TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
ẢNH HƯỞNG CỦA CUỘC KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH HIỆN NAY ĐẾN VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ
NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN
: NguyÔn ThÞ Hoµng YÕn : NhËt 6 : 44 H : ThS. TrÇn Minh NguyÖt |
Có thể bạn quan tâm!
-
Ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế hiện nay đến Việt Nam và một số nước đang phát triển - 2 -
Sự Lỏng Lẻo Trong Kiểm Tra, Giám Sát Của Các Cơ Quan Nhà Nước: -
Ảnh Hưởng Đến Công Nghiệp Và Xây Dựng:
Xem toàn bộ 114 trang tài liệu này.
Hà Nội, tháng 5 năm 2009
LỜI NÓI ĐẦU
Nếu năm 2007 được gọi là năm của những bất ổn, thì năm 2008 sẽ có tên năm của những cuộc khủng hoảng. Khủng hoảng từ nguồn lương thực đến nhiên liệu, từ tài chính đến chính trị, từ môi trường đến an ninh, ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống còn của nhân loại. Trong các cuộc khủng hoảng thì có lẽ cụm từ được thế giới nhắc đến nhiều nhất là “khủng hoảng tài chính”.
Cuộc khủng hoảng tài chính bắt nguồn từ Mỹ và nó nhanh chóng lan ra toàn thế giới. Không chỉ dừng lại ở một lĩnh vực là tài chính, mà nó còn ảnh hưởng sâu sắc đến các lĩnh vực khác. Nhiều nhà phân tích tài chính, kinh tế nổi tiếng thế giới đã ví nó là cuộc khủng hoảng lớn nhất từ trước đến nay, hơn cả cuộc khủng hoảng những năm 30 của thế kỉ trước. Điều này cũng hoàn toàn đúng, vì thế giới đã thay đổi rất nhiều, nhiều ngành nghề mới, lĩnh vực mới xuất hiện, nhiều quốc gia trên thế giới đã ra nhập vào thị trường toàn cầu và khi khủng hoảng xảy ra thì nền kinh tế thế giới sẽ càng bị ảnh hưởng theo cả chiều sâu và chiều rộng hơn. Các nước phát triển bị ảnh hưởng nghiêm trọng – đó là một điều tất yếu, vậy các nước đang phát triển nói chung và Việt Nam nói riêng bị ảnh hưởng như thế nào? Có nghiêm trọng hay không? Và những lĩnh vực nào là chịu ảnh hưởng nhất. Chính vì vậy, em xin chọn nghiên cứu đề tài “ ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay đến Việt Nam và một số nước đang phát triển” để có thể phân tích rõ hơn những ảnh hưởng này, và từ đó có thể đưa ra các giải pháp để ứng phó với khủng hoảng, giúp Việt Nam nói riêng, và một số nước đang phát triển nói chung nhanh chóng thoát ra khỏi vòng xoáy của cuộc khủng hoảng này. Trong thời gian viết do trình độ hiểu biết còn hạn chế nên không thể tránh được các sơ xuất, vì vậy mong các thầy cô đóng góp ý kiến và giúp đỡ cho em. Em xin chân thành cảm ơn!
CHƯƠNG I: CUỘC KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH HIỆN NAY VÀ NHỮNG NGUYÊN NHÂN
Khủng hoảng kinh tế thế giới hiện nay bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng tài chính thế giới, vì vậy để nghiên cứu về ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế đến Việt Nam và một số nước đang phát triển thì em xin nghiên cứu về ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính thế giới đến Việt Nam và các một số nước đang phát triển để từ đó có cái nhìn toàn diện và bao quát hơn về cuộc khủng hoảng này.
I. Tổng quan về cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay và những nguyên nhân:
1. Diễn biến của cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay:
“Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008-2009” là cụm từ được giới báo chí sử dụng để chỉ tình trạng bất ổn định tài chính như đói tín dụng và thu hồi nợ, mất giá tiền tệ, sụt giá chứng khoán diễn ra đồng thời nhiều nơi trên thế giới từ tháng 8 năm 2008. Cuộc khủng hoảng này là sự phát triển và lan tỏa của cuộc khủng hoảng tài chính Hoa Kỳ năm 2007 và nó tiếp tục diễn ra cho đến năm 2009, và không biết bao giờ nó mới thực sự kết thúc. Cuộc khủng hoảng tài chính đã ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế các nước, gây ra suy thoái kinh tế ở nhiều nơi và tăng trưởng kinh tế chậm lại ở hầu hết các nước.
