LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận án là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa từng được công bố ở một công trình nghiên cứu khoa học nào khác.
Tác giả luận án
Ngô Xuân Tú
LỜI CẢM ƠN
Có thể bạn quan tâm!
-
Hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam - 2 -
Nghiên Cứu Về Kế Toán Trong Các Doanh Nghiệp Dược Phẩm Niêm Yết Ở Việt Nam -
Tổng Quan Về Thị Trường Chứng Khoán, Doanh Nghiệp Niêm Yết Và Vai Trò Của Kế Toán Doanh Thu, Chi Phí Và Xác Định Kết Quả Kinh Doanh
Xem toàn bộ 238 trang tài liệu này.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn tập thể lãnh đạo và các Thầy Cô giáo Khoa Kế toán, tập thể lãnh đạo và cán bộ Khoa Sau Đại học của Học viện Tài chính.
Tác giả gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến người hướng dẫn khoa học PGS,TS. Nguyễn Trọng Cơ và TS. Bùi Thị Thu Hương đã tận tình hướng dẫn và động viên tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn tập thể lãnh đạo và cán bộ của các công ty dược phẩm niêm yết đã nhiệt tình trả lời phỏng vấn cũng như trả lời các phiếu khảo sát, cung cấp thông tin giúp tác giả hoàn thành Luận án.
Tác giả xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, lãnh đạo cơ quan và đặc biệt là những người thân trong gia đình đã tạo mọi điều kiện, chia sẻ khó khăn và luôn động viên tác giả trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận án.
Tác giả luận án
Ngô Xuân Tú
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ viii
MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1 24
LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT 24
1.1. Tổng quan về thị trường chứng khoán, doanh nghiệp niêm yết và vai trò của kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh 24
1.1.1. Thị trường chứng khoán 24
1.1.2. Doanh nghiệp niêm yết 26
1.1.3. Vai trò kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp niêm yết 27
1.2. Nhận diện, phân loại doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh 29
1.2.1. Doanh thu và phân loại doanh thu 29
1.2.1.1. Nhận diện doanh thu 29
1.2.1.2. Phân loại doanh thu 32
1.2.2. Chi phí và phân loại chi phí 35
1.2.2.1. Nhận diện chi phí 35
1.2.2.2. Phân loại chi phí 37
1.2.3. Kết quả kinh doanh và phân loại kết quả kinh doanh 41
1.2.3.1. Nhận diện kết quả kinh doanh 41
1.2.3.2. Phân loại kết quả kinh doanh 43
1.3. Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp niêm yết 44
1.3.1. Kế toán doanh thu 44
1.3.1.1. Xác định doanh thu 44
1.3.1.2. Ghi nhận doanh thu 51
1.3.2. Kế toán chi phí 53
1.3.2.1. Xác định chi phí 53
1.3.2.2. Ghi nhận chi phí 56
1.3.3. Kế toán xác định kết quả kinh doanh 59
1.3.4. Trình bày thông tin doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trên Báo cáo tài chính 60
1.3.4.1. Cơ sở trình bày thông tin 60
1.3.4.2. Trình bày thông tin doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trên Báo cáo tài chính 62
1.4. Nhân tố ảnh hưởng đến thông tin kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp niêm yết 65
1.4.1. Cơ sở lý thuyết nền tảng 65
1.4.1.1. Lý thuyết Thể chế 65
1.4.1.2. Lý thuyết Ngẫu nhiên 67
1.4.1.3. Lý thuyết Ủy nhiệm 68
1.4.1.4. Lý thuyết Tín hiệu 70
1.4.1.5. Lý thuyết Tăng trưởng nội sinh 71
1.4.1.6. Lý thuyết Phụ thuộc nguồn lực 72
1.4.2. Một số nghiên cứu thực nghiệm liên quan 72
1.4.3. Các nhân tố ảnh hưởng 74
1.4.3.1. Quy định, chính sách đối với doanh nghiệp 74
1.4.3.2. Quy mô sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp 75
1.4.3.3. Quan điểm của nhà quản trị doanh nghiệp 75
