Chính Sách Tạo Hàng Hoá Cho Thị Trường Để Phát Triển Hoạt Động Môi Giới

quá trình tác nghiệp, vì vậy cần phát triển các loại hình bảo hiểm cho hoạt động của thị trường như bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, bảo hiểm gian lận trong các tổ chức tài chính, bảo hiểm tội phạm máy tính và gian lận điện tử. Trong đó, một số loại hình như bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp nên được quy định bắt buộc nhằm đảm bảo ổn định hoạt động kinh doanh của các công ty chứng khoán và tạo niềm tin cho khách hàng.

 Cho phép các công ty chứng khoán thực hiện lưu ký và giao dịch chứng khoán với nhà đầu tư nước ngoài.

 Mở rộng các trung tâm lưu ký chứng khoán.

 Chế độ kế toán đối với các công ty chứng khoán đã được ban hành, tuy nhiên cần có hướng dẫn cụ thể hoá để giúp các công ty dễ dàng thực hiện. Ví dụ một số vấn đề như hạch toán nghiệp vụ tự doanh chứng khoán, phương pháp phân tích giá trị tài sản ròng… cần có hướng dẫn thực hiện cụ thể hơn.

Hiện nay, trên thị trường, số lượng các công ty chứng khoán còn khá nhiều so với quy mô của thị trường, số lượng các công ty niêm yết và hàng hoá trên thị trường. Điều đó cho thấy trong giai đoạn hiện nay, để khuyến khích các công ty chứng khoán phát triển, khuyến khích hoạt động môi giới của các CTCK phát triển, giải pháp phát triển thị trường và môi trường kinh doanh của công ty chứng khoán đóng vai trò ngày càng quan trọng hơn.

1.2.2 Chính sách tạo hàng hoá cho thị trường để phát triển hoạt động môi giới

Qua các phiên giao dịch gần đây cho thấy lượng cổ phiếu công ty giao dịch trên thị trường mặc dù thời gian gần đây có dấu hiệu gia tăng song dường như còn quá ít trước nhu cầu của thị trường. Đối với các trái phiếu Chính phủ, các tổ chức trúng thầu chủ yếu là các ngân hàng, do chưa có nhu cầu về vốn nên chưa bán trái phiếu ra. Lãi suất trái phiếu cũng không có gì hấp dẫn nên cũng không có nhu cầu mua. Chính vì vậy, trong giai đoạn tới, việc tạo hàng hoá cho thị trường chứng khoán đóng vai trò rất

quan trọng, việc phát triển các loại hàng hoá trên thị trường góp phần không nhỏ tăng lượng đầu tư chứng khoán và đồng thời hoạt động môi giới CK cũng phong phú và sôi động hơn:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 141 trang tài liệu này.

Thứ nhất, đối với các loại trái phiếu Chính phủ: Để phát huy vai trò của loại chứng khoán chính phủ, Nhà nước cần kế hoạch hoá nhu cầu và các nguồn vốn dài hạn của Chính phủ để có kế hoạch huy động qua thị trường chứng khoán, qua phát hành các loại trái phiếu Chính phủ. Hiện nay, do khối lượng cổ phiếu của các công ty được niêm yết còn rất ít nên việc ưu tiên cho các công ty chứng khoán thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh phát hành trái phiếu Chính phủ giúp các công ty có thu nhập để tiếp tục hoạt động. Chính phủ cần phát hành các trái phiếu dài hạn có các kỳ hạn khác nhau với các lãi suất tương ứng để tạo thêm hàng hoá cho thị trường, đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư, ổn định cung cầu trên thị trường. Hiện nay, để khuyến khích các tổ chức kinh tế tham gia vào thị trường chứng khoán, cần thiết phải có chính sách đối xử bình đẳng đối với các bên tham gia trên thị trường. Chẳng hạn, đối với trái phiếu Chính phủ, Chính phủ nên miễn, giảm đánh thuế vào thu nhập đối với tiền lãi trái phiếu Chính phủ áp dụng đối với các tổ chức kinh tế.

Thứ hai, đối với chứng khoán của các doanh nghiệp: cần thu hút nhiều loại hình doanh nghiệp tham gia vào thị trường chứng khoán bằng một số biện pháp:

- Thúc đẩy tiến trình cổ phần hoá các doanh nghiệp Nhà nước tạo hàng hoá cho thị trường chứng khoán phát triển. Để đảm bảo các công ty khi được cổ phần hoá có thể cung cấp các hàng hoá có giá trị trên thị trường thì vấn đề định giá giá trị doanh nghiệp cần được thẩm định kỹ trước khi tiến hành niêm yết vì có thể có những sai lệch làm ảnh hưởng tới giá trị thực của hàng hoá khi bán ra.

- Cho phép các công ty liên doanh phát hành chứng khoán huy động vốn, có thể phát hành riêng lẻ hoặc phát hành chứng khoán ra công chúng.

Đây cũng là những điều kiện để các doanh nghiệp cổ phần có vốn đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường chứng khoán.

- Về chiến lược dài hạn, chứng khoán của các loại hình công ty cổ phần thuộc các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh sẽ đóng vai trò chủ yếu trên thị trường. Việc khuyến khích sự phát triển của các công ty này còn phụ thuộc vào các chính sách tổng thể của Nhà nước trong đó, chính sách tài chính đóng vai trò quan trọng.

Ngoài ra, trong thời gian tới, Việt Nam cần phát triển hoạt động thị trường giao dịch cổ phiếu của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời phát triển và hoàn thiện và mở rộng hơn nữa thị trường OTC ở Việt Nam nhằm tạo điều kiện cho các công ty chứng khoán Việt Nam mở rộng hoạt động kinh doanh của mình trên các thị trường này.

1.2.3 Hệ thống thông tin kinh tế tài chính minh bạch

Một vấn đề có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển của hoạt động môi giới của các CTCK là xây dựng hệ thống thông tin kinh tế tài chính “minh bạch” (transperancy). Tính minh bạch là phản ánh việc công khai hóa thông tin của thị trường. Nếu tính minh bạch thông tin được đảm bảo thì dòng chảy đầu tư sẽ được thực hiện nhanh chóng và hiệu quả, hoạt động môi giới chứng khoán của CTCK sẽ phát triển hơn nữa. Công chúng đầu tư phải biết họ đang đầu tư vào đâu và phải biết chắc rằng tình hình tài chính của công ty họ muốn đầu tư là đáng tin cậy, các thông tin tài chính của công ty cũng cần kiểm định tính trung thực và công khai. Qua đó mới tăng được lượng đầu tư vào TTCK, tăng lượng khách hàng của các công ty môi giới. Hệ thống minh bạch được quy định dựa trên các nguyên tắc của thị trường là trung thực và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, đảm bảo cho thị trường hoạt động công bằng hiệu quả, minh bạch và giảm thiểu các rủi ro. Một nguyên nhân hiện nay nhiều công ty đã được cổ phần hoá không tiến hành niêm yết là vấn đề công khai hoá tài chính. Để thực hiện nội dung trên, cần thiết phải xây dựng chuẩn mực kế toán và kiểm toán độc lập và chế độ công khai tài

chính theo thông lệ quốc tế đối với tất cả các loại hình doanh nghiệp. Tăng cường chất lượng kiểm toán, báo cáo tài chính của các CTCK.

1.3 Đưa tính phù hợp trở thành một nguyên tắc trong dịch vụ môi giới chứng khoán

Mặc dù tính phù hợp xét theo khía cạnh muôn hình muôn vẻ của nó còn nhiều vấn đề gây tranh cãi ngay cả ở những thị trường phát triển, song trong khuôn khổ pháp lý của thị trường chứng khoán, nó luôn luôn được thể hiện thành một quy tắc. Đó là một nghĩa vụ của phía người môi giới, chỉ được khuyến nghị những chứng khoán nào phù hợp với nhu cầu của một khách hàng riêng biệt. Thậm chí có học giả còn tin rằng “học thuyết về tính phù hợp” đang trong quá trình tiếp tục tiến hóa mà chuẩn mực cuối cùng của nó sẽ là “một học thuyết về tính phù hợp áp đặt một trách nhiệm lên nhà môi giới phải tính đến ngưỡng rủi ro của khách hàng của mình khi đề xuất hoặc bán chứng khoán cho họ.Theo học thuyết tính phù hợp, người môi giới có thể hoàn thành trách nhiệm của mình bằng cách thông báo cho khách hàng biết về những khía cạnh rủi ro của giao dịch theo một cách mà cho phép khách hàng, tùy theo những năng lực cá nhân của họ, có thể so sánh những rủi ro này với ngưỡng rủi ro của riêng mình và do đó tự mình xác định lấy tính phù hợp. Khi đó, nếu khách hàng muốn mua chứng khoán thì người môi giới có thể bán cho khách hàng mặc dù không nghĩ rằng chứng khoán đó nằm trong ngưỡng rủi ro của khách hàng này. Nếu khách hàng từ chối cung cấp thông tin cho người môi giới đủ để xác định ngưỡng rủi ro, thì khi đó người môi giới không có trách nhiệm phải ngăn

cản khách hàng khỏi việc mua những chứng khoán vượt qua ngưỡng rủi ro của ông ta”47

47 (Loss, Securities Regulation, 976, trích từ Professional Responsibilities of Broker- Dealers: the Securities Doctrine, Duke L.J. 445, 449-50 (1965).

Trong điều 71 khoản 5 Luật chứng khoán năm 2006 vể Quyền và nghĩa vụ của Công ty chứng khoán, có ghi “phải thu thập đầy đủ thông tin về tình hình tài chính và mục tiêu đầu tư của khách hàng”. Điều 20 Quy chế về Tổ chức và hoạt động của Công ty chứng khoán do Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước ban hành cũng ghi một trong những nguyên tắc hoạt động của Công ty chứng khoán là “giao dịch trung thực, công bằng vì lợi ích của khách hàng”. Những nội dùng này cần được bổ sung hoặc được cụ thể hóa hơn trong những quy định của công ty, để thể hiện đầy đủ hơn nguyên tắc tính phù hợp. Việc nêu lên thành quy tắc về tính phù hợp, như kinh nghiệm cho thấy, giúp ngăn chặn những hành vi tắc trách hay lạm dụng của người môi giới, và cũng tạo cơ sở pháp lý để thanh tra và xử lý mỗi khi những hành vi đó xảy ra.

1.4 Thắt chặt hơn nữa ý thức tuân thủ pháp luật của người môi giới chứng khoán

Bản chất đạo đức của tất cả mọi nghề nghiệp là tính tin cậy, tất cả mọi người tham gia vào một ngành nghề nào đó đều có nghiệp vụ chuyên môn cao và có “quyền hạn” xuất phát từ tính chất chuyên nghiệp mang lại. Vì vậy, xã hội cần phải khẳng định được là những người hành nghề đó phải có độ tin cậy và tin tưởng rằng việc sử dụng quyền hạn đó sẽ mang lại hiệu quả tốt nhất và không được sử dụng vào việc thiệt hại cho xã hội. Bản chất đạo đức nghề nghiệp được thể hiện qua bốn nhân tố là có trình độ năng lực; làm việc có tiêu chuẩn hành nghề; có đạo đức và có niềm tự hào đối với nghề nghiệp.

Như vậy, đạo đức nghề nghiệp của nhà môi giới chứng khoán là một yếu tố vô cùng quan trọng. Chính đạo đức nghề nghiệp của người môi giới chứng khoán sẽ có thể giúp cho người môi giới chứng khoán tạo niềm tin cho khách hàng của mình. Với tư cách là những nhà đầu tư còn chưa hiểu biết nhiều về thị trường chứng khoán Việt Nam non trẻ, họ thường đánh giá rất cao tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp của người môi giới chứng khoán vì

rõ ràng họ đã đặt hết niềm tin và tài sản của mình cho những người môi giới chứng khoán này. Đạo đức nghề nghiệp làm cho nghề kinh doanh chứng khoán được công nhận và tạo tính tin cậy trong khách hàng cũng như trong toàn xã hội. Ngoài ra, nó còn giúp các cơ quan nhà nước quản lý được tiêu chuẩn hành nghề về chất lượng và dịch vụ cung cấp cho khách hàng. Hiện nay, tại Việt Nam, một số nhân viên MGCK của nhiều công ty chứng khoán và vi phạm đạo đức nghề nghiệp như làm tiết lộ thông tin mật của khách hàng, dùng tài sản hay tài khoản giao dịch của khách hàng... không làm tròn được vai trò là những người trung gian thực hiện công bằng trên thị trường, và làm tổn thương đến những nhà đầu tư trên thị trường. Chính vì thế, việc cần thiết hiện nay là phải xây dựng những tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp cho những người hành nghề môi giới chứng khoán và UBCKNN nên thể chế hóa những chuẩn mực đạo đức đó thành luật, buộc những người hành nghề MGCK phải tuân thủ. Có như vậy thì mới có thể khôi phục được lòng tin của công chúng vào loại hình đầu tư mới mẻ này. Điều này là rất cần thiết và quan trọng trong việc xây dựng niềm tin của công chúng đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam, khi mà định kiến xã hội đối với cái gọi là “môi giới” còn rất nặng nề.

1.5 Thành lập một hiệp hội cho những người môi giới

Sự tồn tại của các Hiệp hội chứng khoán bên cạnh các cơ quan quản lý nhà nước có ý nghĩa rất quan trọng, điều này đã được minh chứng ở các nước có thị trường chứng khoán phát triển. Hiệp hội đóng vai trò điều tiết, duy trì sự công bằng, ổn định và phát triển thị trường chứng khoán thông qua việc định ra những tiêu chuẩn đối với các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán, đồng thời Hiệp hội chứng khoán còn đại diện và bảo vệ quyền lợi cho các hội viên, tổ chức công tác đào tạo chuyên môn ... Hiệp hội chứng khoán thành lập theo quyết định của Chính phủ và cần sự giúp đỡ từ nhiều phía, Hiệp

hội sẽ bảo vệ quyền lợi cho hội viên về các nghiệp vụ chứng khoán ngay cả trên thị trường OTC.

