Về Phát Triển Du Lịch Trong Liên Kết Vùng Du Lịch

Bảng 2.2. Thang đánh giá tổng hợp về khu du lịch

Đơn vị: Điểm

STT

Mức độ hoạt động	Thang điểm tổng hợp
1	Rất tốt	21 - 25
2	Tốt	17 - 20
3	Trung bình	13 - 16
4	Kém	9 - 12
5	Rất kém	5 - 8

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 273 trang tài liệu này.

(Nguồn: Phân tích của tác giả kết hợp ý kiến chuyên gia)

+ Tuyến du lịch

Tiêu chí đánh giá tuyến du lịch được thể hiện ở Phụ lục 5.

Sau khi xây dựng tiêu chí với các điểm đánh giá tương ứng, chúng ta thu được kết quả về điểm cao nhất là 25 và điểm thấp nhất là 5. Từ đó, ta có thang đánh giá tổng hợp về tuyến du lịch như sau:

Bảng 2.3. Thang đánh giá tổng hợp về tuyến du lịch

Đơn vị: Điểm

STT

Mức độ hoạt động	Thang điểm tổng hợp
1	Rất tốt	21 - 25
2	Tốt	17 - 20
3	Trung bình	13 - 16
4	Kém	9 - 12
5	Rất kém	5 - 8

(Nguồn: Phân tích của tác giả kết hợp ý kiến chuyên gia)

2.1.2. Về phát triển du lịch trong liên kết vùng du lịch

2.1.2.1. Khái niệm, nguyên tắc và ý nghĩa

- Các khái niệm liên quan

Từ điển tiếng Việt đưa ra định nghĩa liên kết là “Gắn chặt với nhau” [87, tr.50]. Như vậy có thể hiểu, liên kết là sự kết hợp từ nhiều thành phần hoặc từ nhiều tổ chức riêng rẽ để cùng thực hiện một hoạt động. Liên kết là các chủ thể tham gia gắn bó chặt chẽ với nhau, đồng thời có mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại lẫn nhau về một vấn đề hay một lĩnh vực cụ thể nào đó. Liên kết nhằm tạo ra sự đồng nhất về kết quả và điều quan trọng hơn cả là tạo ra được sức mạnh tổng hợp đưa các đối tượng tham gia hoạt động phát triển lên một cách mạnh mẽ.

Sự ra đời và phát triển kinh tế thị trường là cơ sở thúc đẩy sự liên kết. Liên kết vùng, quốc gia, quốc tế là sự lựa chọn trong các chính sách phát triển của hầu hết các nước, các vùng lãnh thổ. Liên kết quốc tế là sự liên kết các quốc gia thông qua phát triển các luồng giao lưu về thương mại, đầu tư, du lịch…; là sự mở rộng và làm sâu sắc quan hệ liên kết, hợp tác với nhau trên cơ sở phân công lao động có chủ đích, dựa vào lợi thế của các mỗi quốc gia, vùng lãnh thổ. [70]

Ở Việt Nam, cùng với việc gia nhập ASEAN, khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA), đã tích cực tham gia vào hội nhập và liên kết. Liên kết được hiểu là quá trình các nước tiến hành các hoạt động tăng cường liên kết với nhau dựa trên sự chia sẻ về lợi ích, mục tiêu, giá trị, nguồn lực và tuân thủ các luật chơi chung trong khuôn khổ các định chế. [70]

Liên kết vùng là sự liên kết, hợp tác, bổ sung lẫn nhau giữa các địa phương (trong vùng) và giữa các vùng nhằm mục đích tăng cường sức hút và tiềm lực phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của các địa phương trong và ngoài vùng lãnh thổ. [20]

Du lịch là một ngành kinh tế có khả năng liên kết và cần liên kết để phát triển; nhằm tận dụng, khai thác triệt để nguồn lực du lịch, tranh thủ các nguồn lực từ bên ngoài để thúc đẩy sự phát triển của ngành. Liên kết vùng du lịch là sự hợp tác giữa các địa phương trong vùng, giữa các vùng lãnh thổ trong việc khai thác, tổ chức, quản lý các hoạt động du lịch, đảm bảo lợi ích kinh tế, xã hội, môi trường cho các bên tham gia.

