Một số giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

------

PHẠM VŨ HOÀNG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 221 trang tài liệu này.

HÀ NỘI, 2013

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

------

PHẠM VŨ HOÀNG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ NHÂN LỰC (KINH TẾ LAO ĐỘNG) MÃ SỐ: 62340404

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. PGS. TS. TRẦN XUÂN CẦU

2. TS. NGUYỄN BÁ THỦY

HÀ NỘI, 2013

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và trích dẫn trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu của Luận án đã được công bố trên tạp chí, không trùng với bất kỳ công trình nào khác.

Nghiên cứu sinh

Phạm Vũ Hoàng

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

MỤC LỤC ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT v

DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ vi

THUẬT NGỮ VÀ KHÁI NIỆM SỬ DỤNG TRONG NGHIÊN CỨU x

MỞ ĐẦU 1

Chương 1 –CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI VÀ CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI 12

1.1. NGƯỜI CAO TUỔI VÀ CÁC ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA NGƯỜI CAO TUỔI 12

1.1.1. Các khái niệm 12

1.1.2. Các đặc điểm của người cao tuổi 14

1.2. CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI 22

1.2.1. Chăm sóc người cao tuổi 22

1.2.2. Nội dung, nguồn lực và các hình thức chăm sóc người cao tuổi 28

1.3. CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI VÀ CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI 31

1.3.1. Chất lượng chăm sóc người cao tuổi 31

1.3.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng chăm sóc người cao tuổi 31

1.3.3. Nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi và sự cần thiết nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi 37

1.4. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI 39

1.4.1. Nhu cầu chăm sóc người cao tuổi thay đổi và ngày càng tăng 39

1.4.2. Nguồn lực tham gia chăm sóc người cao tuổi 40

1.4.3. Kiểu hộ gia đình của NCT 41

1.4.4. Sự bền vững của Hệ thống an sinh xã hội 42

1.5. KINH NGHIỆM CỦA CÁC NƯỚC TRONG VIỆC ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI 43

1.5.1. Kinh nghiệm về xây dựng và hoàn thiện chính sách, chương trình kế hoạch về công tác NCT 44

1.5.2. Kinh nghiệm về huy động nguồn lực lựa chọn hình thức chăm sóc NCT phù hợp 46

1.5.3. Kinh nghiệm về triển khai đa dạng các mô hình chăm sóc NCT tại cộng đồng 49

1.5.4. Kinh nghiệm về ổn định thu nhập bằng việc làm phù hợp cho NCT ...52

1.5.5. Một số bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam trong việc đảm bảo và nâng cao chất lượng chăm sóc NCT 52

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 54

Chương 2 –ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI VIỆT NAM 55

2.1. PHÂN TÍCH CÁC ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN VÀ VAI TRÒ CỦA NGƯỜI CAO TUỔI VIỆT NAM 55

2.1.1. Các đặc điểm về nhân khẩu học của người cao tuổi Việt Nam 55

2.1.2. Các đặc điểm về sức khỏe của người cao tuổi Việt Nam 59

2.1.3. Các đặc điểm về kinh tế và xã hội của người cao tuổi Việt Nam 61

2.1.4. Vai trò của người cao tuổi Việt Nam 63

2.2. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI VIỆT NAM 65

2.2.1. Phân tích thực trạng chính sách chăm sóc người cao tuổi Việt Nam ...65

2.2.2. Phân tích thực trạng chất lượng chăm sóc người cao tuổi 74

2.2.3. Phân tích thực trạng chất lượng chăm sóc trong các mô hình chăm sóc người cao tuổi 106

2.2.4. Các nhân tố tác động tới chất lượng chăm sóc người cao tuổi Việt Nam

.......................................................................................................................132

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 137

Chương 3 –MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI VIỆT NAM 140

3.1. QUAN ĐIỂM VÀ PHƯƠNG HƯỚNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI VIỆT NAM 140

3.1.1. Quan điểm về chăm sóc người cao tuổi Việt Nam 140

3.1.2. Phương hướng nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi Việt Nam

.......................................................................................................................141

