Quá trình phát triển quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Liên Bang Nga trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

Bộ giáo dục và đào tạo

Trường đại học kinh tế quốc dân

Trịnh thị thanh thủy

quá tr×nh

phát triÓn

quan hƯ

th−¬ng

mại

giữa Việt

Nam

và liên

bang

nga trong

bối cảnh héi

nhập kinh

tế quốc tế

Chuyên ngành: Lịch sử kinh tế quốc dân

Mã số: 5. 02. 04

luận án tiến sĩ kinh tế

Người hướng dẫn khoa học:

1. PGS.TS. Nguyễn Khắc Minh

2. PGS.TS. Phạm Thị Quý

Hà Nội - 2007

Lời cam đoan

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận án là trung thực. Những kết luận khoa học của luận

án chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả luận án

Trịnh Thị Thanh Thủy

Môc Lôc

Trang

Trang phụ bìa .......................................................................................1

Lời cam đoan......................................................................................... 2

Môc lôc.................................................................................................. 3

Danh mục chữ viết tắt .........................................................................4

Danh mục các bảng ............................................................................. 6

Danh mục các hình vẽ..........................................................................7

Mở đầu....................................................................................................8

Chương 1: cơ sở lý luận và thực tiễn của quan hệ thương mại quốc tế trong bối cảnh toàn cầu hoá và hội nhập

kinh tế quốc tế..................................................................18

1.1. Lý thuyết về thương mại quốc tế ..................................................... 18

1.2. Tác động của hội nhập kinh tế quốc tế đến sự phát triển của quan hệ

thương mại quốc tế ......................................................................... 39

1.3. Công cụ và biện pháp chủ yếu của chính sách thương mại quốc tế44

1.4. Kinh nghiệm của một số nước trong phát triển quan hệ thương mại với

Liên bang Nga................................................................................. 50

Chương 2: Thực trạng quan hệ thương mại Việt Nam - Liên bang

Nga thời kỳ 1992 - 2005 ..................................................... 67

2.1. Khái quát về quan hệ thương mại Việt Nam - Liên bang Nga trước năm 1992 ....67

2.2. Quan hệ thương mại Việt Nam - Liên bang Nga thời kỳ 1992 - 2005 .. 86

2.3. Đánh giá chung 118

Chương 3: Giải pháp phát triển quan hệ thương mại Việt Nam -

Liên bang Nga .................................................................... 33

3.1. Bối cảnh quốc tế mới, những thuận lợi và khó khăn đối với sự phát

triển quan hệ thương mại Việt Nam - Liên bang Nga 133

3.2. Quan điểm và phương hướng phát triển quan hệ thương mại Việt Nam

- Liên bang Nga 148

3.3. Giải pháp phát triển quan hệ thương mại Việt Nam - Liên bang Nga

đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 154

Kết luận182

Những công trình của tác giả đã công bố liên quan đến luận án188

Danh mục Tài liệu tham khảo190

Phô lôc

Danh mục chữ viết tắt

Chữ viết tắt tiếng Anh

AFTA	ASEAN Free Trade Area	Khu vực thương mại tự do các quốc gia Đông Nam ¸
ACFTA	ASEAN- China Free Trade Area	Khu vực thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc
APEC	Asia Pacific Economic Cooperation	Diễn đàn hợp tác kinh tế châu ¸ - Thái Bình Dương
ASEAN	Association of Southeast Asian Nations	Hiệp hội các quốc gia Đông Nam ¸
ASEM	Asia - Europe Meeting	Hội nghị ¸ - Âu
CEPT	Common Effective Preferential Tariff	Chương trình thuế quan ưu đ;i có hiệu lùc chung
CIF	Cost, Insurance and Freight	Giá hàng hoá đ; tính cả phí bảo hiểm và vận chuyển đến nước nhập khẩu
EC	Europeaan Community	Cộng đồng châu Âu
EPA	Economic Partner Agreement	Hiệp định đối tác kinh tế
EU	European Union	Liên minh châu Âu
FOB	Free On Board	Giá hàng hoá giao tại cảng nước xuất khẩu (chưa tính bảo hiểm và phí vận chuyển đến nước nhập khẩu)
FTA	Free Trade Agreement	Hiệp định thương mại tự do
GATT	General Agreement on Tariffs and Trade	Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại
GDP	Gross Domestic Product	Tổng thu nhập quốc nội

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 200 trang tài liệu này.