Như vậy, phát triển du lịch trong liên kết vùng là phát triển du lịch thông qua sự kết nối, hợp tác giữa các cơ quan quản lý Nhà nước (cơ quan quản lý Nhà nước về du lịch, chính quyền địa phương; sở, ban, ngành liên quan) và các đơn vị cung ứng dịch vụ du lịch, các bên liên quan (doanh nghiệp du lịch, người dân địa phương,…) trên địa bàn một vùng du lịch (liên kết nội vùng) hoặc giữa các vùng du lịch với nhau (liên kết liên vùng); trên cơ sở các chính sách, cam kết…; đồng thời trong quá trình đó có sử dụng hệ thống nguồn nhân lực, cơ sở vật chất kỹ thuật du

lịch,…của vùng nhằm tạo ra hệ thống sản phẩm du lịch chung; phục vụ và thu hút đa dạng đối tượng khách.

Trong quá trình đó, sẽ tồn tại trường hợp cực tăng trưởng của vùng liên kết với một hoặc một số vùng khác; từ đó tạo đà, thu hút các địa phương khác tham gia vào mạng lưới liên kết này.

Mục đích cuối cùng của phát triển du lịch trong liên kết vùng là nhằm tạo đà cho sự phát triển nhanh và mạnh đối với hoạt động du lịch của từng địa phương trong vùng, phát huy tối đa và tránh lãng phí, trùng lặp tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương.

Liên kết vùng du lịch, được xem là một trong những khía cạnh liên kết thường xuyên và có khả năng mang lại lợi ích cao.

- Nguyên tắc

+ Chia sẻ công bằng về lợi ích, lấy lợi ích làm động cơ, động lực để thôi thúc liên kết phát triển du lịch;

+ Hình thành quan niệm, thái độ thân thiện, tôn trọng đối với du khách và đối với đối tác;

+ Mọi hoạt động trong quá trình liên kết và trong phạm vi liên kết phải được tổ chức chứ không thể tự do, tự phát.

Lợi ích

Thái độ

LIÊN KẾT

Tổ chức

Hình 2.1. Sơ đồ nguyên tắc trong quá trình liên kết cung cấp dịch vụ cho du khách‌

(Nguồn: Tác giả luận án và ý kiến chuyên gia)

- Ý nghĩa

Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng cao. Vì vậy, cần chú trọng đẩy mạnh liên kết giữa các ngành, các vùng để phát triển kinh tế du lịch. Thực tế những lợi ích thu được từ liên kết du lịch của các quốc gia trên thế giới và một phần ở Việt Nam đã minh chứng cho những giá trị mà liên kết du lịch (liên kết vùng) đem lại.

Phát triển du lịch trong liên kết vùng là một trong những giải pháp để đẩy mạnh hoạt động du lịch tại các địa phương và các vùng du lịch.

Phát triển du lịch trong liên kết vùng nhằm phát huy các lợi thế so sánh của các vùng, các địa phương; đồng thời, bổ sung, khắc phục cho nhau những hạn chế trong phát triển du lịch.

Phát triển du lịch thông qua liên kết vùng tạo ra những sản phẩm du lịch đặc thù trên cơ sở khai thác các tài nguyên du lịch độc đáo của mỗi địa phương; từ đó nâng cao sức cạnh tranh và những lợi thế trong phát triển du lịch của vùng.

Phát triển du lịch gắn với liên kết vùng giúp đẩy mạnh vai tr của các bên liên quan đến du lịch như chính quyền địa phương, người dân địa phương, các nhà cung ứng du lịch.

Phát triển du lịch gắn với liên kết vùng xóa bỏ những hoạt động du lịch mang tính chất nhỏ lẻ, manh mún; tạo đà cho sự phát triển du lịch toàn diện và bền vững hơn.

Liên kết vùng du lịch là cơ sở của sự giao lưu kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội nội vùng và liên vùng. Trong quá trình phát triển du lịch gắn với liên kết tại một vùng nhất định, thông qua các nội dung hoạt động, các sản phẩm liên kết được tạo ra thì các yếu tố như kinh tế, văn hóa, chính trị…có cơ hội được chuyển giao, hình thành và phát triển.

Liên kết vùng du lịch mang ý nghĩa lớn đối với việc thực hiện mục tiêu phát triển chung của toàn vùng. Sự phát triển của vùng là tổng h a sự phát triển của từng địa phương thành viên, đồng thời chứng tỏ sự kết hợp của các địa phương với nhau để cùng phát triển. Đặc biệt đối với lĩnh vực du lịch, một lĩnh vực mang tính liên vùng và liên ngành cao thì việc liên kết vùng để phát triển du lịch là cấp thiết và thực sự quan trọng.

2.1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch trong liên kết vùng

Việc liên kết vùng để phát triển du lịch chịu ảnh hưởng của một số nhân tố cơ bản như sau:

- Chính sách khuyến khích phát triển du lịch trong liên kết vùng

Các chính sách của một quốc gia có ảnh hưởng lớn và là yếu tố quan trọng tác động đến các lĩnh vực hoạt động của quốc gia đó, trong đó có hoạt động du lịch.

Nếu các chính sách đúng đắn, hợp lý thì sẽ tạo cơ hội cho ngành Du lịch phát triển và ngược lại.

Các chính sách liên quan đến phát triển du lịch trong liên kết vùng có thể kể đến bao gồm chính sách (quy hoạch, chiến lược) phát triển du lịch chung và chính sách phát triển du lịch của từng địa phương.

- Các đơn vị cung ứng dịch vụ cho khách du lịch

Các đơn vị cung ứng dịch vụ du lịch như các công ty lữ hành, khách sạn, nhà hàng, các đơn vị cung cấp dịch vụ bổ sung (vui chơi giải trí, vận chuyển…) giữ vị trí quan trọng và sức ảnh hưởng chính đến sự phát triển du lịch trong liên kết vùng. Trong số đó, các công ty lữ hành đóng vai tr trọng tâm, tạo ra chuỗi giá trị du lịch trong liên kết.

Cùng với những chính sách, sự chỉ đạo, định hướng của các cơ quan quản lý về du lịch, chính quyền địa phương…thì sự tự nguyện tham gia liên kết làm du lịch của các đơn vị cung ứng du lịch sẽ tạo nên sự chủ động và thành công cho quá trình liên kết này.

- Giá trị tài nguyên du lịch hấp dẫn du khách và khả năng phát huy giá trị của chúng trên phạm vi vùng

Hệ thống tài nguyên du lịch tự nhiên và văn hóa là yếu tố cốt lõi tạo nên sản phẩm du lịch. Sản phẩm với giá trị tài nguyên hấp dẫn sẽ có khả năng thu hút du khách, đồng thời lan tỏa giá trị phục vụ mục tiêu liên kết. Những tài nguyên du lịch kém hấp dẫn khó có thể phát huy giá trị của chúng trên phạm vi vùng du lịch, làm khuyết đi yếu tố quan trọng nhất trong việc tạo nên các sản phẩm du lịch, các chương trình du lịch, gây khó khăn cho việc liên kết của các địa phương trong vùng.

Bên cạnh đó, các nhân tố ảnh hưởng đến việc phát triển du lịch đương nhiên cũng chính là các nhân tố có tác động đến sự phát triển du lịch trong liên kết vùng. Đó là các yếu tố đã được phân tích kỹ ở mục 2.1.1.2, chương 2, bao gồm: Vị trí địa lý, tài nguyên du lịch; dân cư, nguồn lao động, cơ sở hạ tầng, chính sách phát triển du lịch, vốn đầu tư, điều kiện an ninh chính trị và an toàn xã hội, sự phát triển kinh tế; nhu cầu nghỉ ngơi, du lịch, điều kiện sống và thời gian rỗi, liên kết và hợp tác.

