BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
NGUYỄN TRẦN NGỌC HIẾU
NGHIÊN CỨU TÌNH TRẠNG KIỂM SOÁT HEN
Ở TRẺ EM HEN PHẾ QUẢN CÓ VIÊM MŨI DỊ ỨNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Có thể bạn quan tâm!
-
Nghiên cứu tình trạng kiểm soát hen ở trẻ em hen phế quản có viêm mũi dị ứng - 2 -
Nghiên cứu tình trạng kiểm soát hen ở trẻ em hen phế quản có viêm mũi dị ứng - 3 -
Nghiên cứu tình trạng kiểm soát hen ở trẻ em hen phế quản có viêm mũi dị ứng - 4
Xem toàn bộ 208 trang tài liệu này.
HÀ NỘI - 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
NGUYỄN TRẦN NGỌC HIẾU
NGHIÊN CỨU TÌNH TRẠNG KIỂM SOÁT HEN
Ở TRẺ EM HEN PHẾ QUẢN CÓ VIÊM MŨI DỊ ỨNG
Chuyên ngành : Nhi khoa Mã số : 9720106
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Nguyễn Thị Diệu Thúy
2. TS. Lương Cao Đồng
HÀ NỘI - 2022
Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Thị Diệu Thuý, TS. Lương Cao Đồng – những người Thầy đã hết lòng truyền đạt kiến thức, hướng dẫn, và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và tiến hành nghiên cứu.
Tôi cũng xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới:
- Các Thầy Cô Bộ môn Nhi, Trường Đại học Y Hà Nội. Thầy Cô đã nhiệt tình dạy bảo, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập.
- Đảng ủy, Ban Giám đốc cùng các Khoa, Phòng của Bệnh viện Nhi Trưng ương, đặc biệt là Khoa Dị Ứng Miễn Dịch Khớp và Đảng ủy, Ban Giám đốc Bệnh viện Quân Y 103, Bộ môn - Khoa Nhi, Học viện Quân y đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi công tác, học tập, tiến hành nghiên cứu và hoàn thành luận án.
- Đảng ủy, Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học Trường Đại học Y Hà Nội, đã giúp đỡ tôi trong thời gian học tập tại trường.
- Những bệnh nhân và người nhà bệnh nhân đã giúp tôi thực hiện nghiên cứu, cung cấp cho tôi những số liệu vô cùng quý giá để tôi hoàn thành luận án.
- Tôi chân thành cám ơn TS. Vũ Tùng Sơn, TS. Đỗ Thị Hạnh, TS. Phí Thị Quỳnh Anh - những người anh, người chị, người bạn thân thiết đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình hoàn thành luận án.
- Tôi vô cùng biết ơn cha mẹ, gia đình, những người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã khích lệ, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận án.
Hà Nội, ngày 27 tháng 03 năm 2022
Tác giả luận án
Nguyễn Trần Ngọc Hiếu
Tôi là Nguyễn Trần Ngọc Hiếu - Nghiên cứu sinh khóa 35, Trường Đại học Y Hà Nội - Chuyên ngành Nhi khoa. Tôi xin cam đoan:
1. Đây là luận án do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thuý và TS. Lương Cao Đồng.
2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã được công bố tại Việt Nam.
3. Tôi xin cam đoan các số liệu được sử dụng trong luận án này là trung thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi nghiên cứu.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật với những cam kết này
Hà Nội, ngày 27 tháng 03 năm 2022
Tác giả
Nguyễn Trần Ngọc Hiếu
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN 3
1.1. Đại cương về hen phế quản và viêm mũi dị ứng 3
1.1.1. Khái niệm hen phế quản và viêm mũi dị ứng 3
1.1.2. Dịch tễ hen phế quản và viêm mũi dị ứng 4
1.1.3. Yếu tố nguy cơ của hen phế quản và viêm mũi dị ứng 5
1.1.4. Mối liên quan về cơ chế bệnh sinh giữa hen phế quản với viêm mũi dị ứng ... 6
1.1.5. Kiểm soát viêm mũi dị ứng giúp kiểm soát hen phế quản 12
1.2. Kiểu hình hen phế quản ở trẻ trên 5 tuổi và người lớn 13
1.3. Chẩn đoán hen phế quản và viêm mũi dị ứng 16
1.3.1. Chẩn đoán hen phế quản ở trẻ trên 5 tuổi 16
1.3.2. Chẩn đoán viêm mũi dị ứng 17
1.4. Điều trị hen phế quản có viêm mũi dị ứng 18
1.4.1. Mục tiêu điều trị hen có viêm mũi dị ứng 18
1.4.2. Phác đồ điều trị hen kèm viêm mũi dị ứng 19
1.4.3. Đánh giá mức độ kiểm soát hen và viêm mũi dị ứng 21
1.5. Vai trò của oxid nitric trong hen phế quản và viêm mũi dị ứng 25
1.5.1. Sinh tổng hợp oxid nitric 25
1.5.2. Nguồn gốc oxid nitric mũi 26
1.5.3. Nguồn gốc oxid nitric phế quản 27
1.5.4. Vai trò của oxid nitric trong hen và viêm mũi dị ứng 27