GSP

Generalised System of Preference	Hệ thống ưu đ;i phổ cập
G8		Nhóm 8 nước công nghiệp phát triển: Hoa Kỳ, Nhật, Pháp, Đức, Canada, Italy, Anh, Nga
IMF	International Monetary Fund	Quỹ tiền tệ quốc tế
L/C	Letter of Credit	TÝn dông th−
MFN	Most Favored Nation	Tối huệ quốc
NAFTA	North American Free Trade Agreement	Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ
NT	Nation Treatment	Đối xử quốc gia
SEV		Cộng đồng tương trợ kinh tế
SNG		Hội đồng các quốc gia độc lập
VAT	Value Added Tax	Thuế giá trị gia tăng
USD		Đô la Mỹ
WTO	World Trade Organization	Tổ chức thương mại thế giới
Chữ viết tắt tiếng Việt
KNNK	Kim ngạch nhập khẩu
KNXK	Kim ngạch xuất khẩu
KNXNK	Kim ngạch xuất nhập khẩu
LX	Liên Xô
NK	Nhập khẩu
XK	Xuất khẩu
NCKH	Nghiên cứu khoa học

Danh mục các bảng

Trang

Bảng 1.1: Kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá giữa Trung Quốc và

Liên bang Nga 52

Bảng 1.2: Kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá giữa Thổ Nhĩ Kỳ và

Liên bang Nga 61

Bảng 2.1: Kim ngạch ngoại thương Việt Nam - Liên Xô giai đoạn

1976 - 1990 ................................................................ 77

Bảng 2.2: Mặt hàng nhập khẩu chủ yếu của Việt Nam từ Liên Xô giai

đoạn 1986 - 1990 78

Bảng 2.3: Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Liên bang

Nga giai đoạn 1992 -1996 99

Bảng 2.4: Tỷ trọng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hoá giữa Việt

Nam và Liên bang Nga giai đoạn 1992 -1996 102

Bảng 2.5: Mặt hàng nhập khẩu chủ yếu của Việt Nam từ Liên bang

Nga giai đoạn 1992 - 1996 104

Bảng 2.6: Kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá giữa Việt Nam và

Liên bang Nga giai đoạn 1997 - 2005 109

Bảng 2.7: Tỷ trọng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá giữa Việt

Nam và Liên bang Nga giai đoạn 1997 - 2005 110

Bảng 2.8: Xếp hạng về nhập khẩu hàng hóa từ Liên bang Nga 111

Bảng 2.9: Mặt hàng nhập khẩu chủ yếu của Việt Nam từ Liên bang

Nga giai đoạn 1997 - 2005 113

Bảng 2.10: Mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang Liên

bang Nga giai đoạn 1997 - 2005 114

Bảng 2.11: Xếp hạng về xuất khẩu hàng hoá sang Liên bang Nga 115

Bảng 2.12: Tỷ trọng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam

trong kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá của Liên bang Nga ... 117

Danh mục các hình vẽ

Trang

Hình 1.1: Xuất nhập khẩu hàng hoá Trung Quốc - Liên bang Nga53

Hình 1.2: Xuất nhập khẩu hàng hoá Thổ Nhĩ Kỳ - Liên bang Nga62

Hình 2.1: Xuất nhập khẩu hàng hoá Việt Nam - Liên bang Nga giai

đoạn 1992 - 1996 100

Hình 2.2: Xuất nhập khẩu hàng hoá Việt Nam - Liên bang Nga giai

đoạn 1997 - 2005 107

Mở đầu

1. Sự cần thiết nghiên cứu của đề tài luận án

Trong xu thế toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế, việc liên kết giữa các quốc gia, các khu vực ngày càng trở nên cần thiết và có tính tất yếu. Các nền kinh tế ngày càng gắn bó, phụ thuộc lẫn nhau, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, các thể chế đa phương và khu vực có vai trò ngày càng tăng cùng với sự phát triển của ý thức độc lập tự chủ, tự lực tự cường của các dân tộc. Trước tình hình đó, hoà bình, ổn định và hợp tác trên mọi lĩnh vực, đặc biệt trên lĩnh vực kinh tế và thương mại để cùng nhau phát triển ngày càng trở thành vô cùng cần thiết đối với các dân tộc và các quốc gia trên thế giới.

Trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, từng bước hội nhập vào kinh tế khu vực và kinh tế thế giới, Đảng và Nhà nước ta đ; xác định rõ vai trò của hoạt động kinh tế đối ngoại, coi đó là động lực quan trọng để phát triển kinh tế quốc dân, với chủ trương đổi mới quan hệ kinh tế đối ngoại theo hướng: “Tiếp tục mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại theo hướng đa phương hoá, đa dạng hoá; chủ động hội nhập kinh tế quốc tế theo lộ trình phù hợp với điều kiện của nước ta” 13.tr198 và “Chủ động và tích cực thâm nhập thị trường quốc tế, chú trọng thị trường các trung tâm kinh tế thế giới, duy trì và mở rộng thị phần trên các thị trường quen thuộc, tranh thủ mọi cơ hội mở thị trường mới. Từng bước hiện đại hoá phương thức kinh doanh phù hợp với xu thế mới của thương mại thế giới” 13.tr200.

Liên Xô trước đây trong những thập niên của thế kỷ trước, vốn là thị trường chính và quan trọng trong hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam. Quan hệ thương mại Việt - Xô đ; đóng một vai trò quan trọng trong công cuộc bảo vệ, kiến thiết đất nước và phát triển kinh tế của Việt Nam. Sau khi Liên Xô tan r; (1990), Liên bang Nga kế thừa các quan hệ kinh tế - thương mại với Việt Nam, có thể xem đó là bước ngoặt lịch sử trong quan hệ thương