2.1.2.3. Các điều kiện cơ bản của phát triển du lịch trong liên kết vùng

Để liên kết vùng tạo căn cứ cho việc phát triển du lịch thì bản thân vùng và các địa phương trong vùng cần các điều kiện cơ bản sau [20]:

Thứ nhất, vùng và địa phương phải có lợi thế so sánh. Trong đó, điều kiện liên quan đến tài nguyên du lịch giữ vai tr quan trọng. Tài nguyên du lịch là thành phần quan trọng tạo nên sản phẩm du lịch. Các địa phương trong vùng thường có hệ thống tài nguyên du lịch khá tương đồng. Điều cốt lõi ở đây là làm sao phải khai thác được thế mạnh về tài nguyên du lịch của từng địa phương, kết hợp tạo thành những sản phẩm du lịch, sản phẩm du lịch đặc thù của vùng mà không bị trùng lặp sản phẩm giữa các địa phương với nhau.

Thứ hai, vùng và địa phương phải có nguồn nhân lực du lịch với số lượng và chất lượng đảm bảo đủ lớn để cung cấp trong quá trình hoạt động và liên kết.

Thứ ba, vùng cùng với địa phương phải có hệ thống cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch phát triển ở mức độ nhất định, tạo điều kiện thuận lợi cho liên kết. Trong một số trường hợp, chính yếu tố này quyết định đến sự thành công hay thất bại của sự liên kết vùng.

Thứ tư, phải có sự đồng thuận của chính quyền địa phương và các nhóm xã hội trong việc chia sẻ và làm tăng thêm lợi ích chung của vùng cũng như lợi ích riêng của địa phương (đặc biệt là lợi ích kinh tế). Sự đồng thuận giữa quản lý vĩ mô và các chủ thể kinh tế vi mô như doanh nghiệp, người dân địa phương; đồng thuận trong vùng và liên vùng…là vấn đề đặc biệt quan trọng trong thực hiện liên kết vùng du lịch.

Thứ năm, phải có sự đồng bộ, rõ ràng và đầy đủ về luật pháp, chính sách…trong liên kết vùng. Yếu tố này là cần thiết trong khuôn khổ một địa giới hành chính và càng trở nên quan trọng hơn khi có sự hợp tác vượt ra khỏi ranh giới của một địa phương hay vùng lãnh thổ.

2.1.2.4. Nội dung phát triển du lịch trong liên kết vùng

Phát triển du lịch trong liên kết vùng diễn ra với các nội dung liên kết như sau:

- Liên kết giữa các cơ quan quản lý Nhà nước: Cơ quan quản lý Nhà nước về du lịch, chính quyền địa phương; sở, ban, ngành liên quan. Bao gồm liên kết dọc là từ Trung ương, chính quyền địa phương, Bộ với các sở chuyên ngành; liên kết quản lý ngành Du lịch theo địa phương và liên kết ngang giữa các bộ chuyên ngành trong

xử lý các vấn đề mang tính liên ngành, liên kết giữa các địa phương với nhau. Mối liên kết này thể hiện ở các mặt như sau:

+ Liên kết trong quy hoạch và quản lý quy hoạch

Quy hoạch là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, tác động mạnh mẽ đến sự phát triển du lịch của một địa phương, một vùng, một quốc gia. Quy hoạch du lịch cụ thể hóa trên từng lãnh thổ những kế hoạch, định hướng phát triển du lịch.

Chính vì vai tr quan trọng của vấn đề quy hoạch mà trong quá trình liên kết vùng du lịch, các địa phương nhất thiết phải có sự trao đổi, bàn bạc lẫn nhau để tránh trùng lặp trong công tác quy hoạch từng địa phương; đồng thời, qua đó, hình thành nên một quy hoạch chung hợp lý nhất cho vùng.

+ Liên kết trong việc hình thành chính sách thu hút và phân bổ đầu tư (trong và ngoài nước)

Do tính chất liên vùng của du lịch, việc đầu tư vào du lịch thường gắn liền với các địa phương trong một vùng. Vì vậy, thông tin về chính sách, quy hoạch và các dự án đầu tư của mỗi tỉnh đều có ý nghĩa đối với các tỉnh/thành phố c n lại trong vùng. Yếu tố liên vùng trở thành điều kiện bổ sung quan trọng để thu hút đầu tư.

