Phát triển và bảo đảm hệ thống giao thông vận tải

LUẬN VĂN:

Phát triển và bảo đảm hệ thống giao thông vận tải với tư

Phần 1: Mở đầu

1.Tính cấp thiết của đề tài.

Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX Đảng Cộng Sản Việt Nam đánh giá: Thế kỷ XX là “thế kỷ của những chiến công và thắng lợi có ý nghĩa lịch sử và thời đại”. Trong những thắng lợi đó có sự góp sức quan trọng của hoạt động giao thông, không chỉ phục vụ tích cực trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm mà còn có vai trò to lớn trong hoà bình xây dựng và phát triển kinh tế xã hội .

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa, việc phát triển và bảo đảm hệ thống giao thông vận tải với tư cách là huyết mạch của nền kinh tế có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội, văn hoá, góp phần bảo đảm an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội. Đưa đất nước ta từng bước hội nhập khu vực và quốc tế, góp phần quan trọng vào thực hiện mục tiêu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

Hiện nay, toàn cầu hoá kinh tế là xu thế khách quan, lôi cuốn các nước, bao trùm hầu hết các lĩnh vực,vừa thúc đẩy hợp tác, vừa tăng sức ép cạnh tranh và tính tuỳ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế.Quan hệ song phương, đa phương giữa các quốc gia ngày càng sâu rộng cả trong kinh tế, văn hoá và bảo vệ môi trường, phòng chống tội phạm, thiên tai và các đại dịch… Do vậy, hoạt động giao thông của nước ta cũng phát triển trong bối cảnh chung đó.Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ IX đã đưa ra mục tiêu tổng quát của chiến lược 10 năm 2001 – 2010 là: “Đưa nước ta thoát khỏi tình trạng kém phát triển; nâng cao rõ rệt đời sống vật chất, văn hoá, tinh thần của nhân dân; tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Nguồn lực con người, năng lực khoa học và công nghệ, kết cấu hạ tầng, tiềm lực kinh tế, quốc phòng an ninh được tăng cường; thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được hình thành về cơ bản; vị thế của nước ta trên trường quốc tế được nâng cao”. Mục tiêu cụ thể của chiến lược được xác định: Kết cấu hạ tầng đáp ứng yêu cầu phát

triển kinh tế – xã hội, quốc phòng an ninh, hệ thống giao thông bảo đảm lưu thông an toàn, thông suốt và hiện đại hoá một bước. Như vậy muốn thực hiện thắng lợi mục tiêu chiến lược phát triển 10 năm 2001 -2010 thì phải quan tâm chú ý đến hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông.

Trong đời sống của xã hội, mỗi con người hàng ngày đều gắn bó mật thiết với hoạt động giao thông và trật tự an toàn xã hội cũng như đời sống kinh tế – xã hội.Trật tự an toàn giao thông là hạnh phúc của mọi nhà.Trật tự an toàn giao thông là vấn đề quan tâm của toàn xã hội.Trong những năm qua, do xác định được tầm quan trọng của hoạt động giao thông, Đảng và Nhà nước ta đã đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, đổi mới phương tiện, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật và đổi mới tổ chức chỉ huy giao thông nhằm hạn chế tai nạn, chống ùn tắc giao thông.Tuy nhiên nền kinh tế nước ta còn nghèo nên đầu tư cho giao thông còn hạn chế. Phương tiện giao thông tăng nhanh, nhất là xe máy, xe ô tô đã cũ nát còn lưu hành khá nhiều cùng với ý thức chấp hành luật lệ giao thông của người tham gia giao thông chưa cao, chưa tự giác đã dẫn đến tình trạng tai nạn giao thông diễn ra khá phổ biến, gây thiệt hại không nhỏ về người và của.Tình hình tai nạn giao thông diễn ra còn khá phổ biến, gây ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn giao thông. Qua bảng số liệu dưới đây cho thấy :

Bảng 1.1.Tình hình tai nạn giao thông đường bộ 1995 – 2004 ở Việt Nam

Năm

Tai nạn giao thông đường bộ
	Số vụ	So sánh với năm trước (%)	Số người chết	So sánh với năm trước (%)	Số người bị thương	So sánh với năm trước (%)
1995	15.376	17.2	5.430	19.8	16.920	29.6
1996	19.075	24.1	5.581	2.8	21.556	27.4
1997	19.159	0.4	5.680	1.8	21.905	1.6

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 74 trang tài liệu này.

1998

19.975	4.3	6.067	6.8	22.723	3.7
1999	20.733	3.8	6.670	9.9	23.911	5.2
2000	22.486	8.5	7.500	12.4	25.400	6.2
2001	25.040	11.4	10.477	39.7	29.188	14.9
2002	27.134	8.3	12.800	22.1	30.999	5.3
2003	19.852	-28.2	11.319	-9.45	20.400	-35.2
2004	16.911	-14.8	11.733	3.7	15.142	-25.7

(Nguồn :Uỷ ban an toàn giao thông quốc gia )

Qua bảng thống kê tai nạn giao thông đường bộ 1995 -2004 của Uỷ ban an toàn giao thông Quốc gia cho thấy đến năm 2004 số vụ, số người chết, người bị thương đều giảm.Cụ thể số vụ tai nạn giao thông giảm 3,2 lần; số người chết giảm 1,7 lần, số người bị thương giảm 4 lần. Điều đó chứng tỏ tình hình trật tự giao thông cũng có những chuyển biến tích cực sau 10 năm triển khai thực hiện nghị định 36/CP của Chính phủ.

Do vị trí quan trọng đặc biệt của hoạt động giao thông với sự phát triển kinh tế – xã hội, an ninh quốc phòng; do tính chất bức xúc hiện nay của tai nạn giao thông.Đòi hỏi cần tăng cường quản lý Nhà nước và toàn xã hội, các cấp các ngành, các tổ chức xã hội phải tích cực tham gia hơn nữa vào các hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông.

Xuất phát từ tính cấp thiết của đề tài và yêu cầu cần phải có sự đánh giá đúng đắn thực trạng hoạt động bảo đảm an toàn giao thông ở một số địa bàn lớn. Tôi quyết định chọn đề tài: “Thực trạng hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông ở Tỉnh Thanh Hoá hiện nay” (Qua nghiên cứu xã hội học tại Sở giao thông vận tải Thanh Hoá vào tháng 4/2005)

2. ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài.

2.1. ý nghĩa lý luận

Với cách tiếp cận vấn đề xã hội dưới góc độ xã hội học ,đề tài không hướng vào việc nghiên cứu lý thuyết mà chủ yếu vận dụng một số lý thuyết cơ bản và các khái niệm của xã hội học để tìm hiểu thực trạng hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông

trên địa bàn Thanh Hoá hiện nay. Qua đó góp phần bổ sung các khái niệm, lý thuyết xã hội học.

2.2. ý nghĩa thực tiễn.

Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể sử dụng vào công tác quản lý của ngành và công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông . Qua đó tăng cường hiệu lực quản lý của ngành, đề cao ý thức trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm đảm bảo giao thông thông suốt, trật tự, an toàn, thuận lợi, phục vụ nhu cầu đi lại của nhân dân và sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Đồng thời giúp cho các nhà hoạch định chính sách , các nhà quản lý có giải pháp tốt cho công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông góp phần phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

3.mục đích và mục tiêu nghiên cứu

3.1.Mục đích nghiên cứu

Qua nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực trạng hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông ở tỉnh Thanh Hoá hiện nay .Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp , khuyến nghị giúp các chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông có tính khả thi và đạt hiệu quả trong thực tế triển khai.

3.2.Mục tiêu nghiên cứu:

- Mô tả thực trạng trật tự an toàn giao thông ở tỉnh Thanh Hoá hiện nay

- Chỉ ra các hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông

- Chỉ ra những hạn chế và bài học kinh nghiệm

- Đưa ra một số khuyến nghị khả thi giúp cho các nhà hoạch định chính sách , các nhà quản lý có cơ chế thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông.

4.Đối tượng , khách thể và địa bàn nghiên cứu

4.1.Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là hoạt động đảm bảo trật tự an toàn giao thông ở tỉnh Thanh Hoá

4.2.Khách thể nghiên cứu

Khách thể nghiên cứu là cộng đồng dân cư tỉnh Thanh Hoá 4.3.Địa bàn nghiên cứu

Địa bàn nghiên cứu là tỉnh Thanh Hoá

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5.1.Phương pháp luận

Để có phương pháp nghiên cứu , trong quá trình thực hiện đề tài tôi dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác – Lênin, cụ thể là dựa vào quan điểm xem xét sự vật một cách toàn diện ,lịch sử , cụ thể và phát triển.Trong phép biện chứng duy vật yêu cầu nhìn các hiện tượng xã hội trong mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau , ảnh hưởng lẫn nhau , do đó nghiên cứu các hiện tượng xã hội , vấn đề xã hội cần đặt nó trong môi trường xác định , trong sự tương tác giữa các hiện tượng .Phép duy vật lịch sử yêu cầu nhìn hiện tượng kinh tế xã hội trong một quá trình : mọi hiện tượng xã hội không tồn tại một cách bất biến mà luôn luôn vận động có sự hình thành , phát triển và diệt vong .Do đó khi nghiên cứu hiện tượng , vấn đề xã hội nào cần đặt nó trong một qúa trình , một giai đoạn lịch sử cụ thể ( không gian và thời gian)

Trong khi nghiên cứu đề tài thực hiện khoá luận này, tôi dựa trên những nguyên lý cơ bản sau:

5.1.1.Nguyên lý về sự phát triển

Nguyên lý này chỉ rõ sự phát triển là quá trình vận động tiến lên từ thấp đến cao , từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn của sự vật.Theo quan điểm này , sự phát triển không bao quát toàn bộ sự vận động nói chung

