Tăng Cường Phương Tiện Và Điều Kiện Cơ Sở Vật Chất Cho Các Tand Trên Địa

nay, Hiến pháp năm 2013 cũng quy định tại Điều 103: “Việc xét xử sơ thẩm của Toà án nhân dân có Hội thẩm tham gia, trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn”. Với những quy định này, hoạt động xét xử của TAND được đảm bảo dân chủ, luôn có hội thẩm tham gia tức là luôn có nhân dân đại diện tham gia. Điều này thể hiện tính ưu việt của nền tư pháp ở Việt Nam. Tuy nhiên, thời gian vừa qua việc tham gia xét xử của HTND đối với các loại án nói chung và án HN&GĐ nói riêng ở Thái Nguyên còn rất nhiều hạn chế, nhất là trình độ kiến thức pháp luật. HTND đa số là kiêm nhiệm nên thời gian dành cho việc nghiên cứu hồ sơ còn ít, khi tham gia xét xử việc thẩm vấn tại phiên tòa chủ yếu do thẩm phán thực hiện. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả của HTND trong quá trình tham gia xét xử tại TAND trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên cần đổi mới theo những giải pháp sau:

- Cần cụ thể hóa hơn nữa các tiêu chuẩn ghi nhận trong Pháp lệnh Thẩm phán và HTND như tiêu chuẩn về kiến thức pháp lý cần cụ thể là có kiến thức pháp lý được đào tạo trong hệ thống các cơ sở đào tạo pháp luật, với các hình thức đào tạo và cấp đào tạo khác nhau, nhưng tối thiểu cũng phải là người có trình độ trung cấp pháp lý (ở những vùng xa xôi, có nhiều khó khăn về nhân lực thì có thể lựa chọn những người có kiến thức văn hóa bầu làm HTND, sau đó mở các lớp đào tạo ngắn hạn về kiến thức pháp luật và kỹ năng xét xử cho họ”[21, tr.10].

- Nhiệm kỳ của HTND là năm năm theo quy định của pháp luật hiện nay sẽ dẫn đến nghịch lý là lãng phí chất xám và kinh phí bồi dưỡng nghiệp vụ, làm cho cơ cấu nhân sự của các Đoàn HTND không ổn định, nhất là không tận dụng được những kinh nghiệm quý báu rút ra thông qua quá trình xét xử. Vì vậy, nhiệm kỳ của HTND nên được quy định là 10 năm trở lên. Đồng thời cần quy định chế độ trách nhiệm của HTND trong những trường hợp HĐXX tuyên những bản án, quyết định không phù hợp với những quy định của pháp luật.

- Trong quá trình xét xử, nếu vụ án xảy ra ở địa bàn thuộc đơn vị hành chính nào thì Chánh án Tòa án sơ thẩm khu vực nên cơ cấu vào thành phần HĐXX các HTND ở địa bàn hành chính đó để đảm bảo kết quả hoạt động xét xử thật phù hợp với tình hình thực tiễn địa phương, cũng như nguyện vọng của nhân dân địa phương nơi xảy ra vụ án.

3.2.5. Tăng cường phương tiện và điều kiện cơ sở vật chất cho các TAND trên địa bàn tỉnh và hoàn thiện chế độ chính sách đối với Thẩm phán, cán bộ Tòa án

Để đảm bảo hiệu quả cho hoạt động ADPL của TAND trong giải quyết án HN&GĐ ở tỉnh Thái Nguyên thì vấn đề tăng cường điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện làm việc là một yêu cầu cấp thiết. Mặc dù đã được Nhà nước quan tâm và đổi mới, nhưng đến nay kinh phí hoạt động của ngành TAND nói chung và các TAND của tỉnh Thái Nguyên nói riêng vẫn còn hạn hẹp, điều kiện cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ cho công tác của Thẩm phán trong giải quyết án HN&GĐ còn hạn chế. Hoạt động xét xử của các Tòa án do vậy cũng bị ảnh hưởng nhất định. Như những vụ án phức tạp đáng ra phải xét xử trong nhiều ngày nhưng do thiếu kinh phí nên thường phải rút ngắn thời gian xét xử, ảnh hưởng tới việc xem xét và đánh giá chứng cứ. Hay khi tiến hành định giá tài sản hoặc xét xử lưu động, nhất là ở các Tòa án cấp huyện, do kinh phí hạn hẹp, không có phương tiện vận chuyển đồ dùng phục vụ cho công tác nghiệp vụ của Thẩm phán và cán bộ Tòa án còn thiếu, các Thẩm phán thường gặp nhiều khó khăn trong việc tìm tài liệu, văn bản pháp luật. Văn bản pháp mới ban hành chưa đầy đủ và thường xuyên. Công tác theo dòi hồ sơ, số liệu thụ lý vụ án và lưu trữ được thực hiện thủ công, do đó không đáp ứng được yêu cầu của công việc ngày càng đa dạng và phức tạp. Vì vậy, cần tăng cường điều kiện về phương tiện cơ sở vật chất cho các TAND trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, cụ thể như sau:

