Đánh giá hiện trạng hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, phân tích nguyên nhân biến động và đề xuất biện pháp bảo vệ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

--------------------------------------

BÙI NGỌC HIẾU

ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG HỆ SINH THÁI RỪNG NGẬP MẶN VEN BIỂN THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH, PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN BIẾN ĐỘNG VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP BẢO VỆ

Chuyên ngành : Môi trường trong phát triển bền vững Mã số : thí điểm

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS Mai Đình Yên

LỜI CẢM ƠN

Đề tài “Đánh giá hiện trạng hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, phân tích nguyên nhân biến động và đề xuất biện pháp bảo vệ” do tác giả Bùi Ngọc Hiếu thực hiện từ tháng 12/2012 – 12/2013 dưới sự hướng dẫn của GS.TS Mai Đình Yên.

Trong quá trình thực hiện, đề tài đã nhận được sự giúp đỡ tận tình, sự chỉ bảo sát sao của GS.TS Mai Đình Yên, PGS.TS Hoàng Văn Thắng để hoàn thành mục tiêu và nhiệm vụ đề ra. Tác giả xin trân trọng cảm ơn sự chỉ bảo, giúp đỡ, phối hợp chân thành và hiệu quả đó.

Tác giả xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ quý báu của Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ninh, tập thể lớp cao học môi trường K8 tại Quảng Ninh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để đề tài được triển khai và hoàn thành đúng thời hạn.

Tác giả xin trân trọng cảm ơn những tình cảm và sự giúp đỡ quý báu của các thầy cô, các anh chị đồng nghiệp trong Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường, trường Đại học Quốc Gia Hà Nội.

Xin cảm ơn sự hợp tác và giúp đỡ quý báu về tài liệu của Sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh Quảng Ninh, Ban quản lý Vịnh Hạ Long, Trung tâm Viễn thám Quốc gia, Viện Tài nguyên và Môi trường biển, Cục Bảo tồn Đa dạng sinh học.

Do thời gian và trình độ còn nhiều hạn chế nên luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp tích cực của quý thầy cô và các bạn để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn!

LỜI CAM ĐOAN

Cam đoan công trình nghiên cứu là của riêng cá nhân tác giả; các số liệu là trung thực, không sử dụng số liệu của các tác giả khác chưa được công bố; các kết quả nghiên cứu của tác giả chưa từng được công bố.

Hạ Long, Ngày tháng năm 2013

Tác giả

Bùi Ngọc Hiếu

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN i

LỜI CAM ĐOAN ii

MỤC LỤC iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT v

DANH MỤC CÁC BẢNG vi

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ vii

MỞ ĐẦU 1

1. Tính cấp thiết 1

2. Mục tiêu và Nhiệm vụ nghiên cứu 4

3. Phạm vi và Đối tượng nghiên cứu 4

4. Kết quả và Ý nghĩa 5

5. Cấu trúc luận văn 5

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 6

1.1 Cơ sở lý luận 6

1.1.1 Khái niệm hệ sinh thái rừng ngập mặn 6

1.1.2 Tầm quan trọng của hệ sinh thái rừng ngập mặn 6

1.2 Tổng quan về hệ sinh thái rừng ngập mặn trên thế giới 12

1.3 Tổng quan về hệ sinh thái rừng ngập mặn ở Việt Nam 13

1.4 Tổng quan về hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển TP Hạ Long 17

CHƯƠNG 2: ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22

2.1 Địa điểm nghiên cứu 22

2.2 Thời gian nghiên cứu 22

2.3 Nội dung nghiên cứu 22

2.4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 23

2.4.1 Phương pháp luận 23

2.4.2 Phương pháp nghiên cứu 26

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 30

3.1 Hiện trạng hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển thành phố Hạ Long 30

3.1.1 Thành phần hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển TP Hạ Long 30

3.1.2 Sự phân bố hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển TP Hạ Long 46

3.2 Nguyên nhân gây biến động, mức độ suy thoái và khả năng tự phục hồi hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển TP Hạ Long 58

3.2.1 Nguyên nhân biến động 58

3.2.2 Mức độ suy thoái hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển TP Hạ Long 77

3.2.3 Khả năng tự phục hồi của hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển TP Hạ Long

..................................................................................................................................... 84

3.3 Định hướng và đề xuất biện pháp bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển thành phố Hạ Long 87

3.3.1 Hiện trạng của công tác bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển thành phố Hạ Long 87

3.3.2 Định hướng và đề xuất các biện pháp chính nhằm bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển thành phố Hạ Long 90

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 95

1. Kết luận 95

2. Kiến nghị 96

TÀI LIỆU THAM KHẢO 98

PHỤ LỤC 102

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT‌

ADB

Asian Development Bank
BTNMT	Bộ Tài nguyên và Môi trường
ĐDSH	Đa dạng sinh học


ĐVĐ	Động vật đáy
ĐVPD	Động vật phù du
FAO	Food and Agriculture Organization
GHCP	Giới hạn cho phép

GIS	Geographic Information System

HST	Hệ sinh thái
IUCN	International Union for Conservation of Nature

JICA	Japan International Cooperation Agency
KLN	Kim loại nặng

KV	Khu vực
NNPTNT	Nông nghiệp Phát triển Nông thôn
PRA	People's Republic of Animation
QCVN	Quy chuẩn Việt Nam
RNM	Rừng ngập mặn

RQ	Rist Quotient


TNMT	Tài nguyên Môi trường
TP	Thành phố
TVNM	Thực vật ngập mặn

TVPD	Thực vật phù du

UBND	Ủy ban nhân dân
UNEP	United Nations Environment Programme
UNESCO	United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization
VHL	Vịnh Hạ Long

WCMC	World Conservation Monitoring Centre