.Nó chỉ khái quát xu hướng chung của sự vận động – xu hướng vận động đi lên của sự vật , sự vật mới ra đời thay thế cho sự vật cũ .Sự phát triển chỉ là một trường hợp đặc biệt của sự vận động. Trong quá trình phát triển của mình ,trong sự vật sẽ hình thành dần dần những quy định mới cao hơn về chất , sẽ làm thay đổi mối liên hệ, cơ cấu, phương thức tồn tại và vận động, chức năng vốn có theo chiều hướng ngày càng hoàn thiện hơn. Trong lĩnh vực xã hội, nguyên lý này khẳng định sự biến đổi và phát triển của xã hội có nguyên nhân sâu xa là sự phát triển quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ của lực lượng

sản xuất .Nghĩa là lực lượng sản xuất phát triển đến một giai đoạn nhất định đòi hỏi quan hệ sản xuất cũ , lỗi thời , lạc hậu phải thay đổi để thiết lập nên một quan hệ sản xuất mới phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất mới, đó là quá trình tiến hoá phù hợp với quy luật khách quan.Do vậy mà nguyên lý này đã chỉ rõ bản chất sự tồn tại và phát triển của xã hội.

5.1.2.Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến

Nguyên lý nàychỉ ra rằng tất cả các sự vật hiện tượng trong tự nhiên , xã hội và tư duy con người luôn có mối liên hệ tác động qua lại , chuyển hoá lẫn nhau theo những quan hệ xác định. Không có sự vật hiện tượng nào nằm ngoài mối liên hệ. Mối liên hệ biểu hiện dưới những hình thức riêng biệt, cụ thể tuỳ theo điều kiện nhất định. Song dù dưới hình thức nào , chúng cũng chỉ là biểu hiện của mối liên hệ phổ biến nhất , chung nhất.

Vận dụng các nguyên lý trên để nghiên cứu thực trạng hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông ở tỉnh Thanh hoá hiện nay tức là phải xem xét hoạt động này trong mối liên hệ chỉnh thể , theo từng giai đoạn lịch sử và phát triển cụ thể , phù hợp với quy luật khách quan .Hoạt động này bị chi phối bởi các điều kiện kinh tế , chính trị xã hội trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay , khi mà đất nước ta đang đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá , hiện đại hoá thì công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông cần được đẩy mạnh và có những bước phát triển mới cho phù hợp với yêu cầu đòi hỏi của tình hình thực tiễn đất nước giai đoạn hiện nay.

Như vậy phương pháp luận chung cho phép chung ta có một quan điểm toàn diện, lịch sử và cụ thể , đúng đắn để nhìn nhận , đánh gía vấn đề trong quá trình nghiên cứu đề tài.

Ngoài ra , khoá luận còn dựa vào quan điểm và tư tưởng Hồ Chí Minh là đặt con người ở vị trí trung tâm - là giá trị trung tâm nhất.

5.2.Phương pháp nghiên cứu cụ thể

Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài này , tôi sử dụng những phương pháp xã hội học sau :

5.2.1.Phương pháp quan sát được sử dụng nhằm phát hiện vấn đề , nhận biết vấn đề nghiên cứu qua đó thấy rõ thực trạng trong hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông ở Thanh Hoá. Ngoài ra việc quan sát cơ sở hạ tầng của ngành giao thông vận tải giúp cho phần thu thập thông tin và giải thích tình trạng an toàn giao thông được thấu đáo và chặt chẽ.

5.2.2.Phương pháp phỏng vấn sâu: Tôi đã tiến hành phỏng vấn sâu 15 cán bộ của ngành giao thông vận tải tỉnh Thanh Hoá đang trực tiếp triển khai công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông trên địa bàn tỉnh để thu thập thông tin về tình hình triển khai các hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông , từ đó bổ sung cho những thông tin qua điều tra bảng hỏi .

5.2.3.Phương pháp phân tích tài liệu : Phương pháp này được sử dụng chủ yếu để thu thập thông tin .Nghiên cứu hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông ở tỉnh Thanh Hoá hiện nay là một đề tài tương đối mới , chưa có nhiều công trình nghiên cứu

.Tuy nhiên tôi cố gắng vận dụng các kết qủa báo cáo công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông của Ban an toàn giao thông tỉnh Thanh Hoá .Ngoài ra tôi sử dụng một số tài liệu như : Luật giao thông đường bộ ; cuốn sách “Một số vấn đề về công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ”; một số tác phẩm chuyên ngành xã hội học, một số tạp chí như Tạp chí “Con đường xanh”, tạp chí “Bạn đường”, các dự án về bảo đảm trật tự an toàn giao thông như các đề án : “ Đẩy mạnh công tác tuyên truyền , vận động , hướng dẫn quần chúng nhân dân chấp hành pháp luật về an toàn giao thông” và đề án : “Ngăn chặn đẩy lùi tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá” của Ban an toàn giao thông tỉnh …

6.Giả thuyết nghiên cứu và khung lý thuyết

6.1.Giả thuyết nghiên cứu : Từ mục tiêu nghiên cứu , tôi đưa ra một số giả thuyết

- Giả thuyết 1, Hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông ở tỉnh Thanh Hoá

chưa được tốt nên tình hình mất trật tự an toàn giao thông có chiều hướng gia tăng