Diễn biến của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu có thể được nêu rõ qua các mốc thời gian sau:
Tháng 3-4/2007: Tập đoàn tài chính New Century(1) ngừng cho vay vốn sau
thời gian dài thực hiện chính sách cho vay bằng tài sản thế chấp với độ rủi ro cao đối dành cho những khách hàng vay vốn nhiều và thường xuyên từ ngân hàng.
Trong thời gian này, quỹ Tiền tệ quốc tế IMF đã phải lên tiếng cảnh báo về mức độ rủi ro đối với thị trường tài chính toàn cầu khi nhận thấy những dấu hiệu suy yếu từ thị trường cầm cố bất động sản Mỹ.
Tháng 6-2007: Hồi chuông cảnh báo của phố Wall vang lên khi hai quỹ bảo đảm tại ngân hàng đầu tư Bear Stearns(2) của New York đang trên bờ vực phá sản vì lượng tiền đầu tư vào chứng khoán có thể chấp là quá lớn.
Tháng 7-8/2007: Các ngân hàng tại Đức với những khoản đầu tư không sinh lợi tại thị trường bất động sản Mỹ cũng bị cuốn vào cuộc khủng hoảng này, bao gồm: Ngân hàng công nghiệp Đức IKB(3), Ngân hàng bang Saxony (Sachsen LB) và ngân hàng bang Bavaria (Bayern LB).
Với phát biểu "Thị trường phải tự vận động để cứu mình", Tổng thống Mỹ George Bush vẫn kiên quyết từ chối những yêu cầu hỗ trợ từ Chính phủ nước này nhằm xoa dịu tình hình thị trường cầm cố nhà đang khủng hoảng nghiêm trọng. Nhưng sau đó, khi không có được những dấu hiệu khả quan hơn, tổng thống Mỹ đã hứa sẽ giúp đỡ các chủ bất động sản đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng để xoa dịu tình hình.
Tính tới thời điểm tháng 7/2007: Số lượng tài sản thế chấp bị tịch thu tại Mỹ đã lên tới 180,000 bất động sản, tăng 93% so với thời điểm cách đó một năm.
Tháng 9/2007: Ngân hàng Northern Rock của Anh(4) bị bao vây bởi nỗi lo
lắng của các khách hàng đang gửi tiết kiệm tại đây. Trước tình hình đó, Chính phủ cũng như Ngân hàng Anh buộc phải đứng ra bảo lãnh cho các khoản tiền gửi của khách hàng bằng cách quốc hữu hóa Northern Rock.
Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) bắt đầu áp dụng một loạt mức giảm lãi suất để xoa dịu ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng cầm cố tài sản và thị trường bất động sản đang rớt giá mạnh.
Tháng 10/2007: Lợi nhuận của "Người khổng lồ Mỹ" Citigroup(5) cũng giảm rõ rệt.
Qũy tiền tệ quốc tế IMF đã phải đánh giá lại dự đoán mức tăng trưởng của đồng euro trong năm 2008 từ 2,5% xuống còn 2,1%(6), nguyên nhân một phần là do ảnh hưởng kéo theo từ cuộc khủng hoảng nợ dưới chuẩn tại Mỹ và thị trường tín dụng nước này.
Tháng 12/2007: Tổng thống Mỹ George Bush tuyên bố kế hoạch giúp đỡ cho thêm 1,2 triệu chủ sở hữu bất động sản trong việc thanh toán các khoản nợ tại ngân hàng.
Tháng 1/2008: Ngân hàng khổng lồ của Thụy Sỹ UBS(7) thông báo cắt giảm
18 tỉ USD vào thị trường bất động sản Mỹ.
Còn tại Mỹ, ngân hàng Mỹ (Bank of American) tiến hành mua lại Countrywide Financial, ngân hàng cho vay có thế chấp lớn nhất nước này.