- Hiện đại hóa các phương tiện làm việc và cơ sở vật chất phục vụ cho công tác xét xử. Nhà nước cần có quy định rò về việc cấp phát tài liệu và văn bản pháp luật cho Thẩm phán TAND.

- Tăng cường việc cấp tài liệu, sách báo về khoa học pháp lý cho các Thẩm phán và cán bộ tòa án. Nhất là các tạp chí lý luận chuyên ngành để họ có thể kịp thời nắm bắt được những thành tựu và sự phát triển của khoa học pháp lý trong tình hình mới.

- Trang bị cơ sở vật chất và hiện đại hóa phòng xét xử của các TAND, (hiện nay một số phòng xét xử của TAND trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đã được lắp đặt hệ thông camera). Phòng xét xử phải thể hiện được tính nghiêm trang, tạo ra ý thức tin tưởng vào công lý cho những người tham dự phiên tòa. Công tác bảo vệ cho Tòa án và các phiên tòa cũng cần phải được chú trọng, tránh hiện tượng gây rối tại phiên tòa.

Nghề Thẩm phán là một nghề có tính đặc thù riêng, vất vả, khó khăn, phức tạp và chịu nhiều áp lực. Đặc biệt có khi còn nguy hiểm cho bản thân và gia đình. Do vậy, cần xây dựng cơ chế bảo vệ đối với Thẩm phán và gia đình họ, xây dựng quy định về chế độ bảo hiểm để họ được hưởng bồi thường khi gặp rủi ro trong cuộc sống và trong sự nghiệp.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 113 trang tài liệu này.

Như vậy, hoàn thiện chế độ, chính sách đối với Thẩm phán và cán bộ Tòa án, đồng thời tăng cường điều kiện, phương tiện cơ sở vật chất cho các TAND trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, nhất là đối với TAND cấp huyện cần được quan tâm hơn nữa, nhằm nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật trong giải quyết các loại án nói chung, án HN&GĐ nói riêng.

3.2.6. Tăng cường hoạt động kiểm tra giám đốc đối với TAND ở tỉnh Thái Nguyên trong việc giải quyết án HN&GĐ

Trước yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp, nhiệm vụ của ủy ban thẩm phán và phòng giám đốc kiểm tra TAND tỉnh Thái Nguyên ngày càng

nặng nề hơn. Bởi vậy, việc tăng cường hoạt động kiểm tra giám đốc án của TAND tỉnh Thái Nguyên đối với việc ADPL trong giải quyết án HN&GĐ cần phải được thực hiện như sau:

- Kiện toàn tổ chức ủy ban thẩm phán của TAND tỉnh Thái Nguyên, ngoài các chức danh bắt buộc theo quy định của pháp luật là Chánh án, Phó chánh án, ủy ban thẩm phán cần phải có thêm những Thẩm phán giỏi về trình độ, nghiệp vụ xét xử và có bề dày kinh nghiệm để hướng dẫn đường lối giải quyết án HN&GĐ được chính xác.

- Kiện toàn về tổ chức, tăng số lượng thẩm tra viên và chuyên viên cho phòng kiểm tra giám đốc án của TAND tỉnh Thái Nguyên. Các thẩm tra viên, chuyên viên pháp lý phải là những người có trình độ lý luận và có kinh nghiệm nghiệp vụ, để có thể giúp việc tốt cho ủy ban thẩm phán trong công tác giám đốc án và hướng dẫn việc ADPL trong giải quyết án HN&GĐ cho các TAND ở tỉnh Thái Nguyên.

- Công tác nghiên cứu hồ sơ vụ án trong hoạt động giám đốc án theo hướng khoa học, hiệu quả cao, thường xuyên tổ chức các hội thảo, đẩy mạnh công tác nghiên cứu các đề tài khoa học ở cấp cơ sở về ADPL trong giải quyết án HN&GĐ, tạo cơ sở lý luận cho công tác thực tiễn.

Như vậy, qua công tác kiểm tra giám đốc án có tác dụng uốn nắn, khắc phục những sai sót về ADPL trong giải quyết án HN&GĐ. Bởi thế, cần coi trọng và quan tâm công tác kiểm tra giám đốc án, đây chính là một trong các biện pháp để nâng cao hiệu quả ADPL trong giải quyết án HN&GĐ của TAND ở tỉnh Thái Nguyên ngày một tốt hơn.

3.2.7. Tăng cường công tác tổng kết kinh nghiệm xét xử của ngành Tòa án làm cơ sở cho hoạt động ADPL trong giải quyết án HN&GĐ được thực hiện thống nhất

Thông qua công tác tổng kết kinh nghiệm ADPL trong giải quyết án

HN&GĐ ở tỉnh Thái Nguyên, giúp cho Thẩm phán, Hội thẩm và cán bộ Tòa án có những bài học bổ ích rút ra từ thực tiễn để nâng cao kỹ năng trong quá trình ADPL, giải quyết án HN&GĐ, những nhận định và lập luận sắc sảo, chính xác sẽ cho những bản án, quyết định đúng có sức thuyết phục; những phương pháp xử lý tình huống thông minh, đúng pháp luật khi tiến hành điều tra, tiến hành xét xử tại phiên tòa… sẽ giúp cho người Thẩm phán có những bài học đúc kết từ thực tiễn. Những sai lầm của việc ADPL trong giải quyết án HN&GĐ; những khiếm khuyết trong việc tổ chức và điều khiển phiên tòa; những bản án và quyết định chưa đúng pháp luật; chưa hợp tình, hợp lý… cũng là những bài học quý giá, bổ ích cho công tác của người Thẩm phán.

Như vậy, việc tổng kết kinh nghiệm xét xử, đặc biệt là việc tổng kết kinh nghiệm trong giải quyết án HN&GĐ của TAND ở tỉnh Thái Nguyên có một ý nghĩa rất quan trọng về mặt lý luận lẫn thực tiễn trong việc nâng cao chất lượng ADPL giải quyết án HN&GĐ. Do vậy, TANDTC và Tòa án tỉnh Thái Nguyên cần tập trung vào công tác kiểm tra, xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm, tổng kết kinh nghiệm xét xử trong hoạt động giải quyết các loại án nói chung và án HN&GĐ nói riêng. Qua công tác tổng kết kinh nghiệm giải quyết án HN&GĐ của TAND cần được coi là một nguồn để sửa đổi, bổ sung, xây dựng các QPPL để điều chỉnh tốt các quan hệ về HN&GĐ phù hợp với thực tế hiện nay.

3.2.8. Tuyên truyền, phổ biến, giải thích pháp luật để nâng cao ý thức pháp luật và tăng cường sự kiểm tra, giám sát của nhân dân đối với hoạt động của TAND trong giải quyết án HN&GĐ ở tỉnh Thái Nguyên

Muốn pháp luật thực sự đi vào cuộc sống và các quy định của pháp luật được hiện thực hóa thì công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, giải thích pháp luật nói chung và pháp luật về HN&GĐ nói riêng có ý nghĩa rất quan trọng.

Trong thời gian qua, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã được được Đảng, nhà nước quan tâm, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong việc tăng cường quản lý xã hội bằng pháp luật. Với sự nỗ lực của các cấp, các ngành, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật ngày càng được đẩy mạnh, góp phần xây dựng ý thức sống và làm việc theo pháp luật của cán bộ, nhân dân.

Tuy nhiên, hiện nay, một tình trạng vẫn thường thấy là sự hiểu biết pháp luật của nhân dân, đặc biệt là cán bộ, công chức, trong đó cả một bộ phận cán bộ ở Tòa án chưa theo kịp tốc độ xây dựng và hoàn thiện pháp luật của nhà nước. Do chưa nắm rò các quy định của pháp luật, chưa hiểu cũng như chưa được phổ biến rộng rãi nên tình trạng vi phạm pháp luật vẫn còn diễn ra khá nhiều. Việc cần thiết là phải tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và pháp luật HN&GĐ nói riêng trên các phương tiện thông tin đại chúng, qua sách báo, tạp chí... để mọi người hiểu biết, tin tưởng và chấp hành pháp luật.

Trong công tác xét xử của Toà án, nhiều trường hợp dân không hiểu luật, cán bộ còn vướng mắc trong quá trình ADPL dẫn đến việc giải quyết các vụ việc bị trì trệ. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến việc giải quyết đúng đắn, kịp thời, nhanh chóng các vụ án HN&GĐ. Do vậy, cần tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân tham gia vào các hoạt động thực hiện pháp luật, hiểu rò hơn về pháp luật; cùng các cấp, các cơ quan, tổ chức tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động xét xử của tòa án.

