Các nhân tố ảnh hưởng đến lập dự toán ngân sách tại các đơn vị Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Đông Nam Bộ

liệu được phân tích bằng cách sử dụng phân tích dữ liệu bảng, đồng thời xác định kích thước mẫu chính xác của nghiên cứu gồm 526 doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành Khách sạn ở khu vực trung tâm. Kết quả của nghiên cứu này góp phần đáng kể vào quá trình lập ngân sách và hiệu suất quản lý chung của các DNNVV. Nghiên cứu cũng đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quá trình lập dự toán ngân sách liên quan đến sự tham gia của người lao động ở tất cả các cấp ngân sách, phân chia quyền hạn, trách nhiệm về các vấn đề quản lý, cải thiện liên tục các kỹ năng của người quản lý, ưu tiên công nghệ thông tin vì chức năng của nó đối với các DNNVV đóng góp đáng kể vào quy trình ngân sách. Kết quả nghiên cứu về các nhân tố và mức độ tác động của các nhân tố đến quy trình lập dự toán ngân sách thể hiện theo mô hình dưới đây:

Hệ thống kế toán vi tính hóa

(β = -0.444)

Quy mô

(β = - 0.2937)

Sự tham gia của người lao

động (β = - 0.2674)

Quá trình lập ngân sách giữa các doanh nghiệp vừa và nhỏ

(SMEs)

Kỹ năng và quyền hạn của

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 113 trang tài liệu này.

người quản lý (β = 0,268)

Cơ cấu sở hữu (β = 0,188)

Hình 1.1: Kết quả nghiên cứu của Beatrice Njeru Warue và Thuo Vivian Wanjira (2013)

(Nguồn: Beatrice Njeru Warue và Thuo Vivian Wanjira, 2013)

Zweni, A. G. (2017) “Factors affecting management of budgets at a department in the Western Cape government, South Africa”. Doctoral dissertation, Cape Peninsula University of Technology. Theo nghiên cứu này, ngân sách được coi là một công cụ quản lý quan trọng góp phần vận hành trơn tru một tổ chức, dẫn đến sự bền vững của tổ chức đó. Nghiên cứu này được thực hiện ở khu vực công nhằm xác định mức độ tham gia của các nhà quản lý ngân sách trong việc phát triển các quy trình ngân sách, để đánh giá tác động của đào tạo đối với các quy trình lập ngân sách và mức độ có thể thực hiện các chỉnh sửa, và để xác định các yếu tố hỗ trợ cũng như những hạn chế mà nhà quản lý gặp phải cho việc sử dụng ngân sách. Để thưc hiện nghiên cứu, tác giả sử dụng kết hợp nghiên cứu định lượng và định tính và sử dụng bảng câu hỏi khảo sát là công cụ để thu thập dữ liệu. Kết quả nhiên cứu đã đưa ra các yếu tố khiến các nhà quản lý thực hiện không hiệu quả việc quản lý ngân sách trong bộ phận, từ đó đưa ra các khuyến nghị liên quan để quản lý ngân sách hiệu quả hơn.

Mwasi, R. M. (2017) “Factors Affecting Budget Preparation: A Case Study of USIU-Africa”. Doctoral dissertation, United States International University-Africa. Bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, khảo sát ở khu vực công. Nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố bên ngoài và bên trong tổ chức ảnh hưởng đến việc chuẩn bị ngân sách tổ chức. Dữ liệu dùng cho nghiên cứu được thu thập thông qua phiếu câu hỏi khảo sát, sau đó được làm sạch, được mã hóa trong excel và xuất sang SPSS để phân tích kết quả nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến việc lập dự toán ngân sách gồm: Điều kiện kinh tế; lạm phát; biến động nhu cầu thị trường; công nghệ; chính sách tài trợ và các yếu tố bên trong tổ chức như: Sự sẵn có của nguồn tài chính; năng lực của nguồn nhân lực; yếu tố quản lý; sự tham gia của cả Nhân viên và các bên liên quan khác; lập kế hoạch phù hợp; theo dõi và đánh giá và động lực của nhân viên có ảnh hưởng đến lập dự toán ngân sách của tổ chức

1.2 Các nghiên cứu trong nước

Trần Đặng Kim Ân (2017) “Các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện kế toán ngân sách tại các đơn vị kho bạc nhà nước trên địa bàn tỉnh Long An”.