Trong 3 quý liên tiếp, Cục dự trữ liên bang (Fed) đã phải giảm mức lãi suất điểm % lên tới 3,5% theo xu hướng bán hạ giá của thị trường thế giới.
Tháng 2/2008: Fannie Mae(8), nguồn tiền lớn nhất rót vào các khoản vay bất
động sản Mỹ thông báo chỉ trong quý 4 của năm 2007, hãng đã thua lỗ 3,35(9) tỉ USD, khoản thua lỗ cao gấp 3 so với dự đoán, cho thị trường này.
Tháng 3/2008: Trên bờ vực phá sản cùng sức ép từ Cục dự trữ liên bang (Fed), Bear Stearns buộc phải chấp nhận bị mua lại bởi ngân hàng đầu tư Mỹ JP Morgan Chase(10). Số tiền dành cho thương vụ này lên tới 30 tỉ USD sẽ dùng để chi trả cho các khoản nợ mà ngân hàng này đã vay của Fed.
Tại Đức, Ngân hàng Đức thông báo thua lỗ 141 triệu euro(11) trong quý 1
năm 2008, trong 5 năm liên tiếp đây là lần đầu tiên ngân hàng này làm ăn thua lỗ. Fed nhắm tới sự hợp tác giữa các ngân hàng trung tâm thế giới nhằm bình ổn nền kinh tế toàn cầu bằng cách thông báo rót 200 tỉ USD tiền mặt vào các thị trường đang khủng hoảng.
Carlyle Capital(12) trở thành nạn nhân của cuộc khủng hoảng tín dụng Mỹ với khoản nợ lên tới 16,6 tỉ USD(13). Nước Mỹ cũng phải rót 200 tỉ USD nhằm cứu vãn Fannie Mae và Freddie Mac(14) thoát khỏi khó khăn.
Tháng 4/2008: IMF thông báo đã chịu thua lỗ 945 tỉ USD cho cuộc khủng hoảng tài chính(15). Bộ trưởng các nước G7 tán thành đề xuất đưa ra các điều chỉnh tài chính mới để chống lại cuộc khủng hoảng đang ngày càng lan rộng. Tháng 6/2008: Một điều đáng nói là trong khi thị trường bất động sản Mỹ ngày càng khủng hoảng nghiêm trọng hơn thì số lượng người được nhận lại
các ngôi nhà đã thế chấp lại tăng gấp đôi. Góp công sức cho hiện tượng lạ lùng này, Bear Stearns đã liên hiệp thành công trong 400 vụ bị buộc tội lừa đảo bằng các văn tự thế chấp.
Tháng 7/2008: Ngân hàng cho vay thế chấp tại bang California (Mỹ) tuyên bố phá sản. Những khó khăn của Fannie Mae và Freddie Mac ngày càng nhiều. Kho bạc và Cục dự trữ liên bang Mỹ buộc phải đứng ra đảm bảo cho các khoản nợ của Fannie và Freddie.
Tổng thống Mỹ George Bush sau khi phê chuẩn quyết định bảo đảm này đã trấn án người dân Mỹ: "Mọi người phải bình tĩnh và có niềm tin vào thị trường".
Cơ quan lập pháp Hoa Kỳ đã thông qua chương trình rót hàng tỉ USD cuối cùng để cứu vãn cuộc khủng hoảng tịch thu tài sản để thế nợ và khủng hoảng văn tự thế chấp.
Martina-Fadesa, hãng đầu tư tài sản lớn nhất của Tây Ban Nha tuyên bố phá sản.
Ngày 7/9/2008: Chính phủ Mỹ nắm quyền kiểm soát Fannie và Freddie sau khi chi 200 tỉ USD để cứu 2 ngân hàng thoát khỏi tình trạng phá sản.
Ngày 15/9/2008: Ngân hàng đầu tư Lehman Brothers(16) tuyên bố phá sản với khoản nợ lên tới 600 tỉ USD(17). Merrill Lynch bị mua lại bởi ngân hàng Mỹ (Bank of America).
Ngày 17/9/2008: Mỹ rót 85 tỉ USD giúp hãng bảo hiểm khổng lồ AIG(18) thoát khỏi khó khăn.
