Tổ chức lãnh thổ nông - Công nghiệp trồng và chế biến nho ở Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận

Tổng diện tích đất tự nhiên là 336.006.04 ha. Ninh Thuận là nơi giao nhau của 3 tuyến đường giao thông quan trọng (quốc lộ 1A, đường sắt Thống Nhất, và quốc lộ 27) tạo thuận lợi cho giao thương với các tỉnh trong cả nước.

2.3.2.1. Điều kiện tự nhiên

Đất đai

Theo kết quả điều tra bổ sung, phân loại, lập bản đồ đất tỉnh Ninh Thuận năm 2000 theo phương pháp phân loại định hướng (WRB) do Sở NN & PTNT tiến hành thì trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận có 9 nhóm đất với 75 loại đất. Đó là:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 166 trang tài liệu này.

Nhóm đất cát

Diện tích 10.401,30 ha, chiếm 3,10% diện tích tự nhiên, phân bố ở các xã phường ven biển thuộc huyện Ninh Hải, Thị xã Phan Rang-Tháp Chàm. Thành phần cơ giới chủ yếu là cát thô, kết cấu rời rạc, thoát nước tốt.

Nhóm đất mặn

Diện tích 5.532,81 ha, chiếm 1,65% diện tích tự nhiên, trong đó đất mặn sú vẹt ở Đầm Nại huyện Ninh Hải; đất mặn nhiều ở Cà Ná - huyện Ninh Hải; đất mặn ít và trung bình ở xã Hộ Hải, Phương Hải, Nhơn Hải huyện Ninh Hải.

Nhốm đất phù sa

Diện tích 8.340,62 ha, chiếm 2,48% diện tích tự nhiên. Đất phù sa được bồi hàng năm phân bố ở ven sông Cái.

Đất phù sa không được bồi phân bố khá tập trung ở hầu hết vùng đồng bằng các huyện, thị; đất phù sa ngoài suối phân bố rải rác ven các sông, suối ở vùng đồi núi. Đây là nhóm đất tốt của tỉnh, địa hình bằng phẳng, tầng đất dày, thành phần cơ giới trung bình thịt nhẹ, đất có phản ứng từ chua đến ít chua, giàu mùn, N, PR2RO5, KR2RO từ trung bình đến khá, dễ tiêu úng...chủ động nước, thích hợp với các loại cây trồng. Nhóm đất này sử dụng trồng lúa, ngô và loại hoa màu khác.

Nhóm đất gley

Diện tích 7.755,60 ha, chiếm 2,30% diện tích tự nhiên toàn tỉnh. Nhóm đất này phân bố ở một số xã của Ninh Phước, Ninh Hải và thị xã PR-TC.

BẢN ĐỒ THỔ NHƯỠNG TỈNH NINH THUẬN

Nhóm đất mới biến đổi

Diện tích 9.049,83 ha, chiếm 2,70% diện tích toàn tỉnh. Nhóm đất này phân bố chủ yếu ở một số xã thuộc các huyện Ninh Phước (4.267,70 ha), Ninh Sem (4.390,80 ha), Ninh Hải.

Nhóm đất xám vùng bán khô hạn

Diện tích 232.015 ha, chiếm 69% diện tích toàn tỉnh. Nhóm đất này phân bố chủ yếu huyện Ninh Sơn, Bác Ái (140,6 nghìn ha), Ninh Phước (51,1 nghìn ha).

Nhóm đất xám

Diện tích 28.423,40 ha, chiếm 8,50% diện tích toàn tỉnh, phân bố ở Ninh Sơn, Bác Ái, Ninh Phước. Đất có thành phần cơ giới nhẹ, thoát nước tốt, tầng dày, thích hóp với nhiều loại cây trồng.

Nhóm đất đỏ

Diện tích 1.840,00 ha, chiếm 0,55% diện tích toàn tỉnh, phân bố ở Ninh Sơn, Ninh Phước. Đất có thành phần cơ giới nhẹ. Đất nghèo chất dinh dưỡng, hàm lượng mùn thấp.

Đất xói mòn trơ sỏi đá

Diện tích 17.274,40 ha, chiếm 5,10% diện tích toàn tỉnh. Đất bị rửa trôi bào mòn nhanh nên tầng đất mặn bị trôi hết, mất khả năng sản xuất nông nghiệp.

Khí hậu

Nằm trong khu vực có vùng khô hạn nhất cả nước, có nền khí hậu nhiệt đới gió mùa điển hình với đặc trưng là khô nóng gió nhiều, lượng bốc hơi lớn, được thể hiện ở các mặt sau:

Số giờ nắng

Ninh Thuận nằm ở vĩ độ thấp, quanh năm có thời gian chiếu sáng dài. Hơn nữa, suốt cả mùa khô kéo dài tới 8 - 9 tháng, trời thường ít hoặc quang mây nên ở Ninh Thuận trung bình năm có tới 2.800 - 2.900 giờ nắng.

Trong suốt 7 tháng đầu năm (từ tháng 1 đến tháng 7), mỗi tháng trung bình có trên 240 giờ nắng, mỗi ngày trung bình có trên 8 giờ. Các tháng 3,4,5 có số giờ nắng lớn từ 286 - 306 giờ. Các tháng ít nắng từ tháng 8 năm trước đến tháng 1 năm sau, tuy vậy cũng trên 6 giờ. Tháng ít nắng nhất là tháng 11 (152 giờ). Giữa các tháng nhiều nắng nhất và các tháng ít nắng nhất chỉ chênh lệch khoảng 120 - 130 giờ nắng.

Ở Ninh Thuận rất ít khi có những ngày trời không nắng. Cả năm có khoảng 5-11 ngày không nắng. số ngày nắng và số giờ nắng nhiều, phù hợp với yêu cầu "rất đủ sáng" của cây nho, nên thích hợp cho canh tác nhiều vụ trong một năm với năng suất sinh vật cao.

Nhiệt độ

Ninh Thuận có nhiệt độ cao quanh năm, với nhiệt độ bình quân cả năm là

27,40

0 0 0

P PC. Nhiệt độ tối cao là 36,8P CP

cho phép canh tác nhiều vụ/ năm.

Độ ẩm

, và tối thấp là 19,4P PC. Tổng tích ôn là 9.400P PC,

Độ ẩm tương đối trung bình năm Ninh Thuận từ 70 - 83%. Khu vực Phan Rang có độ ẩm tương đối trung bình năm dưới 75%, thấp nhất trong tỉnh và cả nước. Trong mùa khô, nhiều tháng độ ẩm trung bình không quá 70%.

Vào mùa mưa, độ ẩm cao hơn hẳn các tháng khác, nhưng cũng chưa đến 85%; biên độ năm lại khá lớn lên đến 16%, vượt xa các nơi khác. Thời kỳ có độ ẩm cao nhất là 83% (tháng 9), và thấp nhất là 70% (tháng 7).

Lượng mưa

Ninh Thuận là một trong những tỉnh ít mưa nhất ở Miền Trung nước ta. Phần lớn các vùng ở Ninh Thuận có lượng mưa trung bình khoảng 500 -600mm/

năm (khoảng tối thích cho cây nho thuộc họ Vitis vinifera L. từ 700 - 850mm/ năm).

Lượng mưa phân bố không đều giữa hai mùa trong năm. Mùa mưa bắt đầu từ cuối tháng 7 đến tháng 11, và ngưng hẳn vào đầu tháng 1 năm sau.

Trong khi, mùa khô kéo dài tư tháng 1 đến hết tháng 7 trong năm. Lượng mưa cao nhất vào tháng 9 (105,8mm/năm) trong năm, và thấp nhất tháng 1 (0,lmm/năm).

Năm 2002, tổng diện tích đất tự nhiên của tỉnh Ninh Thuận là 336.006,0 ha. Đất nông nghiệp là 59.122,2 ha (chiếm 17,6%); trong đố đất trồng cây hàng năm chiếm 89,4% (52.889.5 ha), chủ yếu là đất làm nương rẫy; đất trồng nho chiếm trên 50,0% diện tích đất trồng cây ăn quả (1.584 ha so với 2.850 ha), điều này cho thấy tỉnh Ninh Thuận có tiềm năng rất lớn để có thể phát triển thành một vùng nho đặc trưng. Đất có mục đích sử dụng khác chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong cơ cấu đất tự nhiên của tỉnh năm 2002 (chiếm 5,0%, trong đó đất có mặt nước nuôi trồng thủy sản chiếm 0,5%, đất chuyên dùng chiếm 3,7%, và đất ở chiếm 0,8% diện tích tự nhiên toàn tỉnh). Đáng quan tâm hơn hết là tổng diện tích đất chưa sử dụng đã chiếm tới 30,4% đất tự nhiên của tỉnh (tương đương với 101.984,6 ha).

 Đánh giá tiềm năng phát triển nho của tỉnh theo cấp thích nghi

Trong nhiều yếu tố quyết định vùng này hay vùng khác có thể phát triển hiệu quả các loại cây trồng, đất đai là một trong những yếu tố đặc thù và quan trọng góp phần vào sự thành công của quyết định ấy. Ninh Thuận là một tỉnh có khí hậu khô vả nóng, gió nhiều, tiềm năng đất chưa khai thác cho cây nho còn rất lớn. Vì điều này, trong những năm gần đây, UBND tỉnh đã chỉ đạo cho các Sở Ban ngành của tỉnh phối họp với các cơ quan, đơn vị ngoài tỉnh tiến hành lai tạo, sản xuất thử và nhân rộng nhiều giống nho mới với nhiều phương thức canh tác mới phù họp, trong đó nổi bật nhất là phương thức canh tác "Nho an toàn

theo hướng hữu cơ sinh học" nhằm khai thác tối đa và có hiệu quả tiềm năng này.

Tổng diện tích đất thích nghi là 7.905ha, thì tỉnh Ninh Thuận có điều kiện rất lớn để phát triển cây nho. So với diện tích đang trồng năm 2003 là 2.185ha, thì tổng diện tích cồ điều kiện tốt cho trồng nho nhưng chưa khai thác của tỉnh hiện nay là 5.720ha, tức là có tới 72,36% diện tích đất trồng nho tiềm nâng.

Trong các huyện thị, huyện Ninh Phước thuận lợi hơn hết so với các huyện thị khác trong tỉnh về: tổng diện tích thích nghi, diện tích đang trồng năm 2003, và cả diện tích tiềm năng, tương ứng với 4.783ha, 1.500ha, và 3.283ha. Huyện đã canh tác được 32,36% diện tích thích nghi, 68,64% còn lại được coi là diện tích tiềm năng; và huyện đang tiếp tục đầu tư phát triển trong những năm sắp tới.

Huyện Ninh Hải có 1.717ha diện tích thích nghi, canh tác được 100ha, còn

1.6 nha chưa khai thác, và là huyện có diện tích đất thích nghi trồng nho chưa khai thác lớn nhất hiện nay của tỉnh (94,18% diện tích tiềm năng).

Huyện Ninh Sơn, với 766ha diện tích thích nghi, nhưng chỉ canh tác 85ha, do đó diện tích tiềm năng còn tới 681ha, tướng ứng là có 88,90% diện tích chưa khai thác.

Huyện Bác Ải và Ninh Sơn là huyện vùng cao của tỉnh; điều kiện đi lại, tưới tiêu còn nhiều khó khăn, chưa chủ động được yêu cầu nhiều nước của cây nho; trong khi đó, các loại cây trồng khác như: mì, điều,...thích nghi với điều kiện ít nước tốt hơn; nên trong nhiều năm qua, huyện đã tập trung phát triển các cây trồng này nhiều hơn là cây nho (1.000ha mì và 2.268ha điều năm 2003). Có hai xã hiện nay của huyện đang canh tác nho là: xã Nhơn Sơn 80ha, và xã Mỹ Sơn 5ha. Trong khi, do mới thành lập năm 2001, lại chưa có công trình nghiên cứu nào đánh giá tính thích nghi cho eây nho, nên huyện Bác Ái chưa thể phát triển cây nho so với các huyện thị khác của tỉnh.

Cuối cùng là Thị xã PR - TC, 639ha diện tích thích nghi, diện tích đang trồng năm 2003 là 500ha, tức là có 139ha diện tích tiềm năng, tương ứng với 21,75% diện tích có thể phát triển cây nho chưa khai thác.

BẢN ĐỒ ĐÁNH GIÁ TÍNH THÍCH NGHI CÂY NHO TẠI NINH THUẬN