BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
-------------------
LÊ TẤN QUAN
PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ CHỨNG CỨ ĐIỆN TỬ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT
Tp. Hồ Chí Minh - 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
-------------------
LÊ TẤN QUAN
PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ CHỨNG CỨ ĐIỆN TỬ
Chuyên ngành: Luật Kinh tế Mã số: 9380107
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. VÕ TRÍ HẢO
Tp. Hồ Chí Minh - 2022
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả cam đoan Luận án này là công trình do chính tác giả thực hiện. Mọi dữ liệu, kết quả nghiên cứu đã công bố được đưa vào tham khảo trong Luận án đều trung thực và trích dẫn nguồn đúng quy định. Những kết quả nghiên cứu của Luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình của tác giả nào khác.
Nghiên cứu sinh
Lê Tấn Quan
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN II
MỤC LỤC III
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT VI
DANH MỤC HÌNH VII
PHẦN MỞ ĐẦU 1
1. Lý do lựa chọn đề tài 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5
3.1. Đối tượng nghiên cứu 5
3.2. Phạm vi nghiên cứu 5
4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 7
1.1 Tổng quan về tình hình nghiên cứu 7
1.1.1 Các công trình nghiên cứu chung về chứng cứ điện tử 7
1.1.2 Các công trình nghiên cứu có liên quan đến thu thập chứng cứ điện tử 14
1.1.3 Công trình nghiên cứu liên quan đến chấp nhận chứng cứ điện tử 21
1.1.4 Các công trình nghiên cứu có liên quan đến sử dụng chứng cứ điện tử 23
1.1.5 Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu có liên quan 23
1.2 Cơ sở lý thuyết nghiên cứu 26
1.2.1 Lý thuyết về chứng cứ trong hệ thống Thông luật 26
1.2.2 Lý thuyết về chứng cứ trong hệ thống Dân luật 28
1.2.3 Nhận xét, đánh giá và sử dụng cơ sở lý thuyết của chứng cứ 29
1.3 Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu 31
1.4 Phương pháp nghiên cứu 34
1.4.1 Phương pháp luận 34
1.4.2 Phương pháp nghiên cứu 35
1.5 Những điểm mới khoa học của luận án 36
1.6 Bố cục luận án 37
Kết luận Chương 1 38
CHƯƠNG 2. PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ THU THẬP CHỨNG CỨ ĐIỆN TỬ
..................................................................................................................................39
2.1 Cơ sở khoa học và lý thuyết cho việc thu thập chứng cứ điện tử 39
2.1.1 Cơ sở khoa học 39
2.1.2 Cơ sở lý thuyết 41
2.2 Nội dung thu thập chứng cứ điện tử 42
2.2.1 Khái niệm về thu thập chứng cứ điện tử 42
2.2.2 Bản chất thu thập chứng cứ điện tử 45
2.2.3 Nguyên tắc và phương pháp thu thập chứng cứ điện tử 46
2.2.4 Biện pháp thu thập chứng cứ điện tử 52
2.3 Các nhân tố tác động đến quá trình thu thập chứng cứ điện tử 57
2.3.1 Quyền riêng tư 57
2.3.2 Quyền sở hữu dữ liệu điện tử 61
2.3.3 Nghĩa vụ cung cấp chứng cứ điện tử của bên thứ ba 62
2.3.4 Thu thập chứng cứ điện tử trong bối cảnh toàn cầu hóa 66
2.4 Mô hình quy trình điều tra kỹ thuật số để thu thập chứng cứ điện tử 69
2.4.1 Lý do xây dựng quy trình điều tra kỹ thuật số 69
2.4.2 Đánh giá các mô hình đã có 71
2.4.3 Đề xuất mô hình phù hợp 77
Kết luận Chương 2 85
CHƯƠNG 3. PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ CHẤP NHẬN CHỨNG CỨ ĐIỆN TỬ 86
3.1 Cơ sở lý thuyết chấp nhận chứng cứ điện tử 86
3.1.1 Theo hệ thống Thông luật 86
3.1.2 Theo hệ thống Dân luật 88
3.1.3 Theo pháp luật Việt Nam 89
3.1.4 Đánh giá, nhận xét 89
3.2 Sự cần thiết của tiêu chí chấp nhận chứng cứ điện tử 90
3.2.1 Khái niệm chấp nhận chứng cứ điện tử 90
3.2.2 Bản chất của chấp nhận chứng cứ điện tử 90
3.2.3 Yêu cầu khách quan của các tiêu chí chấp nhận chứng cứ điện tử 90
3.3 Nội dung yêu cầu pháp lý 92
3.3.1. Tính liên quan 92
3.3.2. Tính xác thực 93
3.3.3. Tính hợp pháp 99
3.3.4. Độ tin cậy của chứng cứ điện tử 101
3.3.5. Tính toàn vẹn của chứng cứ điện tử 102
3.3.6. Tính hữu dụng 103
3.4 Nội dung yêu cầu công nghệ 103