Trong quá trình liên kết trong việc hình thành chính sách thu hút và phân bổ đầu tư, về phía các địa phương, cần liên kết thống nhất về quy hoạch, chính sách ưu đãi, chia sẻ thông tin, hình thành diễn đàn đầu tư du lịch. Cần có sự minh bạch về các chính sách, quy hoạch, quy trình, thủ tục...Theo đó, định hướng đầu tư vào những trọng điểm du lịch theo quy hoạch được các tỉnh thống nhất và phù hợp trong chương trình chung của cả vùng. Về phía các nhà đầu tư, quá trình liên kết giúp tạo nên nguồn vốn tập trung; tránh được đầu tư dàn trải, cạnh tranh không lành mạnh trong thu hút đầu tư.

Như vậy, thông tin liên vùng giúp thu hút đầu tư phát huy được lợi ích đồng thời hạn chế những trùng lặp hoặc những tác động tiêu cực lẫn nhau giữa các dự án đầu tư.

+ Liên kết trong việc tạo ra sản phẩm du lịch

Trong liên kết du lịch, sản phẩm chung được hình thành chính là thể hiện sự thành công của quá trình liên kết đó.

Dựa trên hệ thống sản phẩm du lịch sẵn có của từng địa phương, có thể lựa chọn các sản phẩm trùng nhau để tạo ra sản phẩm du lịch theo chuyên đề. Với các

sản phẩm khác nhau, đây là yếu tố độc đáo để các địa phương kết nối với nhau, hình thành nên các tour du lịch trên cơ sở khai thác các giá trị đặc sắc nhằm hấp dẫn du khách; tránh được sự đơn điệu, nhàm chán.

+ Liên kết trong việc xây dựng tuyến du lịch

Trong quá trình hoạt động du lịch, việc các điểm, khu hay trung tâm du lịch được kết nối với nhau là hoàn toàn cần thiết và đương nhiên. Sự liên kết đó tạo nên các tuyến du lịch. Thông qua sự liên kết này, những điểm, khu du lịch có thể bổ trợ cho nhau để tăng cường thu hút khách. Các tuyến du lịch là cơ sở để xây dựng các chương trình du lịch, hình thành nên các chuyến du lịch, phục vụ nhu cầu đa dạng của du khách. Trong khuôn khổ liên kết vùng du lịch, có các tuyến du lịch nội vùng và liên vùng, kết nối các điểm hay khu du lịch của các địa phương trong một vùng hoặc giữa các vùng với nhau.

+ Liên kết trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch (thông qua các chương trình đào tạo và hình thức đào tạo trong nước và ngoài nước)

Nguồn nhân lực giữ vai tr then chốt trong hoạt động du lịch. Yêu cầu cấp bách đối với ngành Du lịch trong giai đoạn tới là phải chuẩn bị nguồn nhân lực đủ về số lượng, đạt chuẩn về chất lượng.

Việc liên kết trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch trở nên cần thiết hơn khi hiện nay, chất lượng nguồn nhân lực du lịch vẫn đang ở mức trung bình. Sự liên kết này có thể diễn ra ngay trong quá trình đào tạo, giữa các trường với nhau; để bổ sung cho nhau công nghệ, chuyên môn, nghiệp vụ. Đồng thời, giữa các cơ sở đào tạo nguồn nhân lực du lịch và các doanh nghiệp du lịch cũng có thể có mối liên hệ qua lại nhằm trao đổi nhân lực, xây dựng chương trình và bổ trợ kiến thức, kỹ năng nghề. Điều này sẽ khắc phục được tính tự phát trong đào tạo và gắn với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, với nhu cầu của xã hội.

+ Liên kết trong xúc tiến du lịch

Việc liên kết trong xúc tiến du lịch, ngoài việc đưa lại lợi ích phát triển du lịch cho các bên tham gia, c n tạo nên khả năng cạnh tranh giữa các bên liên quan nhằm thu hút khách du lịch đến mỗi địa phương.

Các hoạt động liên kết xúc tiến du lịch bao gồm: Liên kết giữa các Hiệp hội Du lịch, Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch, hình thành nên Biên bản thỏa thuận