Để đảm bảo cho thị trường chứng khoán hoạt động đông đúc, tấp nập mà ta tưởng như “tranh giành” diễn ra đúng trật tự, đúng nghề nghiệp và đúng pháp luật, Nhà nước và UBCKNN nên hướng dẫn và bắt buộc các nhà môi giới chứng khoán tổ chức Hiệp hội những nhà môi giới chứng khoán. Việc thành lập Hiệp hội những nhà môi giới chứng khoán với sự tham gia của các công ty chứng khoán, hoạt động như một tổ chức tự quản nhằm hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển công ty chứng khoán và hoạt động lành mạnh của thị trường. Hiệp hội đóng vai trò là người hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ, kiểm soát và giáo dục đạo đức nghề nghiệp. Tất cả những nhà môi giới chứng khoán đều phải là thành viên của Hiệp hội những nhà môi giới chứng khoán. Nếu một thành viên bị khai trừ ra khỏi Hiệp hội thì đồng thời có nghĩa là người đó không được tiếp tục hành nghề môi giới trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

1.6 Thiết lập hệ thống kiểm tra giám sát đối với hoạt động MG của các công ty chứng khoán, tuyên truyền và đào tạo kiến thức về chứng khoán a, Thiết lập hệ thống kiểm tra giám sát với hoạt động của các công ty chứngkhoán

*Thanh tra hoạt động môi giới của các CTCK

Trong năm 2005, Bộ trưởng bộ tài chính đã ký quyết định số 96/2005/QĐ-BTC ngày 12/12/2005 quy định chức năng nhiệm và cơ cấu tổ chức Thanh Tra chứng khoán Nhà Nước. Hoạt động thanh tra nhà nước với các CTCK cần phải đẩy mạnh để giúp UBCKNN đánh giá việc tuânt thủ các quy định của pháp luật đối với các chủ thể tham gia TTCK, tình hình hoạt động kinh doanh của các CTCK. Phát hiện ra các sai phạm thiếu sót và kiến nghị các Công ty chứng khoán tuân thủ đúng các quy định đề ra, có những giải pháp phù hợp để hạn chế những rủi ro có thể xảy ra. Đồng thời,

qua thanh tra kiểm tra sẽ kiến nghị sửa đổi các quy định về hoạt động môi giới của các CTCK cho phù hợp với hoạt động của thị trường.

Như đã nói ở chương trước, các vi phạm trong hoạt động kinh doanh của các công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán dù là lớn hay nhỏ đều có tác động làm lệch lạc sự phát triển lành mạnh của thị trường và người chịu thiệt hại nhiều nhất chính là những nhà đầu tư nhỏ, ít kinh nghiệm. Chế tài xử lý các vi phạm trên lĩnh vực kinh doanh chứng khoán cần phải chặt chẽ và chi tiết hơn và quyết liệt hơn. Có thể nói cùng với sự phát triển của thị trường chứng khoán, các hành vi vi phạm đang có nguy cơ lan rộng, đòi hỏi người quản lý phải có biện pháp ngăn chặn kịp thời bằng chế tài xử lý mạnh mẽ hơn như xử lý hành chính, xử lý hình sự…

Do đó, trong thời gian tới, ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở Giao dịch cần đưa ra các quy định đối với các chủ thể kinh doanh chứng khoán, buộc họ phải chấp hành các quy định về đạo đức kinh doanh, quy định và hạn mức áp dụng đối với kinh doanh, quy định về sử dụng vốn, chế độ báo cáo định kỳ và đột xuất, chế độ kế toán và kiểm toán… nhằm đảm bảo cho hoạt động kinh doanh chứng khoán trên thị trường chứng khoán được thực hiện một cách công bằng, trung thực, công khai, tạo dựng một môi trường đầu tư chứng khoán minh bạch và an toàn, tạo tiền đề thu hút các nhà đầu tư, bảo vệ lợi ích của các nhà đầu tư và công chúng tham gia đầu tư.

Trong khi chờ đợi sự thay đổi của khung pháp lý, công tác thanh tra, giám sát cũng cần được thực hiện sâu rộng và thường xuyên hơn. Đồng thời, các kết quả thanh tra, giám sát nên công bố rộng rãi ra công chúng nhằm một mặt thể hiện tính minh bạch trong công tác thanh tra, giám sát, mặt khác góp phần nâng cao ý thức pháp luật cho những đối tượng tham gia thị trường chứng khoán.

b, Tuyên truyền kiến thức về chứng khoán và MGCK trong quần chúngnhân dân