Luận văn thạc sĩ, trường đại học kinh tế TP. Hồ Chí Minh.Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định và đánh giá mức độ tác động của các nhân tố đến việc thực hiện kế toán ngân sách tại các đơn vị kho bạc nhà nước trên địa bàn tỉnh Long An.Với phương pháp nghiên cứu định lượng. Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm các nhân tố như: cơ sở kế toán dồn tích, trình độ kế toán viên; hệ thống pháp lý; hệ thống thông tin; hoạt động thanh tra, giám sát. Bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, phân tích thống kê mô tả, xử lý dữ liệu thông qua phần mềm SPSS 20.0, đánh giá độ tin cậy Cronbach’s alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA được sử dụng để kiểm định các nhân tố. Nghiên cứu này góp phần cung cấp những bằng chứng thực nghiệm về các nhân tố tác động đến việc thực hiện kế toán ngân sách tại các đơn vị kho bạc nhà nước trên địa bàn tỉnh Long An, đồng thời đưa ra các kiến nghị liên quan đến từng nhân tố nhằm thực hiện kế toán ngân sách ở các đơn vị này. Kết quả nghiên cứu này được thể hiện ở mô hình dưới đây:

Cơ sở kế toán dồn tích ( = 0.125)

Hệ thống pháp lý ( = 0.642)

Thực hiện kế toán ngân sách tại các đơn vị kho bạc nhà nước trên địa bàn

tỉnh Long An

Hoạt động thanh tra, giám

sát ( =0.197)

Hình 1.2: Kết quả nghiên cứu của Trần Đặng Kim Ân (2017)

(Nguồn: Trần Đặng Kim Ân, 2017)

Trần Quang Hoàng (2016) “Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh”. Luận văn thạc sĩ, trường đại học công nghệ thành phố Hồ Chí Minh. Nghiên cứu được thực hiện bằng phương pháp định lượng nhằm giải quyết các mục tiêu như: xác định các nhân tố tác động đến công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh và mức độ tác động của các

nhân tố đến lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Để đạt được mục tiêu này, nghiên cứu lựa chọn phạm vi nghiên cứu bao gồm các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp trong đó nghiên cứu định tính nhằm nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh và nghiên cứu định lượng đánh giá mức độ tác động của các nhân tố đến lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp Nhà Nước trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Kết quả nghiên cứu được thể hiện theo mô hình bên dưới:

Nhận thức và yêu cầu của nhà quản

lý ( = 0.514)

Kế hoạch chiến lược

( = 0.23)

lập ngân

các

dự

toán

Trình độ năng lực lập dự toán ( = sách tại

0.168) doanh

nghiệp

Nhà

Cơ sở vật chất ( = 0.117)

Nước trên địa

bàn TP. Hồ

Chí Minh

Quy trình dự toán ( = 0.052)

kế toán ( = 0.033)

Hình 1.3: Kết quả nghiên cứu của Trần Quang Hoàng (2016)

(Nguồn: Trần Quang Hoàng, 2016)

Nguyễn Thị Thanh Định (2018) “Tác động của phong cách lãnh đạo và sự không rõ ràng trong công việc đến kết quả công việc thông qua sự tham gia vào dự toán ngân sách: bằng chứng thực nghiệm tại Việt Nam”. Luận văn thạc sĩ kinh tế, trường đại học kinh tế TP. Hồ Chí Minh. Nghiên cứu về sự tác động của phong cách lãnh đạo, và sự không rõ ràng trong công việc tác động như thế nào đến sự tham gia vào dự toán ngân sách tại Việt Nam, từ đó ảnh hưởng đế kết quả công việc. Đối tượng khảo sát ở nghiên cứu này bao gồm nhà quản lý cấp trung và cấp cơ sở, và thực hiện thông qua phần mềm Surveymonkey. Để xây dựng mô hình nghiên cứu đồng thời đưa ra các giả thuyết nghiên cứu về mối quan hệ giữa các biến, tác giả dựa trên các lý thuyết nền như: lý thuyết phong cách lãnh đạo, lý thuyết đại diện, lý thuyết tâm lý và lý thuyết công bằng trong tổ chức. Kết quả nghiên cứu cho thấy: phong cách lãnh đạo tác động dương đến sự tham gia dự toán ngân sách (tác giả này giải thích khi nhà lãnh đạo hòa đồng, cởi mở sẽ tạo sự tin tưởng và thoải mái trong môi trường làm việc, nhân viên sẽ có xu hướng tham gia vào dự toán ngân sách nhiều hơn); sự không rõ ràng trong công việc sẽ làm khả năng tham gia vào dự toán ngân sách của nhân viên thấp. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy việc nhân viên tham gia vào dự toán ngân sách có tác động tích cực đến kết quả công việc. Căn cứ vào kết quả nghiên cứu tác giả đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao kết quả làm việc của nhân viên cũng như sự tham gia vào dự toán ngân sách thông qua phong cách lãnh đạo và sự minh bạch, phân công, phân nhiệm rõ ràng trong công việc.

