độ vận chuyển hàng hóa với chi phí hợp lý sẽ tỉ lệ thuận với các giao dịch mua bán hàng hóa, tạo tiền đề tốt để phát triển các giao dịch phái sinh hàng hóa.
Muốn giải quyết vấn đề di chuyển hàng hóa sàn giao dịch hàng hóa cần phải có một hệ thống kho bãi gần nơi đầu vào, vấn đề phát sinh là chi phí đầu tư rất lớn nếu sàn giao dịch tự xây kho bãi hay thuê kho bãi. Nhưng nếu sàn giao dịch hợp tác với các công ty, các đại lý đang thực hiện thu mua khá mạnh ở từng vùng thì vấn đề này có thể giải quyết. Phương án này xảy ra chỉ khi các công ty hoặc đại lý thu mua thấy được quyền lợi khi kết hợp với sàn, do đó sàn giao dịch hàng hóa cần có tính toán để chi phí phát sinh và quyền lợi của các bên được đảm bảo. Phương án này cần được nghiên cứu cẩn thận vì đây cũng là một trong những vướng mắc lớn nhất trong hoạt động của một số sàn giao dịch hàng hóa tại Việt Nam trong thời gian vừa qua.
3.2.6 Hoàn thiện cơ chế thanh toán
Chính phủ cần giao NHNN nghiên cứu và xây dựng một cơ chế thanh toán cho thật sự hợp lý đối với các hoạt động thanh toán khi tham gia giao dịch với các sở giao dịch hàng hóa nước ngoài, hoặc các thành viên tham gia giao dịch có yếu tố nước ngoài tránh tình trạng thanh toán không đúng mục đích nhưng cũng phải đảm bảo thanh toán linh hoạt và nhanh chóng, tránh gây ảnh hưởng cho hoạt động kinh doanh. Những vấn đề thanh toán liên quan mật thiết đến NHNN và Bộ Tài chính, vậy nên, phạm vi của một thông tư do Bộ Công thương đề xuất chưa thể giải quyết được cốt yếu vấn đề. Nên xây dựng khung pháp lý do Chính phủ thông qua mới đủ tầm để Sở giao dịch hàng hóa nước ngoài đi được vào đời sống doanh nghiệp và người dân. Vấn đề thanh toán sẽ liên quan đến Bộ tài chính, Ngân hàng nhà nước và Bộ công thương, nên những quy định liên quan đến cơ sở pháp lý cần được Chính phủ thông qua. Cơ chế thanh toán hàng ngày, quản lý tài khoản của người kinh doanh, môi giới cần được thực hiện thông qua một ngân hàng lớn, có uy tín, thông tin minh bạch. Thanh toán qua các sàn giao dịch nước ngoài cũng cần xây dựng rõ cơ chế thanh toán, để các bên tham gia biết rõ khi tiến hành giao dịch.
Theo quyết định số 366/QĐ-TTg, ngày 11 tháng 3 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ về “Phê duyệt đề án xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam” quy định: Mô hình thanh toán: Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam là tổ chức duy nhất thực hiện chức năng thanh toán bù trừ chứng khoán phái sinh theo mô hình đối tác trung tâm thông qua Trung tâm Thanh toán bù trừ chứng khoán phái sinh là đơn vị trực thuộc Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam.Thành viên giao dịch, thành viên thanh toán bù trừ: a) Thành viên trên thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam bao gồm: - Thành viên giao dịch: Là công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận hoạt động giao dịch chứng khoán phái sinh và đáp ứng tiêu chuẩn thành viên giao dịch chứng khoán phái sinh của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam. - Thành viên thanh toán, bù trừ: Là các công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại đáp ứng yêu cầu là thành viên của Trung tâm Thanh toán bù trừ chứng khoán phái sinh của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam. b) Thành viên của Trung tâm Thanh toán bù trừ chứng khoán phái sinh bao gồm: (i) Thành viên thanh toán, bù trừ là các công ty chứng khoán được cung cấp dịch vụ môi giới chứng khoán phái sinh và được thực hiện thanh toán bù trừ cho các giao dịch môi giới và tự doanh chứng khoán phái sinh; (ii) Thành viên bù trừ là các ngân hàng thương mại thực hiện thanh toán bù trừ cho các giao dịch tự doanh chứng khoán phái sinh khi tham gia làm thành viên trực tiếp của thị trường giao dịch phái sinh trái phiếu. Chính phủ cần xây dựng rõ cơ chế thanh toán phù hợp để phát triển giao dịch phái sinh hàng hóa trong tương lai, khi mà các giao dịch có sự tham gia của các thành viên trong và ngoài nước.
