Bộ phận văn chương trong trước tác của Phan Huy Chú

PHẦN KẾT LUẬN

Phan Huy Chú là một trong những nhân vật nổi tiếng của thế kỷ thứ XIX với tác phẩm Lịch triều hiến chương loại chí được coi là bộ bách khoa toàn thư của dân tộc Việt Nam. Sinh ra và lớn lên trong một thời kỳ có nhiều biến đổi, không chỉ về chính trị mà cả về kinh tế văn hóa tư tưởng, cùng với những trào lưu mới đã tác động không ít đến tư tưởng của ông. Hơn nữa Phan Huy Chú là sự kết nối và hun đúc bởi hai dòng họ tiếng tăm lẫy lừng mà ở mỗi dòng họ đều có những con người mang những tư tưởng mới được ông tiếp thu và thừa hưởng….đã tạo nên một Phan Huy Chú tài năng. Cái tài ấy lại được thể hiện và bộc lộ qua những thành công trên con đường văn chương trước thuật hơn là con đường quan trường.

Có thể nói công trình khảo cứu Lịch triều hiến chương loại chí đã khẳng định được khả năng tư duy cũng như phương pháp làm việc khoa học của Phan Huy Chú. Đây là một trong những điểm mới, tiến bộ so với những nhà trước thuật đương thời.

Thứ hai về mặt tư liệu Lịch triều hiến chương loại chí là một pho bách khoa tư liệu về các lĩnh vực trong đời sống xã hội. Mà bằng tài năng của mình ông đã tiếp nhận và hội tụ vào trong tác phẩm một cách khái quát nhất và cũng tương đối đầy đủ. Đặc biệt ở phần văn chương bằng sự kết hợp khéo léo cả phương pháp làm sử và cảm hứng văn chương với những lời nhận xét bình luận tinh tế, Phan Huy Chú đã tạo nên một Văn tịch chí vừa đầy đủ chính xác về tư liệu lại vừa phong phú về nội dung. Đây thực sự là những giá trị vô cùng quan trọng, là sự kết những tài năng của cha ông được hội tụ trong tác phẩm, và cũng là tinh hoa văn hóa của dân tộc được bộ óc của một cá nhân hoạt động “hết công suất” trong suốt mười năm làm nên. Bộ sách đã trở thành tài liệu tham khảo có giá trị quan trọng đối với những nhà nghiên cứu ở nhiều lĩnh vực khác nhau.

Cùng với quan niệm văn chương về sự phân biệt giữa trước thuật và sáng tác Phan Huy Chú đã có những đóng góp mới cho sự phát triển văn học giai đoạn sau. Đặc biệt những sáng tác thơ văn theo lối thơ nhật ký của ông góp phần làm phong phú cho dòng văn Phan Huy và tạo ra nét riêng cho dòng văn của gia tộc mình. Tuy chưa có được thành công như trong lĩnh vực trước thuật nhưng những bài thơ của ông đã cho ta chúng ta cảm nhận một cách sâu sắc và thấu hiểu hơn nỗi lòng của một nhà nho trước thế sự đời thường, trước những tâm tư tình cảm mà chỉ có thơ mới là người bạn tâm giao để giải bày tâm sự.

Tóm lại luận văn này giúp người đọc có một cái nhìn bao quát nhất về tác phẩm mà đặc biệt là phần văn chương của Phan Huy Chú, bên cạnh đó bằng sự so sánh phân tích đánh giá tư liệu, luận văn cũng chỉ ra được những điểm mới, tiến bộ cùng những đóng góp về mặt văn học sử…Tuy nhiên ở luận văn này, chúng tôi cũng mới chỉ đi sâu vào tìm hiểu một phương diện cụ thể trong tác phẩm của Phan Huy Chú, mà toàn bộ tác phẩm của ông là một pho bách khoa toàn thư. Do vậy, với những gì chúng tôi làm được chỉ là một phần rất nhỏ trong biển cả mênh mông của kiến thức. Cho nên với Phan Huy Chú và tác phẩm của ông vẫn còn là một thế giới tư liệu rộng mở cho rất nhiều người muốn tìm hiểu nghiên cứu về các lĩnh vực khác nhau. Ở đây để thay cho những gì cần nói chúng tôi xin trích nguyên lời của Nguyễn Đổng Chi đã viết trong bài “Thư tịch cổ và nhiệm vụ mới” : “Nói đến truyền thống, nói đến di sản văn hóa của dân tộc, không thể không nói đến cái gia tài thư tịch Hán Nôm của chúng ta … Hiện nay chúng ta tuy đã quan tâm thống kê, nhưng thực ra chưa thống kê thu thập được bao nhiêu. Chưa một ai dù giỏi đến đâu dám tự cho rằng mình đã biết được những gì cha ông để lại trong cái gia tài thư tịch ấy. Ngay như một vài tác giả nổi tiếng và rất quen thuộc vào một thời kỳ không xa lắm như Lê Quý Đôn, Phan Huy Chú, Ngô Thì Nhậm chẳng hạn, chúng ta nào đã nắm được chắc chắn những gì họ viết ra, nào đã đọc được hết những gì họ để lại đâu”[ 7 ]. Đấy cũng là những lời mà chúng

tôi tâm đắc, và muốn góp một phần nho nhỏ vào cái vốn thư tịch cổ của dân tộc, chúng tôi cũng cố gắng hết sức khám khá một khía cạnh nhằm làm sáng tỏ thêm những tư liệu qúi báu của cha ông để lại cho thế hệ của chúng ta và cũng như thế hệ mai sau.

Trên thực tế, trong quá trình nghiên cứu và viết luận văn này chúng tôi biết vẫn còn những thiếu sót, vậy kính xin các thầy cô cùng độc giả góp ý kiến cho luận văn được hoàn thiện hơn. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!

TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH