Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành du lịch Việt Nam trong thời giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ

CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI

-------***-------

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài:

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÀNH DU LỊCH VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

Sinh viên thực hiện : Trần Việt Dũng

Lớp : Nga

Khoá : 42G – Khoa KT&KDQT

Giáo viên hướng dẫn : ThS. Vũ Thị Hiền

Hà Nội – Tháng 11/2007

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

AFAS

ASEAN Framework Agreement on Services	Hiệp định chung ASEAN về Dịch vụ
APEC	Asia - Pacific Economic Cooperation	Diễn đàn hợp tác châu á - Thái Bình Dương
ASEAN	Association of Southeast Asian Nations	Hiệp hội các quốc gia Đông Nam á
ASEANTA	Asean Tourism Association	Hiệp hội du lịch phi lợi nhuận các quốc gia Đông Nam á
FDI	Foreign Direct Investment	Đầu tư trực tiếp nước ngoài
GDP	Gross Domestic Products	Tổng sản phẩm quốc nội
MICE	Meeting Incentive Convention Exibition	Du lịch kết hợp hội họp, khen thưởng, hội nghị, triển lãm
ODA	Official Development Assitance	Hỗ trợ phát triển chính thức
OECD	Organization for Economic Cooperation and Development	Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế
PATA	Pacific Asia Travel Association	Hiệp hội lữ hành Châu á - Thái Bình Dương
SARS	Severe acute respiration syndrome	Hội chứng hô hấp cấp tính nặng
TOEIC	Test of English for International Communication	Chứng chỉ tiếng Anh quốc tế về giao tiếp
TITC	Tourism Information Technology Center	Trung tâm tin học du lịch
UNESCO	United Nations Educational	Tổ chức Giáo dục, Khoa học và

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 106 trang tài liệu này.

Scientific and Cultural Organization	Văn hoá của Liên hiệp quốc
UNWTO	The United Nations World Tourism Organization	Tổ chức du lịch Thế giới trực thuộc Liên hợp quốc
WB	World Bank	Ngân hàng Thế giới
WEF	The world Econimic Forum	Diễn đàn kinh tế Thế giới
WTO	World Trade Organization	Tổ chức thương mại Thế giới
WTTC	World Travel & Tourism Council	Hội đồng du lịch và lữ hành Thế giới
ITDR	Institute for Tourism Development Research	Viện nghiên cứu phát triển du lịch

MỤC LỤC

Lêi më ®Çu 1

Ch•¬ng I: Tæng quan vÒ dÞch vô du lÞch vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cđa ngµnh du lÞch trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 4

I. Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n 4

1. DÞch vô du lÞch 4

1.1. Kh¸i niÖm vÒ dÞch vô du lÞch 4

1.2. Ph©n lo¹i dÞch vô du lÞch 6

1.2.1. XÐt theo h×nh th¸i vËt chÊt 6

1.2.2. XÐt theo c¬ cÊu tiªu dïng 6

1.2.3. XÐt theo tÝnh chÊt tham gia vµo dÞch vô du lÞch 7

1.2.4. XÐt theo néi dung 7

1.3. §Æc ®iÓm cđa dÞch vô du lÞch 7

1.4. C¸c ngµnh nghÒ kinh doanh chÝnh trong lÜnh vùc dÞch vô du lÞch 9

1.4.1. Kh¸ch s¹n vµ nhµ hµng 9

1.4.2. Kinh doanh l÷ hµnh 10

1.4.3. Kinh doanh vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch 10

1.4.4. Kinh doanh ph¸t triÓn khu du lÞch, ®iÓm du lÞch 11

1.4.5. Kinh doanh c¸c dÞch vô du lÞch kh¸c 11

2. C¹nh tranh vµ n¨ng lùc c¹nh tranh 12

2.1. C¹nh tranh 12

2.2. N¨ng lùc c¹nh tranh 12

2.2.1. N¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia 13

2.2.2. N¨ng lùc c¹nh tranh cđa doanh nghiÖp/ ngµnh 13

2.2.3. N¨ng lùc c¹nh tranh cđa s¶n phÈm 15

3. C¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh cđa ngµnh dÞch vô du lÞch 16

3.1. HÖ sè tham gia vµo thÞ tr•êng quèc tÕ (tÝnh theo sè l•îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ) 17

3.2. Gi¸ c¶ dÞch vô du lÞch 17

3.3. ChÊt l•îng s¶n phÈm chđ yÕu cđa ngµnh 18

3.4. ChÊt l•îng nguån nh©n lùc 19

3.5. ChÊt l•îng c¬ së h¹ tÇng 20

II. Héi nhËp vÒ du lÞch cđa ViÖt Nam vµ sù cÇn thiÕt n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cđa ngµnh du lÞch 21