3.2.7 Hoàn thiện hệ thống kế toán các giao dịch phái sinh
Có thể bạn quan tâm!
-
Phát triển giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính tại Việt Nam - 22 -
Định Hướng Chiến Lược Phát Triển Giao Dịch Phái Sinh Hàng Hóa -
Xây Dựng Cơ Sở Pháp Lý Cho Thị Trường Phái Sinh Hàng Hóa -
Phát triển giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính tại Việt Nam - 26 -
Phát triển giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính tại Việt Nam - 27
Xem toàn bộ 216 trang tài liệu này.
Việc thiếu vắng các tiêu chuẩn kế toán để ghi nhận, đánh giá giá trị của công cụ tài chính nói chung và công cụ tài chính phái sinh nói riêng sẽ ảnh hưởng đến việc xác định kết quả tài chính, đến quản trị rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Theo phương pháp kế toán hiện hành khi có giao dịch phái sinh thì các doanh nghiệp hạch toán theo giá gốc, thị trường biến động bất lợi thì trích lập dự phòng. Đến khi tất toán hợp đồng
thì chỉ tính đến chênh lệch giữa giá thực hiện hợp đồng và giá trị sổ sách để hạch toán vào thu khác, chi khác. Như vậy, việc hạch toán kế toán dường như chỉ chú trọng tới phần lãi/lỗ thực tế phát sinh, trong khi phần lãi/lỗ dự kiến chưa phát sinh thì chưa được quan tâm. Các tổ chức kinh doanh các hợp đồng phái sinh cần hạch toán các giao dịch phái sinh theo giá trị được điều chỉnh phù hợp với giá thị trường và theo định kỳ hạch toán phần chênh lệch giá trị vào tài khoản thu nhập. Các tổ chức sử dụng hợp đồng phái sinh như công cụ để phòng ngừa rủi ro cần hạch toán giao dịch phái sinh trên tài khoản riêng, và đảm bảo được sự nhất quán giữa việc tính toán thu nhập từ các công cụ phái sinh với những rủi ro được phòng ngừa. Nghĩa là chênh lệch các hợp đồng phái sinh chỉ được tính vào thu nhập sau khi đã bù trừ phần tổn thất thực tế của loại rủi ro được phòng ngừa. Nhận ra vấn đề này, hệ thống kế toán quy định giao dịch phái sinh cần được xây dựng cho phù hợp với tính chất của giao dịch phái sinh, phải phản ánh được tính chất và thực tế giao dịch phái sinh một cách khách quan nhất. Trần Đức Sinh (2011) nói: “Chuẩn mực kế toán cần được nâng cấp phù hợp với IFRS bao gồm cả các nguyên tắc market – to – market. Bên cạnh đó, cần công bố tất cả các vị thế phái sinh hiện đang được mở trên thị trường”.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
Chương 3 của luận án trình bày hai nhóm giải pháp: nhóm giải pháp phát triển giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính tại Việt Nam và nhóm giải pháp hỗ trợ phát triển giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính tại Việt Nam. Việt Nam có thế mạnh về nhiều hàng nông sản và với sự phát triển của kinh tế vĩ mô, hệ thống tài chính ngân hàng, nguồn nhân lực thì hoạt động giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính tại Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội để phát triển trong tương lai. Để có thể phát triển giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính cần có giải pháp toàn diện: định hướng chiến lược phát triển giao dịch phái sinh hàng hóa, phát triển hàng hóa cơ sở, hoàn thiện cơ sở pháp lý, hỗ trợ thông tin hàng hóa cơ sở, nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng, xây dựng cơ chế quản lý phù hợp, hoàn thiện cơ chế thanh toán, hệ thống kế toán, nâng cao am hiểu về phái sinh hàng hóa, thiết kế sản phẩm phái sinh phù hợp, đẩy mạnh tiếp thu công nghệ, tiếp thu bài học kinh nghiệm từ các nước, chuẩn bị tốt cho nguồn nhân lực, liên kết các sản phẩm của ngân hàng, đa dạng hóa hình thức giao dịch, hàng hóa giao dịch, xác định rõ đối tượng khách hàng tiềm năng, phân khúc thị trường, minh bạch hóa thông tin, hoàn thiện sàn giao dịch hàng hóa, nâng cao năng lực của ngân hàng và doanh nghiệp. Phát triển toàn diện các giải pháp trên sẽ tạo nền tảng để giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính phát triển tốt tại Việt Nam.