Bên cạnh việc tăng cường kiểm tra, giám sát của cơ quan, các cấp, các ngành đối với công tác của Tòa án, sự tăng cường giám sát của nhân dân cũng hết sức cần thiết và quan trọng. Để nhân dân có thể giám sát hoạt động của Tòa án một cách rộng rãi hơn, điều cần thiết là Tòa án cần thường xuyên tổ chức các buổi xét xử lưu động. Việc xét xử lưu động sẽ tạo điều kiện cho

nhân dân hiểu và nắm được các quy định của pháp luật một cách dễ dàng hơn đồng thời có thể đánh giá được tính khách quan, công tâm, tài năng và phẩm chất của các thẩm phán, HTND trong quá trình xét xử; đánh giá được độ “thấu tình đạt lý” của các bản án, giúp tòa án có thể nâng cao được ý thức trách nhiệm và lòng tin của nhân dân đối với mình.

Như vậy, việc tăng cường sự giám sát của nhân dân sẽ không chỉ giúp nâng cao chất lượng công tác xét xử của Tòa án mà còn giúp nhân dân hiểu hơn về công việc của những thẩm phán, cán bộ trong Tòa. Ý thức pháp luật của người dân vì thế được cải thiện, nâng cao hơn, sự hiểu biết về pháp luật nói chung và pháp luật HN&GĐ nói riêng sẽ được sâu rộng, thực tế hơn.

Kết luận Chương 3

Trong những năm vừa qua, được sự quan tâm lãnh đạo của TANDTC, của các cấp, các ngành, lãnh đạo TAND tỉnh Thái Nguyên cùng toàn thể cán bộ trong Tòa đã cố gắng, nỗ lực phấn đấu để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Trên cơ sở các Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng và Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ chính trị về “Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020” đã đề ra nhiều chủ trương, quan điểm và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng ADPL của TAND nói chung cũng như chất lượng ADPL trong giải quyết án HN&GĐ nói riêng.

Để ngày càng nâng cao hiệu quả việc ADPL của TAND trong giải quyết án HN&GĐ, chủ thể cần thực hiện theo những quan điểm cơ bản về ADPL. Bên cạnh đó, phải thực hiện đầy đủ, đồng bộ và thường xuyên những giải pháp đã phân tích ở trên trong thời gian nhất định mới tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giải quyết án HN&GĐ ở tỉnh Thái Nguyên đạt được kết quả tốt.

KẾT LUẬN

Áp dụng pháp luật là một trong các hình thức thực hiện pháp luật nhưng là hình thức thức có tính đặc thù bởi vì bao giờ chủ thể áp dụng pháp luật cũng là cá nhân, cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Áp dụng pháp luật trong giải quyết các vụ án HN&GĐ của TAND là một hình thức cụ thể của hoạt động ADPL nói chung vì các chủ thể ADPL là cá nhân được nhà nước giao quyền như Thẩm phán, HTND và những người tiến hành tố tụng trong hoạt động ADPL giải quyết án HN&GĐ. Tuy nhiên trong quá trình giải quyết họ thực hiện những quyền mà nhà nước giao cho nhưng phải theo nguyên tắc của BLTTDS, nhằm lựa chọn áp dụng các QPPL đúng đắn nhất để phân xử bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các bên đương sự. Từ cơ sở lý luận đến thực tiễn của việc APPL trong việc giải quyết án HN&GĐ thì Tòa án là cơ quan duy nhất có thẩm quyền trong các giai đoạn tố tụng, thụ lý, điều tra, thu thập chứng cứ, định giá, hòa giải vụ án… đến khi ra quyết định, ra bản án để quy kết trách nhiệm cho các bên đương sự nhằm chấm dứt quan hệ hôn nhân có tranh chấp.

Do tính chất đặc biệt của quan hệ HN&GĐ tức là các quan hệ phát sinh giữa các đương sự đã từng có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng nên đòi hỏi trong quy trình giải quyết vụ án HN&GĐ, các TAND phải chú ý đến sự bảo đảm về mặt pháp luật, về ý thức pháp luật, về chính trị

- xã hội cũng như về truyền thống văn hóa dân tộc...đến quá trình giải quyết các vụ án HN&GĐ.

Trong những năm gần đây việc ADPL của TAND trong giải quyết án HN&GĐ ở tỉnh Thái Nguyên đã đạt được những kết quả nhất định, góp phần rất quan trọng trong việc bảo vệ thành quả cách mạng, giữ vững an ninh chính trị trên địa bàn tỉnh, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân cũng như góp phần hàn gắn, củng cố mối đoàn kết trong nội bộ nhân dân. Tuy