1.5.5. Các phương pháp đo khí oxid nitric đường thở 31
1.6. Một số nghiên cứu về nồng độ oxid nitric và kiểm soát hen phế quản có viêm mũi dị ứng trên thế giới và Việt Nam 36
1.6.1. Các nghiên cứu trên thế giới 36
1.6.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam 37
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 39
2.1. Đối tượng nghiên cứu 39
2.1.1. Nhóm bệnh nhân hen phế quản có viêm mũi dị ứng 39
2.1.2. Nhóm tham chiếu 40
2.1.3. Địa điểm nghiên cứu 41
2.1.4. Thời gian nghiên cứu 41
2.2. Phương pháp nghiên cứu 41
2.2.1. Cỡ mẫu nghiên cứu 41
2.2.2. Các bước tiến hành nghiên cứu 43
2.3. Các phương pháp thu thập dữ liệu 45
2.3.1. Các thông tin chung và yếu tố liên quan 45
2.3.2. Các chỉ số cận lâm sàng 47
2.4. Xử lý số liệu 57
2.5. Đạo đức nghiên cứu 60
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 61
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 61
3.1.1. Đặc điểm chung 61
3.1.2. Đặc điểm dị ứng của trẻ hen phế quản có viêm mũi dị ứng 64
3.2. Đặc điểm oxid nitric mũi của trẻ hen phế quản có viêm mũi dị ứng ... 65
3.2.1. Nồng độ oxid nitric mũi ở trẻ em hen phế quản có viêm mũi dị ứng .. 65
3.2.2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến nồng độ oxid nitric mũi 68
3.2.3. Mối liên quan giữa nồng độ oxid nitric mũi và chức năng hô hấp. 69
3.2.4. Mối liên quan giữa nồng độ oxid nitric mũi với một số yếu tố dị ứng.. 69
3.2.5. Mối liên quan giữa nồng độ oxid nitric mũi với oxid nitric khí thở ra và sử dụng corticosteroid tại mũi 71
3.3. Kiểm soát hen ở trẻ em hen phế quản có viêm mũi dị ứng 72
3.3.1. Tình trạng kiểm soát hen theo thời gian 72
3.3.2. Kết quả kiểm soát hen ở trẻ hen phế quản có viêm mũi dị ứng theo GINA, ACT và CARATkids 73
3.3.3. Kiểm soát hen và viêm mũi dị ứng theo nồng độ oxid nitric khí thở ra 80
3.3.4. So sánh mức độ kiểm soát hen theo các thang điểm với kiểm soát hen theo nồng độ oxid nitric khí thở ra 82
3.4. Kiểu hình hen ở trẻ hen phế quản có viêm mũi dị ứng 84
3.4.1. Phân nhóm kiểu hình hen theo tuổi khởi phát hen 84
3.4.2. Phân nhóm kiểu hình hen theo mức độ viêm mũi dị ứng 85
3.4.3. Phân nhóm kiểu hình hen theo nồng độ IgE máu 86
3.4.4. Phân nhóm kiểu hình hen theo số lượng bạch cầu ái toan trong máu ngoại vi 87
3.4.5. Phân nhóm kiểu hình hen theo nồng độ oxid nitric khí thở ra 88
3.4.6. Phân nhóm kiểu hình hen theo nồng độ oxid nitric mũi 90
3.4.7. Phân nhóm kiểu hình hen theo chức năng hô hấp 91
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 93
4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 93
4.1.1. Tuổi và giới 93
4.1.2. Nơi cư trú 93
4.1.3. Tuổi khởi phát hen và thời điểm chẩn đoán hen 94
4.1.4. Mức độ nặng của hen và viêm mũi dị ứng 94
4.1.5. Đặc điểm dị ứng của trẻ HPQ có VMDƯ 96
4.2. Đặc điểm oxid nitric mũi ở trẻ em hen phế quản có viêm mũi dị ứng . 97 4.2.1. Nồng độ oxid nitric mũi ở trẻ em 97
4.2.2. Một số yếu tố ảnh hưởng nồng độ oxid nitric mũi 100
4.2.3. Mối liên quan giữa nồng độ oxid nitric mũi và chức năng hô hấp 101
4.2.4. Mối liên quan giữa nồng độ oxid nitric mũi với một số yếu tố dị ứng .. 101
4.2.5. Mối liên quan giữa nồng độ oxid nitric mũi với oxid nitric khí thở ra ... 103
4.3. Tình trạng kiểm soát hen ở trẻ em hen phế quản có viêm mũi dị ứng 104 4.3.1. Kết quả quá trình kiểm soát hen 104
4.3.2. Đánh giá kiểm soát hen theo GINA, ACT và CARATkids 105
4.3.3. Đánh giá kiểm soát hen và viêm mũi dị ứng theo nồng độ oxid nitric khí thở ra 108
4.4. Kiểu hình của hen phế quản có viêm mũi dị ứng 111
4.4.1. Kiểu hình hen theo tuổi khởi phát hen 111
4.4.2. Kiểu hình hen theo mức độ nặng của viêm mũi dị ứng 112
4.4.3. Kiểu hình hen theo nồng độ IgE máu 113
4.4.4. Kiểu hình hen theo số lượng bạch cầu ái toan trong máu ngoại vi 114
4.4.5. Kiểu hình hen theo nồng độ oxid nitric khí thở ra 116
4.4.6. Kiểu hình hen theo nồng độ oxid nitric mũi 119
4.4.7. Kiểu hình hen theo giá trị chức năng hô hấp 120
KẾT LUẬN 123
MỘT SỐ HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU 125
KIẾN NGHỊ 126
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC