DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CCKT Cơ cấu kinh tế
CCKTNN Cơ cấu kinh tế nông nghiệp CDCCKTNN Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
CAQ Cây ăn quả
HTX Hợp tác xã
KTHH Kinh tế hàng hóa
KTNN Kinh tế nông nghiệp
KTTT Kinh tế thị trường
KT - XH Kinh tế - xã hội
LLSX Lực lượng sản xuất
Có thể bạn quan tâm!
-
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương đến năm 2025 - 1 -
Lý Luận Chung Về Cơ Cấu Kinh Tế Nông Nghiệp Và Chuyển Dịch Cơ Cấu Kinh Tế Nông Nghiệp Theo Hướng Công Nghiệp Hóa, Hiện Đại Hóa -
Chuyển Dịch Cơ Cấu Kinh Tế Nông Nghiệp Theo Hướng Công Nghiệp Hóa, Hiện Đại Hóa -
Các Yếu Tố Tác Động Đến Chuyển Dịch Cơ Cấu Kinh Tế Nông Nghiệp
Xem toàn bộ 127 trang tài liệu này.
NN Nông nghiệp
NXB Nhà xuất bản
UBND Ủy ban nhân dân
QHSX Quan hệ sản xuất
SX Sản xuất
SXNN Sản xuất nông nghiệp
TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh
TPKT Thành phần kinh tế
VC - KT Vật chất - kỹ thuật
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Diễn biến số lượng dân số và lao động 39
Bảng 2.2. Thống kê số trạm bơm điện trên địa bàn huyện 40
Bảng 2.3. Cơ cấu GTSX ngành nông nghiệp, lâm, ngư nghiệp 45
Bảng 2.4. Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp huyện Bắc Tân Uyên... 46 Bảng 2.5. Cơ cấu giá trị sản xuất nông nghiệp huyện Bắc Tân Uyên 48
Bảng 2.6. Cơ cấu diện tích cây trồng huyện Bắc Tân Uyên năm 2015 49
Bảng 2.7. Diễn biến diện tích – năng suất – sản lượng cây hàng năm 50
Bảng 2.8. Quy mô đàn gia súc gia cầm huyện Bắc Tân Uyên 53
Bảng 2.9. Lợi nhuận của các hợp tác xã ở huyện Bắc Tân Uyên năm 2017 58
Bảng 2.10. Dự báo Dân số và lao động huyện Bắc Tân Uyên 62
Bảng 2.11. Lao động đang làm việc huyện Bắc Tân Uyên 62
Bảng 2.12. Danh sách các cơ sở sản xuất được chứng nhận VietGAP năm 2017
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Cơ cấu giá trị sản xuất ngành nông, lâm, ngư nghiệp huyện Bắc Tân Uyên năm 2015 và năm 2017 44
Biểu đồ 2.2. Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp huyện Bắc Tân Uyên 46
Biểu đồ 2.3. Giá trị sản xuất nông nghiệp của huyên Bắc Tân Uyên 48
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xét trên các mặt kinh tế - xã hôị, môi trường, nông nghiệp có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia, mỗi vùng lãnh thổ. CDCCKT NN theo hướng CNH - HĐH là một xu thế tất yếu khách quan của quá trình phát triển KT - XH mỗi nước.
Đối với nước ta, từ một nước có nền kinh tế chủ yếu là NN và tuyệt đại bộ phận dân cư đang sống ở NT thì NN càng có vị trí quan trọng trong sự phát triển kinh tế. Ở mỗi giai đoạn lịch sử của đất nước, trong đường lối phát triển KT - XH của Đảng đều chú trọng CDCCKT NN theo hướng SX hàng hóa, chuyển từ nền NN truyền thống, lạc hậu sang nền NN hiện đại.
Huyện Bắc Tân Uyên được thành lập và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/4/2014, theo Nghị quyết 136/NĐ-CP của Chính phủ trên cơ sở chia tách huyện Tân Uyên để thành lập thị xã Tân Uyên và huyện Bắc Tân Uyên. Sau khi chia tách huyện Bắc Tân Uyên có dân số là 11.519 hộ với 57.498 nhân khẩu, diện tích tự nhiên 40.087,67 ha; với nền kinh tế nông nghiệp là chủ yếu.
Với vị trí địa lý thuân lợi, nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới cận xích đạo, địa hình khá thuận lợi với hai dòng sông lớn chảy ngang (sông Đồng Nai và sông Bé), cùng hệ thống suối, kênh rạch trải đều đã góp phần tạo nên nguồn nước tưới phong phú cho sản xuất nông nghiệp của huyện nhà.