Phạm Thị Minh Tuệ, Ngô Thị Thu Hương (2018) với “Lập dự toán ngân sách trong các trường đại học công lập tự chủ tài chính ở Việt Nam hiện nay”. Tạp chí Kế toán và Kiểm toán, số T8/2018. Bằng phương pháp nghiên cứu định tính, các tác giả đã mô tả và phân tích được thực trạng lập dự toán ngân sách trong các trường ĐHCL chưa thực hiện TCTC. Qua nghiên cứu, những hạn chế trong dự toán ngân sách được xác định như việc lập dự toán trong các trường ĐHCL trước khi thực hiện TCTC phần lớn dựa vào kinh nghiệm thực tiễn qua các năm mà chưa có sự nhận định xu hướng của lĩnh vực đào tạo trong tương lai; dự toán phần lớn được lập bởi phòng kế toán mà chưa có sự kết hợp với các bộ

phận khác nhau trong trường ĐHCL; lập dự toán chưa thực sự được xem xét kỹ lưỡng, một phần xuất phát từ nguyên nhân chưa coi trọng lập kế hoạch và phân tích, thông tin cung cấp chưa thực sự cụ thể và phù hợp cho việc lập dự toán. Từ đó, nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện việc lập dự toán ngân sách ở các đơn vị này liên quan đến các yêu cầu khi lập dự toán ngân sách, phương pháp lập dự toán, bộ phận thực hiện lập dự toán, nội dung cũng như quy trình lập dự toán ngân sách ở các đơn vị này.

Nguyễn Thị Việt Nga (2019) với “Quản lý ngân sách địa phương tại tỉnh Bắc Giang”. Đăng trên http://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/ ngày 07/02/2019. Sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính như thu thập số liệu, tài liệu và phương pháp xử lý, phân tích số liệu, tài liệu, nghiên cứu nêu được thực trạng công tác quản lý ngân sách nhà nước tại Bắc Giang về những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế này liên quan đến các nội dung như: lập dự toán ngân sách nhà nước, kết quả chấp hành dự toán ngân sách nhà nước, quyết toán ngân sách nhà nước. Cuối cùng, nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả công tác quản lý ngân sách nhà nước tại Bắc Giang. Riêng đối với công tác lập dự toán ngân sách nhà nước, tác giả kiến nghị rằng cần tiếp tục hoàn thiện quy trình lập và quyết toán NSNN tập trung vào nội dung như dự toán phải đảm bảo yêu cầu phù hợp với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chủ động trong điều hành ngân sách; trong quá trình quyết toán ngân sách, cần kiểm kê, sao kê đối chiếu toàn bộ tài sản, vật tư, công nợ, tiền mặt, tiền gửi và các loại nguồn quỹ tại đơn vị để xác định số thực có tại thời điểm năm báo cáo,...

1.3 Nhận xét và khe hổng nghiên cứu

Từ việc tổng quan các nghiên cứu trong nước và ngoài nước về lập dự toán ngân sách, các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến lập dự toán ngân sách có thể nhận thấy mảng đề tài này đã nhận được nhiều sự quan tâm của các học giả, nhà nghiên cứu. Kết quả các nghiên cứu trước đã góp phần hệ thống cơ sở lý thuyết về lập dự toán ngân sách của các đơn vị, đồng thời cung cấp các nhân tố ảnh hưởng đến lập dự toán ngân sách.

Tuy nhiên, các nghiên cứu trong nước và nước ngoài liên quan đến đề tài chủ yếu là dùng phương pháp nghiên cứu định tính, ít các nghiên cứu định lượng trong khu vực công và các nghiên cứu thực hiện với các đối tượng khảo sát khác nhau như doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp nhỏ và vừa, đơn vị kho bạc,...tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào lựa chọn các đơn vị Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Đông Nam Bộ làm đối tượng khảo sát.

Thêm vào đó, nghiên cứu này chọn phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, một mặt, góp phần xác định các nhân tố tác động đến dự toán ngân sách tại các đơn vị phù hợp với đặc điểm của các đơn vị Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Đông Nam Bộ, mặt khác, phương pháp này cũng cho kết quả tin cậy, về việc xác định được nhân tố nào, và mức độ ảnh hưởng của nhân tố ấy như thế nào, mạnh hay yếu đến lập dự toán ngân sách tại các đơn vị Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Đông Nam Bộ.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Chương này, tác giả trình bày tổng quan những nghiên cứu liên quan đến đề tài đã được thực hiện trên thế giới và ở Việt Nam, từ đó làm cơ sở xây dựng mô hình nghiên cứu, đồng thời giúp cho người đọc nắm được bức tranh toàn cảnh về các công trình nghiên cứu của các tác giả khác đối với các vấn đề có liên quan trực tiếp cũng như gián tiếp đến đề tài mà tác giả thực hiện. Từ các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng lập dự toán ngân sách được nhiều tác giả lựa chọn nghiên cứu, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào lựa chọn các đơn vị Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Đông Nam Bộ làm đối tượng khảo sát hay nghiên cứu về các nhân tố tác động đến lập dự toán ngân sách tại các đơn vị Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Đông Nam Bộ vẫn chưa có tác giả nào nghiên cứu. Chương này là căn cứ quan trọng để tác giả tiếp tục nghiên cứu cho các chương sau, từ đó góp phần đạt được mục tiêu nghiên cứu đã đặt ra.