Ngày 19/9/2008: Nhà Trắng yêu cầu Quốc hội Hoa Kỳ thông qua kế hoạch chi 700 tỉ USD giúp đỡ tất cả các công ty tài chính chìm nghỉm trong những mã chứng khoán có thế chấp đang mất giá nhanh chóng(19).
Ngày 22/9/2008: Morgan Stanley(20) và Goldman Sachs(21), hai ngân hàng
đầu tư danh tiếng cuối cùng, chuyển đổi sang mô hình tập đoàn ngân hàng. Ngày 26/9/2008: Cục dự trữ liên bang tuyên bố ngân hàng Washington Mutual phá sản, đây được coi là một trong những vụ sụp đổ ngân hàng lớn nhất nước Mỹ.
Ngày 29/9/2008: Đại diện nhà Trắng bác bỏ kế hoạch chi 700 tỉ USD để xoa dịu thị trường.
Ngày 29/9/2008: Kế hoạch hỗ trợ từ Chính phủ đối với các ngân hàng chủ chốt tại Anh (ngân hàng Benelux) và tại Đức, cũng như tiếp quản một ngân hàng tại Aixơlen.
Chính phủ Anh quyết định can thiệp để giữ lại nhà cho vay thế chấp quan trọng Bradford & Bingley(22). Chính phủ Hà Lan, Bỉ và Luxembourg quyết định tiếp quản phần lớn ngân hàng Belgian -Dutsch và công ty bảo hiểm Fortis.
Bộ Tài chính Đức thông báo Chính phủ và các ngân hàng hàng đầu đã bơm hàng tỉ euro vào nhà cho vay thế chấp Hypo Real Estate(23) để cứu vãn khó khăn.
Chính phủ Aixơlen cùng ngân hàng Glinir(24) chính thức tuyên bố chính phủ
sẽ nắm quyền kiểm soát 75 % cổ phiếu của ngân hàng này.
Ngày 30/9/2008: Ngân hàng Wachovia(25) chao đảo bên bờ vực phá sản bắt đầu tiến hành đàm phán với Citigroup để trao quyền kiểm soát lại cho Citigroup.
Ngày 1/10/2008: Thượng nghị viện Mỹ thông qua kế hoạch rót tiền cho thị trường tài chính đang khủng hoảng.
Ngày 2/10/2008: Tổng thống Bush đã ký đạo luật giải cứu thị trường tài chính lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.
Nước Mỹ chao đảo và thế giới sửng sốt trước sự suy sụp của hàng loạt tên tuổi lớn trong hệ thống tài chính Mỹ và không ít người đã ví cuộc khủng hoảng tài chính ở Mỹ hiện nay với cuộc Đại khủng hoảng 1929 – 1933(26), hoặc chí ít đang đặt nước Mỹ và thế giới trước các chấn động lớn vượt ra ngoài các chấn động chu kỳ thông thường.
Trên đây là những mốc quan trọng của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, và cho đến bây giờ cuộc khủng khoảng tài chính vẫn tác động mạnh mẽ đến các mặt của thế giới.
2. Ảnh hưởng chung của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu hiện nay đến thế giới:
Nhiều quốc gia đã phải bơm vào nền kinh tế hàng trăm cho đến hàng nghìn tỉ USD để cứu vãn tình hình và ổn định kinh tế. Đó là chưa kể đến những thiệt hại tiếp theo từ kinh tế suy giảm, không tăng trưởng, rối loạn đang chờ phía trước. Cho đến nay, tác động lớn nhất của cuộc khủng hoảng này là làm thay đổi hoàn toàn và sâu sắc ngành công nghiệp tài chính Mỹ và hệ thống tài chính toàn cầu. Sự sụp đổ của những ngân hàng lớn đã gây nên những lo ngại và mất niềm tin của dân chúng. Ngay cả các quỹ đầu tư tiền tệ, vốn được coi là góc an toàn bậc nhất trong hệ thống tài chính Mỹ, là nền tảng cho hoạt động đầu tư của nước này, cũng gặp khó khăn khi người dân ồ ạt rút tiền do những quan ngại về sự đổ vỡ tiếp theo.