Huyện có tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp 35.206 ha, chiếm hơn 80% diện tích tự nhiên. Tổng giá trị sản xuất ngành nông nghiệp đạt 1.898 tỷ đồng chiếm tỷ trọng 47,6% trong cơ cấu kinh tế của Huyện. Trong nông nghiệp trồng trọt chiếm 85,23% và chăn nuôi là 14,77%.
Về nông nghiệp giai đoạn 2015-2020, Huyện tiếp tục xây dựng kế hoạch chuyển đổi vật nuôi cây trồng nhằm giảm diện tích lúa không hiệu quả sang các loại cây, con có giá trị kinh tế cao, cải thiện đời sống nông dân, phù hợp với quy hoạch phát triển của Huyện, phát huy tiềm lực kinh tế, nguồn tài nguyên, lao động tại địa
phương. Đồng thời tăng cường đầu tư phát triển, xây dựng nông thôn mới, bố trí lao động nông nghiệp phù hợp với tiềm năng của địa phương.
Trong thời gian qua, kinh tế nông nghiệp của huyện cũng có những chuyển biến tích cực, huyện cũng đã tiến hành CDCCKT NN và đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể nhưng cho tới nay NN Bắc Tân Uyên vẫn chưa thực sự phát triển tương xứng với tiềm năng hiện có. Việc xác định một CCKT NN phù hợp và thực hiện các biện pháp thúc đẩy chuyển dịch là nhân tố quan trọng quyết định tới sự phát triển của NN Bắc Tân Uyên trong thời gian tới. Với những lý do trên và mong muốn đóng góp một phần nhỏ công sức vào sự phát triển KT - XH của địa phương, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương đến năm 2025”.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
Trong quá trình thực hiện đề tài của mình, tác giả đã tìm hiểu và nghiên cứu những tài liệu về vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nói riêng đã được nhiều nhà khoa học quan tâm, nghiên cứu. Dưới đây là một số công trình nghiên cứu tiêu biểu, có liên quan đến luận văn:
- Các công trình về chuyển dịch cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp:
+ Lê Đình Thắng (1988), Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội. Trong công trình này tác giả chủ yếu đề cập đến sự chuyển đổi CCKTNN từ cơ chế tập trung bao cấp sang cơ chế thị trường và những giải pháp cho quá trình chuyển đổi này.
+ Nguyễn Thị Minh Châu (2004), Quá trình CDCCKTNN ở đồng bằng sông Cửu Long những năm đầu thế kỷ XXI, Hội thảo khoa học vì sự phát triển đồng bằng sông Cửu Long. Ở nghiên cứu này tác giả đề cập đến những dự báo về chuyển đổi CCKTNN ở tỉnh đồng bằng sông Cửu Long.
+ Bùi Tất Thắng (2006), Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở Việt Nam”,
Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. Trong công trình này tác giả trình bày cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng CCKT ngành ở VN vào quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành.
+ Ngô Thị Thuận (2008), Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp ở Quận Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Tạp chí khoa học và phát triển, số 1 - 2008.
+ Lê Thanh Liêm, Đặng Hạo, Ngô Văn Tiến (2012), Quy hoạch phát triển nông nghiệp đô thị TP.HCM đến năm 2020 và định hướng 2025.
- Các công trình nghiên cứu về nông nghiệp, nông thôn:
+ Lâm Quang Huyên (2002), Nông nghiệp, nông thôn Nam bộ hướng tới thế kỷ XXI, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. Trong công trình nghiên cứu này tác giả khái quát hóa về đặc trưng của kinh tế NNNT Nam bộ và xu hướng phát triển trong thời gian tới.
+ Đinh Phi Hổ (2003), Kinh tế nông nghiệp - Lý luận và thực tiễn, Nxb Thống kê, TP.HCM .
+ Lê Văn Trưởng (2008), Phát triển các loại hình nông nghiệp đô thị ở Việt Nam. Tạp chí Kinh tế phát triển, số 136 - 2008.
Những công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến các vấn đề:
- Phát triển nông nghiệp, nông thôn trong quá trình chuyển đổi từ cơ chế tập trung bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
- Vai trò của nông nghiệp, nông thôn trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp.
- Vai trò và đặc điểm của nông nghiệp đô thị và những đóng góp quan trọng của nông nghiệp cho sự phát triển đô thị ở Việt Nam.
- Vai trò tác động của quản lý Nhà nước, khoa học kỹ thuật, toàn cầu hóa kinh tế đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn ở nước ta.
Những công trình nghiên cứu nói trên đã đề cập đến các khía cạnh khác nhau của chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông
nghiệp nói riêng. Tuy nhiên, trong đề tài này tác giả đề cập đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên một địa bàn cụ thể đó là huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương đến năm 2025.
3. Mục tiêu, câu hỏi và nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu:
Phân tích thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp theo hướng CNH, HĐH của huyện Bắc Tân Uyên, từ đó rút ra những kết luận về những tồn tại, nguyên nhân trong quá trình chuyển dịch. Qua đó xác định, mục tiêu, quan điểm, phương hướng chuyển dịch và những giải pháp nhằm tiếp tục thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của Huyện theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống của nhân dân.
Câu hỏi nghiên cứu:
- Cơ sở khoa học của quá trình CDCCKT trong nông nghiệp là gì?
- Hiện trạng quá trình CDCCKTNN huyện Bắc Tân Uyên đặt ra những vấn đề gì cần giải quyết.
- Những giải pháp nào để thúc đẩy quá trình CDCCKTNN trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên đến năm 2025.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
Để thực hiện được các mục tiêu nghiên cứu trên, đề tài cần thực hiện được những nội dung nghiên cứu cơ bản sau:
- Hệ thống hóa những vấn đề lí luận cơ bản về CCKT nói chung và CCKT NN nói riêng làm cơ sở vận dụng vào quá trình xem xét, phân tích CDCCKT NN huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.
- Đánh giá thực trạng CDCCKT NN huyện Bắc Tân Uyên từ năm 2012 đến 2020. Từ đó rút ra những kết quả đạt được, những hạn chế, yếu kém làm cơ sở đề ra những chính sách và giải pháp CDCCKT NN huyện Bắc Tân Uyên.
- Đưa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy quá trình CDCCKTNN huyện Bắc Tân Uyên theo hướng CNH - HĐH.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp và chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa của huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương đến năm 2025.
- Phạm vi nghiên cứu:
Về không gian: Luận văn nghiên cứu cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp và chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.
Về thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp ở huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương từ năm 2012 đến năm 2017; dự báo xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp và đề ra các giải pháp thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp của huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương theo hướng CNH, HĐH đến năm 2025.
5. Phương pháp nghiên cứu
Cơ sở phương pháp luận xuyên suốt trong toàn bộ quá trình nghiên cứu của luận văn là phương pháp duy vật biện chứng. Luận văn nghiên cứu cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên tỉnh Bình Dương. Phương pháp này được sử dụng xuyên suốt cả 3 chương. Ngoài ra trong luận văn còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như sau:
- Phương pháp thu thập dữ liệu: thu thập thông tin kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, và thực trạng sản xuất nông nghiệp từ năm 2010
- 2016, các nguồn dữ liệu của các cơ quan chức năng tại địa phương. Phương pháp này được sử dụng ở chương 2 và 3.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: được tác giả sử dụng phân tích ở chương 2 nhằm phân tích, thống kê và đánh giá kết quả; tổng hợp kết quả trên thành bảng, biểu.
- Phương pháp phân tích thống kê, so sánh đối chiếu được sử dụng để phân tích thực trạng ở chương 2, qua đó đưa ra cái nhìn tổng quát, xác thực và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tác động. Hiệu quả kinh tế - xã hội do
quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp huyện Bắc Tân Uyên.
- Dữ liệu nghiên cứu bao gồm: số liệu thống kê, điều tra kinh tế – xã hội của Cục thống kê huyện Bắc Tân Uyên; tư liệu của ngành, các cấp, cùng các tư liệu của các cơ quan nghiên cứu khác trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên; Số liệu thống kê và khảo sát trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên.
6. Đóng góp và ý nghĩa của đề tài:
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Bằng các số liệu chứng minh, luận văn phân tích và làm sáng tỏ thực trạng CDCCKT NN của huyện Bắc Tân Uyên theo hướng CNH, HĐH. Qua đó rút ra những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Đề tài giúp cho địa phương có cái nhìn một cách khoa học, toàn diện về vấn đề chuyển dịch CCKTNN và đề xuất những giải pháp chủ yếu để thúc đẩy chuyển dịch CCKTNN trên địa bàn
huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương trong thời gian tới.
7. Bố cục luận văn
Đề tài ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, nội dung gồm có 3 chương Trong đó phần nội dung có bố cục 3 chương:
Chương 1: Lý luận chung về cơ cấu kinh tế nông nghiệp và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Chương 2: Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn huyện Bắc Tân Uyên đến năm 2025.