KẾT LUẬN
Giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính tại Việt Nam đã bước đầu được xây dựng và đi vào giao dịch, nhưng những hoạt động này ngay lập tức vấp phải những phản ứng không tích cực từ người tham gia và bản thân sàn giao dịch cũng bộc lộ nhiều yếu kém. Những hạn chế lớn có thể kể đến là: cơ sở pháp lý còn nhiều bất cập cản trở sự phát triển; tập hợp, cung cấp, tiếp cận thông tin về hàng hóa giao dịch còn nhiều hạn chế; mức độ hiểu biết về giao dịch phái sinh còn hạn chế; hạ tầng công nghệ còn kém phát triển; khả năng tham gia giao dịch còn nhiều hạn chế; gặp cản trở do thói quen giao dịch kinh doanh truyền thống; hàng hóa cơ sở tại sàn chưa đa dạng; thiếu cơ chế hoạt động, cơ chế quản lý kém. Để giao dịch phái sinh hàng hóa phi tài chính phát triển hơn trong thời gian tới cần có chiến lược và cách nhìn dài hạn về hoạt động này. Một số kiến nghị đưa ra nhằm hướng tới sự phát triển cho giao dịch phái sinh hàng hóa tại Việt Nam trong thời gian tới là: hoàn thiện cơ sở pháp lý; hoàn thiện cơ chế thanh toán; đa dạng hình thức, phương thức giao dịch; cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật; nâng cao vai trò quản lý; hoàn thiện hệ thống tài chính kế toán; minh bạch thông tin hàng hóa cơ sở; hoàn thiện chính sách phát triển hàng hóa cơ sở; hoàn thiện sàn giao dịch hàng hóa. Hạn chế lớn nhất của luận án là số liệu, các cơ sở trong nghiên cứu chủ yếu lấy từ ý kiến các chuyên gia trong lĩnh vực và kết quả thu thập từ bảng khảo sát, các công trình nghiên cứu trước đó. Số liệu thống kê chính thức từ các sàn giao dịch hàng hóa là rất hạn chế. Hạn chế khi tiếp cận những bài học kinh nghiệm từ các sàn giao dịch hàng hóa lớn ở nước ngoài, cách thức tổ chức thị trường, cơ chế hoạt động và quản lý tại sàn giao dịch hàng hóa cũng không được chia sẻ rộng rãi. Nghiên cứu tiếp theo cần nghiên cứu sâu về các hàng hóa cơ sở đang giao dịch tại các sàn giao dịch hàng hóa nước ngoài và xu hướng thay đổi. Từ đó xây dựng chiến lược phát triển hàng hóa cơ sở tại Việt Nam, song song đó là đẩy mạnh kết nối với các sàn giao dịch hàng hóa ngoài nước.
DANH MỤC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐỀ TÀI ĐÃ CÔNG BỐ
1. Nguyễn Phước Kinh Kha (2014), Giao dịch phái sinh hàng hóa tại BM&F, Brazil và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam, Tạp chí công nghệ ngân hàng, số 58, tháng 3 năm 2014, trang 58-62
2. Nguyễn Phước Kinh Kha (2014), Đánh giá các điều kiện để phát triển phái sinh hàng hóa tại Việt Nam, Tạp chí thị trường Tài chính – Tiền tệ, số 11, tháng 6 năm 2014, trang 30-33
3. Nguyễn Phước Kinh Kha (2014), Đẩy mạnh phát triển sàn giao dịch hàng hóa, Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 18, tháng 9 năm 2014, trang 21-23
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
1. Báo công thương 2013, truy cập tại http://sonongnghiepdaklak.gov.vn/t.aspx?id=10537, [5/10/2014]
2. Bích Ty 2004, Hạt điều Việt Nam lên mạng, truy cập tại http://www.pcworld.com.vn/articles/kinh-doanh/quan-tri/2004/03/1186176/hat- dieu-viet-nam-len-mang/, [2/12/2014]
3. Bộ Ngoại Giao 2014, truy cập tại http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/NuocCHXHCNVietNam/tha mgiacactochucquocte [12/12/2014]
4. Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn 2013, truy cập tại http://www.omard.gov.vn/site//vi-VN/46/omard.aspx [6.7/2013]
5. Bùi Thanh Lam 2007, “Hợp đồng tương lai, giao dịch hợp đồng tương lai”, Tạp chí Tài chính, số tháng 3/2007, trang 45-47.