1. Héi nhËp vÒ du lÞch cđa ViÖt Nam 21

1.1. Cam kÕt vÒ dÞch vô du lÞch cđa ViÖt Nam khi gia nhËp WTO 21

1.2 Héi nhËp vÒ du lÞch cđa ViÖt Nam trong ASEAN 24

2. C¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ngµnh du lÞch ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp 27

2.1. Nh÷ng c¬ héi ®èi víi ngµnh du lÞch ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 27

2.2. Nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi ngµnh du lÞch ViÖt Nam trong giai ®o¹n héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 29

3. Sù cÇn thiÕt n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cđa ngµnh du lÞch ViÖt Nam 30

III. Kinh nghiÖm n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cđa mét sè n•íc trªn thÕ giíi 32

1. Kinh nghiÖm n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh ngµnh du lÞch Th¸i Lan 32

2. Kinh nghiÖm n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cđa ngµnh du lÞch Malaixia 34

3. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi ViÖt Nam 35

Ch•¬ng II: §¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh cđa ngµnh du lÞch ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay 37

I. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ph¸t triÓn cđa ngµnh du lÞch ViÖt Nam... 37

II. Nh÷ng lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn nhanh du lÞch cđa ViÖt Nam 39

III. §¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh cđa ngµnh du lÞch ViÖt Nam 42

1. §¸nh gi¸ thÞ phÇn cđa ngµnh du lÞch ViÖt Nam 42

2. §¸nh gi¸ vÒ gi¸ c¶ cđa dÞch vô du lÞch 45

3. §¸nh gi¸ vÒ chÊt l•îng cđa c¸c s¶n phÈm du lÞch cđa ViÖt Nam . 47 4. §¸nh gi¸ chÊt l•îng nguån nh©n lùc 50

5. §¸nh gi¸ ChÊt l•îng c¬ së h¹ tÇng du lÞch 55

IV. §¸nh gi¸ chung vÒ mét sè thµnh tùu vµ h¹n chÕ cđa ngµnh du lÞch ViÖt Nam 63

1. Mét sè thµnh tùu chđ yÕu cđa Ngµnh du lÞch ViÖt Nam 63

1.1. HiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi ngµy cµng lín vµ toµn diÖn 63

1.2 N©ng cao nhËn thøc vÒ du lÞch 64

1.3. Qu¶ng b¸ th•¬ng hiÖu du lÞch ViÖt Nam ra thÞ tr•êng quèc tÕ. . 65

1.4. ChÊt l•îng s¶n phÈm vµ dÞch vô du lÞch lu«n ®•îc c¶i tiÕn vµ n©ng cao. 65

2. Nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi ngµnh du lÞch ViÖt Nam 66

2.1. C¸c s¶n phÈm du lÞch cđa ViÖt Nam cßn nghÌo nµn vµ chÊt l•îng s¶n phÈm thÊp 66

2.2. Ngµnh du lÞch ViÖt Nam thiÕu nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é cao vµ chuyªn nghiÖp. 67

2.3. ChÊt l•îng c¬ së h¹ tÇng vÉn yÕu kÐm 67

2.4. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt marketing, qu¶ng b¸ vµ tiÕp thÞ th•¬ng hiÖu du lÞch ViÖt Nam ra quèc tÕ 68

Ch•¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cđa ngµnh du lÞch ViÖt Nam trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 69

I. Quan ®iÓm héi nhËp, ®Þnh h•íng, môc tiªu ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 69

1. Quan ®iÓm héi nhËp vµ ph¸t triÓn cđa ngµnh du lÞch 69

2. §Þnh h•íng vµ môc tiªu ph¸t triÓn ngµnh du lÞch giai ®o¹n ®Õn n¨m 2010 tÇm nh×n 2020 70

1. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi nhµ n•íc 71

1.1. T¨ng c•êng hç trî vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn du lÞch nh• c¸c ngµnh xuÊt khÈu kh¸c vµ ®•a ra tÇm nh×n dµi h¹n vÒ ®Çu t• nhµ n•íc vµo ph¸t triÓn du lÞch 71

1.2. Thu hót sù tham gia tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ cđa c¸c doanh nghiÖp du lÞch còng nh• c¸c thµnh phÇn kh¸c vµo qu¸ tr×nh x©y dùng vµ triÓn khai kÕ ho¹ch chiÕn l•îc ph¸t triÓn du lÞch 73

1.3. Ph¸t huy vai trß chđ chèt cđa Tæng côc du lÞch trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cđa ngµnh du lÞch ViÖt Nam 73

1.5. T¨ng c•êng ho¹t ®éng th«ng tin du lÞch 77

1.6. Ph¸t triÓn ho¹t ®éng Marketing qu¶ng b¸ du lÞch 78

1.9. §¬n gi¶n ho¸ c¸c thđ tôc vÒ du lÞch 81

1.11. Ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng 82

2. Gi¶i ph¸p ®èi víi hiÖp héi 82

3. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi doanh nghiÖp du lÞch 83

3.1. TËp trung nguån lùc hç trî hoµn thiÖn nh÷ng s¶n phÈm du lÞch chđ ®¹o ®i ®«i víi tiÕp tôc ph¸t triÓn s¶n phÈm du lÞch míi. 83

3.2 Phèi hîp ho¹t ®éng du lÞch víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c 83

KÕt luËn 89

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1: Mẫu cam kết của ngành dịch vụ du lịch và dịch vụ liên quan 21

Bảng 2: Thị phần và biến động về lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam trong giai đoạn 1990 – 2006 42

Bảng 3: Đánh giá năng lực cạnh tranh về giá của ngành du lịch Việt Nam.. 44

Bảng 4: Đánh giá năng lực cạnh tranh về nguồn nhân lực của ngành du lịch Việt Nam 49

Bảng 5: Đánh giá năng lực cạnh tranh cơ sở hạ tầng du lịch của Việt Nam. 54

Bảng 6: Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thời kỳ 1995 – 2006 vào hoạt động du lịch 62

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngày 7/11/2006 Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Tổ chức thương mại thế giới WTO. Việc trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức thương mại thế giới là một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là yếu tố thúc đẩy và hỗ trợ mạnh mẽ quá trình cải cách bên trong của nước ta, thu hút và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực bên ngoài, khơi dậy và phát huy tiềm năng, thế mạnh của đất nước. Gia nhập WTO sẽ mở ra một giai đoạn phát triển mới, giai đoạn phát triển trong bối cảnh hội nhập sâu và toàn diện vào nền kinh tế thế giới đang biến đổi nhanh chóng, đưa lại những cơ hội và thuận lợi, khó khăn và thách thức lớn đan xen cho tất cả các lĩnh vực, trong đó không thể không kể đến hoạt động du lịch.

Toàn ngành du lịch sẽ vừa phải tuân thủ các quy tắc và cam kết với WTO, vừa chịu sự tác động mạnh mẽ của bối cảnh quốc tế có nhiều biến động phức tạp. Trong bối cảnh mới đó, nhằm thực hiện nhiệm vụ mà Đại hội X của Đảng đã nhấn mạnh: “Phát triển mạnh và nâng cao chất lượng hoạt động du lịch, đa dạng hoá sản phẩm và loại hình du lịch” và chủ trương nêu ra từ Đại hội IX là: “Phát triển du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”, cần phát triển du lịch với quy mô lớn hơn, tốc độ nhanh và bền vững hơn, chất lượng hơn và hiệu quả hơn, nhanh chóng thu hẹp khoảng cách về phát triển du lịch với các nước đứng đầu khu vực, góp phần thiết thực để sớm đưa nước ta thoát ra khỏi tình trạng kém phát triển.

Để ngành du lịch có thể phát triển mạnh và vững bước trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, yêu cầu cấp bách hiện nay là phải đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của ngành dịch vụ du lịch Việt Nam, để từ đó có thể tìm ra các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành. Với mong