Đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp tăng cường bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

VŨ THỊ HẰNG

ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH HỌC

TỈNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Môi trường trong Phát triển bền vững (Chương trình đào tạo thí điểm)

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG VĂN THẮNG

Hà Nội – Năm 2013

LỜI CẢM ƠN‌

Với tất cả lòng chân thành, em xin bày tỏ lời cảm ơn tới Ban giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh, đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, xây dựng và hoàn thành Luận văn.

Đặc biệt em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự chỉ bảo, giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của thầy giáo TS. Hoàng Văn Thắng – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường, Đại học Quốc gia Hà Nội cùng toàn thể các thầy cô giáo trong Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường đã giúp đỡ em hoàn thành luận văn này.

Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn đến sự động viên to lớn về thời gian, vật chất và tinh thần mà gia đình và bạn bè đã dành cho trong quá trình thực hiện luận văn.

Xin chân thành cảm ơn!

Quảng Ninh, ngày 29 tháng 11 năm 2013

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Vũ Thị Hằng

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực, không sử dụng số liệu của tác giả khác khi chưa được công bố hoặc chưa được sự đồng ý. Những kết quả nghiên cứu của tác giả chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác.

Quảng Ninh, ngày 29 tháng 11 năm 2013

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Vũ Thị Hằng

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN i

LỜI CAM ĐOAN ii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi

DANH MỤC CÁC BẢNG vii

DANH MỤC HÌNH viii

MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 4

1.1 Cơ sở lý luận 4

1.1.1 Tổng quan về ĐDSH 4

1.1.2. Bảo tồn đa dạng sinh học 7

1.2 Hiện trạng 11

1.2.1. Công tác bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam 11

1.2.2. Công tác bảo tồn đa dạng sinh học của Quảng Ninh 23

CHƯƠNG II. ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28

2.1 Địa điểm, thời gian nghiên cứu 28

2.1.1. Địa điểm nghiên cứu 28

2.1.2. Thời gian nghiên cứu 28

2.1.3. Nội dung nghiên cứu 28

2.2 Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 28

2.2.1 Phương pháp luận 28

2.2.2 Phương pháp nghiên cứu 32

CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 36

3.1 Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Ninh 36

3.1.1. Điều kiện tự nhiên 36

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 41

3.2 Công tác Bảo tồn đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh 44

3.2.1. Hiện trạng đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ninh 44

3.2.2. Vai trò đa dạng sinh học đối với đời sống phát triển kinh tế - xã hội, môi trường tỉnh Quảng Ninh 53

3.2.3. Các nguyên nhân suy giảm đa dạng sinh học tại tỉnh Quảng Ninh 55

3.2.4. Các hoạt động bảo tồn đa dạng đã được thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh 58

3.2.5. Các thách thức, tồn tại trong công tác quản lý, bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ninh 64

3.3 Những yếu tố có tác động đến công tác bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2013-2020. 77

3.3.1. Tác động do khai thác khoáng sản và phát triển công nghiệp 77

3.3.2. Tác động do phát triển nông nghiệp 77

3.3. 3 Tác động do phát triển đô thị, khu dân cư, du lịch 79

3.3.4. Tác động của Biến đổi khí hậu 80

3.3.5. Mục tiêu đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ninh cần đạt được đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 81

3.4. Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn đa dạng sinh học 82

3.4.1. Tăng cường công tác truyền thông về bảo tồn đa dạng sinh học 82

3.4.2. Tăng cường số lượng, chất lượng hoạt động của các khu bảo tồn thiên nhiên 84

3.4.3.Phát triển các hoạt động thăm quan các khu bảo tồn và du lịch sinh thái85

3.4.4. Tăng cường công tác quản lý nhà nước về bảo tồn ĐDSH 87

3.4.5. Phát triển các hoạt động phát triển theo hướng bền vững 87

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 90

TÀI LIỆU THAM KHẢO 92

PHỤ LỤC 98

Phụ lục 01:Mẫu phiếu điều tra, khảo sát công tác bảo tồn đa dạng sinh học 98

Phụ lục 02:Hình ảnh một số hệ sinh thái tỉnh Quảng Ninh 110

Phụ lục 03:Tổng hợp kết quả điều tra, khảo sát thông tin công tác bảo tồn đa dạng sinh học 113

Phụ lục 04:Tác động của các dự án ưu tiên trong Quy hoạch phát triển kinh tế xã hội tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2020, tầm nhìn đến năm 2030 135

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ASEAN

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
ADB	Ngân hàng phát triển Châu Á
BĐKH	Biến đổi khí hậu
BTĐDSH	Bảo tồn đa dạng sinh học
BTTN	Bảo tồn thiên nhiên
BVMT	Bảo vệ môi trường
DL	Du lịch
ĐDSH	Đa dạng sinh học
ĐTM	Đánh giá tác động môi trường
ĐV, TV	Động vật, thực vật
GDP	Tổng sản phẩm quốc nội
HST	Hệ sinh thái
IUCN	Tổ chức bảo tồn thiên nhiên quốc tế
JICA	Tổ chức hợp tác quốc tế Nhật Bản
KBT	Khu bảo tồn
KBTTN	Khu bảo tồn thiên nhiên
LSNG	Lâm sản ngoài gỗ
QN	Quảng Ninh
QLNN	Quản lý nhà nước
RAMSAR	Công ước về các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế
RĐD	Rừng đặc dụng
TP	Thành phố
SV	Sinh vật
SVNL	Sinh vật ngoại lai
UBND	Ủy ban nhân dân
UNESCO	Tổ chức Giáo dục Khoa học và Văn hoá Liên Hiệp Quốc
VQG	Vườn quốc gia
WWF	Quỹ bảo tồn động vật hoang dã Quốc tế