3.4.1. Mô hình điều tra kỹ thuật số 103
3.4.2. Pháp luật hóa công cụ pháp y kỹ thuật số 103
3.4.3. Kỹ thuật giám sát nguồn gốc chứng cứ điện tử 104
3.4.4. Năng lực chủ thể thực hiện pháp y kỹ thuật số 104
3.4.5. Chất lượng phòng thí nghiệm pháp y kỹ thuật số 105
3.4.6. Kiểm tra tính nguyên vẹn về dữ liệu điện tử 106
3.4.7. Nhân chứng chuyên gia trong lĩnh vực pháp y kỹ thuật số 106
3.4.8. Kết luận pháp y kỹ thuật số 106
3.5 Nội dung yêu cầu chứng minh 107
3.6 Mô hình quy trình chấp nhận chứng cứ điện tử cho pháp luật Việt Nam ...107
3.6.1. Lý do xây dựng mô hình 107
3.6.2. Xây dựng mô hình 107
Kết luận Chương 3 110
CHƯƠNG 4. SỬ DỤNG CHỨNG CỨ ĐIỆN TỬ, KIẾN NGHỊ SỬA ĐỔI PHÁP LUẬT VIỆT NAM 111
4.1 Cơ sở lý thuyết sử dụng chứng cứ điện tử 111
4.2 Những vấn đề căn bản trong sử dụng chứng cứ điện tử 113
4.2.1 Nguồn gốc và quá trình hình thành chứng cứ điện tử 113
4.2.2 Khái niệm sử dụng chứng cứ điện tử 114
4.2.3 Bản chất của sử dụng chứng cứ điện tử 114
4.2.4 Nguyên tắc sử dụng chứng cứ điện tử 115
4.3 Sử dụng chứng cứ điện tử trong các tình huống pháp lý 117
4.3.1 Tranh chấp sở hữu trí tuệ trong không gian mạng 117
4.3.2 Sử dụng chứng cứ điện tử trong tranh chấp hợp đồng 121
4.3.3 Sử dụng chứng cứ điện tử vi phạm luật cạnh tranh trong nền kinh tế số 128
4.3.4 Sử dụng chứng cứ điện tử trong vụ án hình sự 131
4.4 Kiến nghị sửa đổi, bổ sung pháp luật Việt Nam liên quan đến chứng cứ điện tử 135
4.4.1 Khái niệm, xác định, đánh giá chứng cứ 137
4.4.2 Thu thập, sử dụng chứng cứ 140
Kết luận Chương 4 144
KẾT LUẬN 145
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ I
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO II
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Tiếng Anh | Tiếng Việt | |
ACPO | Association of Chief Police Officers of England | Hiệp hội Cảnh sát trưởng Anh quốc |
EC | Electronic Commerce | Thương mại điện tử |
ESI | Electronically Store Information | Thông tin lưu trữ điện tử |
IDIP | Integrated Digital Investigation Process | Quy trình điều tra kỹ thuật số tích hợp |
IMEI | International Mobile Equipment Identity | Nhận dạng thiết bị di động quốc tế |
IOCE | International Organization on Computer Evidence | Tổ chức quốc tế chứng cứ máy tính |
IP | Internet Protocol | Giao thức Internet |
ITU | International Telecommunication Union | Hội đồng Liên minh Viễn thông quốc tế |
MDFIPM | A multidisciplinary digital forensic investigation process model | Mô hình quy trình điều tra pháp y kỹ thuật số đa nền tảng |
NIST | National Institute of Standards and Technology | Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Mỹ |
SDFIPM | The Standardised Digital Forensic Investigation Process Model | Mô hình quy trình điều tra pháp y kỹ thuật số được tiêu chuẩn hóa |
SRDFIM | Systematic Digital Forensic Investigation Model | Điều tra pháp y kỹ thuật số có hệ thống |
VECOM | Vietnam E-Commerce Association | Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam |
Có thể bạn quan tâm!
-
Pháp luật Việt Nam về chứng cứ điện tử - 2 -
Các Công Trình Nghiên Cứu Chung Về Chứng Cứ Điện Tử -
Điều Tra Kỹ Thuật Số, Pháp Y Kỹ Thuật Số Thu Thập Chứng Cứ Điện Tử
Xem toàn bộ 177 trang tài liệu này.
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Mô hình của quy trình điều tra kỹ thuật số tích hợp - IDIP Hình 1.2. Mô hình Điều tra pháp y kỹ thuật số có hệ thống - SRDFIM Hình 1.3. Mô hình vấn đề nghiên cứu của đề tài
Hình 2.1. Mô phỏng quá trình thu thập chứng cứ điện tử
Hình 2.2. Mối quan hệ giữa điều tra kỹ thuật số và thu thập chứng cứ điện tử Hình 2.3. Mô hình quy trình điều tra pháp y kỹ thuật số đa nền tảng - MDFIPM
Hình 2.4. Mô hình quy trình điều tra pháp y kỹ thuật số được chuẩn hóa - SDFIPM Hình 2.5. Mô hình nhận thức thu thập chứng cứ điện tử từ điều tra kỹ thuật số
Hình 2.6. Mô hình điều tra kỹ thuật số thu thập chứng cứ điện tử ở cấp độ trừu tượng Hình 3.1. Mô hình quy trình chấp nhận chứng cứ điện tử