1.4.3.4. Nhân sự kế toán 76
1.5. Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp nước ngoài và bài học kinh nghiệm cho các doanh nghiệp niêm yết ở Việt Nam 76
1.5.1. Các hệ thống kế toán nước ngoài 76
15.1.1. Trường phái kế toán Anglo-Saxon 76
1.5.1.2. Trường phái kế toán Châu Âu lục địa 77
1.5.1.3. Hệ thống kế toán Nhật Bản 79
1.5.2. Một số doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam 80
1.5.3. Bài học kinh nghiệm vận dụng cho kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại các doanh nghiệp niêm yết ở Việt Nam 81
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 83
CHƯƠNG 2 84
THỰC TRẠNG KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÁC CÔNG TY DƯỢC PHẨM NIÊM YẾT Ở VIỆT NAM 84
2.1. Khái quát chung về các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 84
2.1.1. Sự hình thành, phát triển và quy mô các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 84
2.1.1.1. Sự hình thành và phát triển của ngành dược phẩm Việt Nam 84
2.1.1.2. Quy mô các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 85
2.1.2. Đặc điểm sản xuất kinh doanh, phân phối tiêu thụ và tổ chức quản lý ảnh hưởng đến kế toán doanh thu chi phí và xác định kết quả kinh doanh của các công
ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 89
2.1.2.1. Đặc điểm sản xuất kinh doanh ngành dược phẩm 89
2.1.2.2. Đặc điểm tổ chức phân phối và tiêu thụ sản phẩm 95
2.1.2.3. Đặc điểm tổ chức quản lý và tổ chức kế toán 99
2.1.2.4. Đặc điểm thông tin kế toán tài chính 105
2.2. Nghiên cứu thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 106
2.2.1. Thực trạng kế toán doanh thu 106
2.2.1.1. Nhận diện và phân loại doanh thu 106
2.2.1.2. Xác định và ghi nhận doanh thu 109
2.2.1.3. Thực trạng kế toán doanh thu một số hợp đồng với khách hàng 115
2.2.2. Thực trạng kế toán chi phí 126
2.2.2.1. Nhận diện và phân loại chi phí 126
2.2.2.2. Xác định và ghi nhận chi phí 128
2.2.2.3. Thực trạng kế toán một số khoản chi phí riêng biệt trong các doanh nghiệp dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 132
2.2.3. Thực trạng kế toán xác định kết quả kinh doanh 136
2.2.4. Trình bày thông tin kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trên Báo cáo tài chính 137
2.3. Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến thông tin kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 139
2.3.1. Mô hình nghiên cứu 139
2.3.2. Kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha 142
2.3.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis) 145
2.3.4. Phân tích tương quan (Correlation) 147
2.3.5. Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến(Multivariate Linear regression) 148
2.3.6. Thảo luận kết quả 149
2.4. Đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 150
2.4.1. Những kết quả đạt được 150
2.4.2. Những hạn chế còn tồn tại 151
2.4.3. Phân tích nguyên nhân hạn chế 152
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 154
CHƯƠNG 3 155
HOÀN THIỆN KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÁC CÔNG TY DƯỢC PHẨM NIÊM YẾT Ở
VIỆT NAM 155
3.1. Định hướng phát triển và yêu cầu hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 155
3.1.1. Định hướng phát triển ngành dược phẩm Việt Nam 155
3.1.2. Yêu cầu hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 158
3.2. Nội dung hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 160
3.2.1. Giải pháp tổng quát hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh 160
3.2.2. Điều chỉnh báo cáo tài chính lập theo VAS sang báo cáo tài chính lập theo IFRS 162
3.2.3. Hoàn thiện kế toán doanh thu một số hợp đồng với khách hàng 165
3.2.3.1. Hợp đồng có nhiều nghĩa vụ thực hiện 165
3.2.3.2. Hợp đồng có giá thanh toán thay đổi 168
3.2.3.3. Nhiều hợp đồng gắn kết với nhau 170
3.2.3.4. Hợp đồng được sửa đổi 172
3.2.3.5. Hợp đồng có kèm quyền trả lại 174
3.2.4. Hoàn thiện kế toán một số khoản chi phí riêng biệt 175
3.2.4.1. Chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) 175
3.2.4.2. Chi phí phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động .177
3.2.5. Hoàn thiện trình bày thông tin kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trên Báo cáo tài chính 178
3.3. Một số điều kiện nhằm hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 180
3.3.1. Về phía Nhà nước 180
3.3.3.1. Các điều kiện chung 180
3.3.3.1. Bổ sung, sửa đổi các khung lý thuyết và quy định pháp lý cho việc áp dụng hệ thống chuẩn mực kế toán theo thông lệ quốc tế 182
3.3.2. Về phía các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 184
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 188
KẾT LUẬN 189
DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ 190
TÀI LIỆU THAM KHẢO 191
PHỤ LỤC 194
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BCTC Báo cáo tài chính
CTCP Công ty cổ phần
DP Dược phẩm
TSCĐ Tài sản cố định
GTGT Giá trị gia tăng
TNDN Thu nhập doanh nghiệp BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế
CPBH Chi phí bán hàng
CPQLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp
FASB Financial Accounting Standards Board
Hội đồng chuẩn mực kế toán tài chính của Mỹ IASB International Accounting Standards Board
Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế IAS International Accounting Standards
Chuẩn mực kế toán quốc tế
IFRS International Financial Reporting Standards Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
VAS Vietnamese Accounting Standards Chuẩn mực kế toán Việt Nam
R&D Research and development
Nghiên cứu và phát triển
ESOP Employee Stock Ownership Plan
Kế hoạch phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
Bảng 2.1: Các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 86
Biểu đồ 2.2: Tỷ trọng thị phần của ngành dược Việt Nam 87
Bảng 2.3: Quy mô kinh doanh các công ty dược phẩm niêm yết ở Việt Nam 88
Sơ đồ 2.4: Sơ đồ tiêu thụ sản phẩm theo phương thức tiêu thụ trực tiếp 97
Sơ đồ 2.5: Sơ đồ tiêu thụ sản phẩm gián tiếp thông qua các chi nhánh 98
Bảng 2.6: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý công ty 99
Sơ đồ 2.7: Sơ đồ tổ chức kế toán theo hình thức tập trung 102
Sơ đồ 2.8: Sơ đồ tổ chức kế toán theo hình thức phân tán 102
Bảng 2.9: Bảng phân loại doanh thu theo nội dung hoạt động năm 2020 108
Bảng 2.10: Bảng phân loại doanh thu theo nguồn gốc hàng tồn kho năm 2020 109
Bảng 2.11: Phân loại doanh thu theo sản phẩm của CTCP Dược Hậu Giang 109
Bảng 2.12: Trình tự khái quát kế toán doanh thu với phương thức bán hàng trực tiếp tại Công ty cổ phần Dược phẩm Hà Tây 112
Bảng 2.13: Trình tự khái quát quá trình bán hàng thông qua hệ thống các chi nhánh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Hà Tây 114
Bảng 2.14: Bảng phân loại chi phí theo mục đích, công dụng kinh tế của 127
Bảng 2.15: Bảng phân loại chi phí theo nội dung, tính chất kinh tế năm 2020 128
Bảng 2.16: Bảng theo dõi và tổng hợp chi phí theo phòng ban nghiên cứu và phát triển của Công ty cổ phần Dược phẩm Hậu Giang 134
Bảng 2.17: Sơ đồ mô hình nghiên cứu 140
Bảng 2.18: Các thang đo và biến quan sát 141