số 112

4.3. Một số yếu tố ảnh hưởng tới các khía cạnh tâm lý của xung đột văn hoá

ở thanh niên Việt Nam hiện nay 125

4.4. Kết quả thực nghiệm tác động 134

Tiểu kết chương 4 138

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 141

1. Kết luận 141

2. Kiến nghị 142

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN

ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ 146

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 147

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG LUẬN ÁN

ĐLC Độ lệch chuẩn

ĐTB Điểm trung bình

NXB Nhà xuất bản

tr Trang

TT Thứ tự

XĐVH Xung đột văn hoá

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang

Bảng 3.1: Cơ cấu mẫu chọn khảo sát 76

Bảng 3.2: Tổng số khách thể khảo sát 76

Bảng 3.3: Cách tính điểm và thang đo 85

Bảng 4.1 : Mức độ xung đột văn hoá ở thanh niên 89

Bảng 4.2: Đánh giá chung mức độ thể hiện khía cạnh tâm lý

của xung đột văn hoá ở sinh viên 95

Bảng 4.3: Mức độ biểu hiện các khía cạnh tâm lý của xung đột văn hoá ở

thanh niên Việt Nam theo nhóm xung đột 96

Bảng 4.4: Mức độ biểu hiện khía cạnh nhận thức của xung đột văn hoá ở

thanh niên Việt Nam theo nhóm 98

Bảng 4.5: Mức độ biểu hiện khía cạnh cảm xúc của xung đột văn hoá ở

thanh niên Việt Nam theo nhóm 101

Bảng 4.6: Mức độ biểu hiện khía cạnh hành vi của xung đột văn hoá ở

thanh niên Việt Nam theo nhóm 105

Bảng 4.7: Hành vi tìm hình mẫu để giải quyết xung đột 106

Bảng 4.8: Tương quan giữa ba khía cạnh tâm lý của xung đột văn hoá 110

Bảng 4.9: Tương quan giữa ba khía cạnh tâm lý của xung đột văn hoá ở

thanh niên (phân theo nhóm hành vi) 111

Bảng 4.10: Nhận thức về xung đột văn hoá theo giới tính 114

Bảng 4.11: Cảm xúc về xung đột văn hoá theo giới tính 114

Bảng 4.12: Hành vi giải quyết xung đột văn hoá theo giới tính 115

Bảng 4.13: Nhận thức về xung đột văn hoá (theo năm học) 117

Bảng 4.14: Cảm xúc về xung đột văn hoá (theo năm học) 118

Bảng 4.15: Hành vi giải quyết xung đột văn hoá (theo năm học) 118

Bảng 4.16: Nhận thức về xung đột văn hoá theo trường học 121

Bảng 4.17: Cảm xúc về xung đột văn hoá (theo trường học) 122

Bảng 4.18: Hành vi giải quyết xung đột văn hoá (theo trường học) 123

Bảng 4.19: Hệ số hồi quy của các yếu tố ảnh hưởng tới các khía cạnh tâm

lý của xung đột văn hoá ở thanh niên 126

Bảng 4.20: Phương trình thử nghiệm quan hệ trung gian giữa mức độtiếp xúc văn hoá phương Tây, mức độ gắn bó với văn hoá phương Tây, và

xung đột văn hoá 130

Bảng 4.21: Kết quả thực nghiệm tác động phân theo tình huống xung đột

văn hoá 135

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ 4.1: Mức độ gắn bó với các cái tôi văn hoá của thanh niên Việt

Trang

Nam theo nhóm 91

Biểu đồ 4.2: Mức độ xung đột văn hoá ở thanh niên Việt Nam theo giới

tính 112

Biểu đồ 4.3: Mức độ xung đột văn hoá ở thanh niên Việt Nam theo năm

học 116

Biểu đồ 4.4: Mức độ xung đột văn hoá ở thanh niên Việt Nam theo trường

học 120

Sơ đồ 4.5: Mối quan hệ trung gian giữa mức độ tiếp xúc văn hoá phương

Tây, mức độ gắn bó với văn hoá phương Tây, và xung đột văn hoá 129