3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC NGƯỜI CAO TUỔI VIỆT NAM 144

3.2.1. Nhóm giải pháp về đẩy mạnh truyền thông nhằm chuyển đổi nhận thức, thái độ thực hiện công tác người cao tuổi và chăm sóc người cao tuổi

.......................................................................................................................144

3.2.2. Nhóm giải pháp vê hoàn thiện chính sách và thực hiện chính sách về người cao tuổi và chăm sóc người cao tuổi 147

3.2.3. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

.......................................................................................................................151

3.2.4. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc vật chất người cao tuổi

.......................................................................................................................156

3.2.5. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc đời sống tinh thần và phát huy vai trò người cao tuổi 159

3.2.6. Đa dạng hóa các loại hình dịch vụ hỗ trợ NCT, đẩy mạnh phát triển các mô hình chăm sóc NCT tại cộng đồng 161

3.2.8. Triển khai các nghiên cứu cơ bản cũng như nghiên cứu tác nghiệp về người cao tuổi ở Việt Nam 165

3.3. KIẾN NGHỊ 166

3.3.1. Với Quốc hội 166

3.3.2. Với Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan 166

3.3.3. Với chính quyền địa phương 167

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 169

KẾT LUẬN CHUNG 170

DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ 172

TÀI LIỆU THAM KHẢO 173

DANH MỤC PHỤ LỤC 179

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Người cao tuổi NCT

Khám chữa bệnh KCB

Kinh tế - Xã hội KT-XH

Bảo hiểm xã hội BHXH

Bảo hiểm y tế BHYT

An sinh xã hội ASXH

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Bộ LĐ-TB-XH

Bộ Văn hóa, Thể thao và Dulịch Bộ VH-TT-DL

Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em Ủy ban DS-GĐ-TE

Dân số Kế hoạch hóa gia đình DS-KHHGĐ

Tổng cục Thống kê TCTK

Ủy ban Quốc gia về Người cao tuổi Việt Nam Ủy ban QGNCTVN Tổng điều tra Dân số và nhà ở TĐTDS

Tình nguyện viên TNV

Cơ sở dữ liệu CSDL

DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Tháp bậc thang nhucầu của Maslow 23

Sơ đồ 1.2. Mô hình Già hóa thành công 25

Sơ đồ 1.3. Nguồn lực chăm sóc người cao tuổi 28

Sơ đồ 1.4. Mô hình chăm sóc người cao tuổi thành công 30

Danh mục bảng

Bảng 1.1. Số lượng và tỷ lệ người cao tuổi trên thế giới, 1950-2050 14

Bảng 1.2. Số lượng người cao tuổi trên thế giới chia theo giàu nghèo, 1950- 2050 15

Bảng 1.3. Hình thái chăm sóc người cao tuổi 29

Bảng 2.1. Tỷ số giới tính NCT phân theo nhóm tuổi, 2011 (Số NCT nữ tương ứng với 100 NCT nam) 58

Bảng 2.2. Các hình thức chăm sóc sức khỏe người cao tuổi 75

Bảng 2.3. Tỷ lệ người ốm đau hoặc chấn thương cần điều trị, 1992/93-2010 (%) 78

Bảng 2.4. Các hình thức chăm đời sống vật chất người cao tuổi 88

Bảng 2.5. Tình trạng hoạt động kinh tế của người cao tuổi, 1999-2011 97

Bảng 2.6. Phân bố đối tượng theo nhóm tuổi và giới tính 116

Bảng 2.7. Phân bố đối tượng theo trình độ học vấn và giới tính 116

Bảng 2.8. Phân bố đối tượng theo nghề nghiệp chính trước đây và giới tính

..................................................................................................................... 117

Bảng 2.9. Quyết định và lý do NCT ở Trung tâm CSSK-NCT 117