6. Bùi Thụy Nam 2010, truy cập tại http://tailieuso.udn.vn/bitstream/TTHL_125/3074/2/Tomtat.pdf [16/12/2014]
7. Đào Lê Minh 2010, “Thị trường chứng khoán phái sinh, kinh nghiệm quốc tế và các điều kiện phát triển ở Việt Nam”, Tạp chí chứng khoán Việt Nam, số 138, tháng 4/2010, trang 35-37.
8. Đỗ Thị Kim Hảo 2012, “Sự phát triển thị trường phái sinh toàn cầu”, Tạp chí Khoa học và Đào tạo Ngân hàng, số 119, tháng 4.2012, trang 68-73.
9. Gafin 2014, http://gafin.vn/tai-chinh-quoc-te/kinh-te/wb-kinh-te-viet-nam-2015- du-bao-tang-truong-55-nhung-con-ton-tai-nhieu-rui-ro-3135169/ [8/9/2014]
10. Hiệp hội cà phê, ca cao Việt Nam 2013, truy cập tại http://103.7.172.50/vcf/Default.aspx?tabid=89&language=vi-VN [6/5/2014]
11. Hiệp hội cao su Việt Nam 2014, truy cập tại http://www.vra.com.vn/web/ [7/5/2014]
12. Hiệp hội lương thực Việt Nam 2013, truy cập tại http://www.vietfood.org.vn/vn/ [6/5/2014]
13. Hồ Thuý Ái 2010, “Sự phát triển của công cụ phái sinh và những trường hợp thất bại”, Tạp chí công nghệ ngân hàng, số 51 tháng 6/2010, trang 19-26.
14. Hoàng Quốc Tùng 2012, “Đánh giá thực trạng phát triển nghiệp vụ phái sinh tại các ngân hàng thương mại Việt Nam”, Tạp chí Ngân hàng, số 13, tháng 7/2012, trang 34-40.
15. Hồng Hạnh 2002, Đưa vào hoạt động thử nghiệm Trung tâm giao dịch thủy sản
Cần Giờ, truy cập tại http://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/dua-vao-hoat-dong-thu- nghiem-trung-tam-giao-dich-thuy-san-can-gio-75069.htm, [5/ 11/2014]
16. Lê Hồ An Châu 2009, “Bàn về một số điều kiện cần thiết để phát triển thị trường công cụ tín dụng phái sinh tại Việt Nam”, Tạp chí công nghệ ngân hàng, số 13, trang 17-20.
17. Ngân hàng ACB 2013, truy cập tại http://www.acb.com.vn/khdn/khdn.htm [8/4/2013]
18. Ngân hàng nhà nước Việt Nam 2013, truy cập tại www.sbv.gov.vn [7/8/2013]
19. Ngân hàng PGBank 2014, truy cập tại http://www.pgbank.com.vn/Desktop.aspx/Phai-sinh-hang-hoa1/Phai-sinh-hang- hoa/ [6/5/2014]
20. Nguyễn Đình Luận 2013, “Xuất khẩu gạo Việt Nam: Thực trạng và giải pháp”, Tạp chí Kinh tế & Phát triển, Số 193.
21. Nguyễn Đức Thành, Ngô Quốc Thái 2014, “Tổng quan kinh tế Việt Nam 2013”, Bài nghiên cứu NC-33, Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chính sách, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc Gia Hà Nội.
22. Nguyễn Hoài 2011, Vì sao ngân hàng vẫn đứng ngoài phái sinh hàng hóa? Tuần báo Việt Nam, Truy cập tại http://vneconomy.vn/tai-chinh/vi-sao-ngan-hang-van- dung-ngoai-phai-sinh-hang-hoa-20111017025253177.htm., [6/9/2014].
23. Nguyễn Kim Thu 2005, “Xây dựng thị trường hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn ở Việt Nam”, Tạp chí Khoa học và đào tạo ngân hàng, số 5.