Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty 47

Sơ đồ 2.2: Tổ chức công tác kế toán 52

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn hội nhập sâu và rộng vào nền kinh tế thế giới. Tính cạnh tranh của các doanh nghiệp diễn ra ngày càng mạnh mẽ. Để có thể kinh doanh hiệu quả, đòi hỏi người quản lý doanh nghiệp phải nắm bắt, xử lý thông tin chính xác từ ảnh hưởng của môi trường bên ngoài cũng như tình hình thực tế bên trong doanh nghiệp. Việc thu thập, xử lý, phân tích dữ liệu một cách hiệu quả từ bộ phận kế toán doanh nghiệp giúp nhà quản lý đưa ra những quyết sách hợp lý, mang lại kết quả kinh doanh tốt hơn cho doanh nghiệp. Đặc biệt, kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh đóng một vai trò quan trọng trong kế toán doanh nghiệp.

Là doanh nghiệp kinh doanh trong ngành dược - Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1 cũng đang đứng trước nhiều thách thức để khẳng định sự phát triển. Trong những năm gần đây, ngành dược Việt Nam chịu sự cạnh tranh khốc liệt từ các hãng dược nước ngoài như Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản… Mặt khác, các quy định chính sách quản lý về chất lượng và giá trong ngành Dược là yếu tố tác động mạnh tới kết quả hoạt động của ngành Dược bởi tính đặc thù ngành. Với mục tiêu phát triển mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng doanh thu và lợi nhuận, Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1 đã không ngừng cải tiến công tác quản lý, đa dạng hóa chính sách kinh doanh (kênh phân phối và mở rộng các sản phẩm). Công ty đã ngày càng khẳng định được thương hiệu có bề dày trong ngành dược nước ta, khẩu hiệu “CPC1- nhà phân phối thuốc chuyên nghiệp, vì sức khỏe và hạnh phúc cộng đồng” đã gắn liền với những thành quả mà Công ty đạt được trong các năm qua. Công tác kế toán trong Công ty đang ngày càng được hoàn thiện để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ xử lý, cung cấp thông tin hiệu quả, kịp thời, trung thực, giúp ban điều hành Công ty có những chỉ đạo đúng đắn và hiệu quả. Qua quá trình tìm hiểu thực tế tại Công ty, tôi nhận thấy nghiệp vụ kế toán về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh còn có nhiều điểm hạn chế, bất cập, điều này làm giảm hiệu quả của quá trình kinh doanh tại đơn vị.

Vì vây, tôi đã lựa chọn đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 177 trang tài liệu này.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Đề tài nghiên cứu về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại các doanh nghiệp đã được nhiều tác giả tham gia nghiên cứu. Các công trình nghiên cứu ấy đã đưa ra được những ưu điểm, hạn chế về mặt lý luận, cũng như giải pháp về mặt thực tiễn để hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại đơn vị mình. Tác giả xin kể tên một số đề tài luận văn thạc sĩ kế toán sau:

Đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Nhà và Thương mại Dầu khí” của tác giả Nguyễn Tấn Phát, trường Đại học Thương mại, năm 2016. Luận văn đã trình bày những lý luận chung về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh dưới góc độ kế toán tài chính dựa trên các Chuẩn mực kế toán và Chế độ kế toán hiện hành (theo Thông tư 200/2014/TT-BTC). Đồng thời tác giả cũng đã nêu ra được những thực trạng và đánh giá thực trạng công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Nhà và Thương mại Dầu khí. Qua đó, tác giả đã kiến nghị các giải pháp để hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại đơn vị. Tuy nhiên, phần giải pháp mà tác giả nêu lên chưa có tính thực tiễn cao như việc kiến nghị phân bổ chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp cho từng hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty dựa trên tỷ lệ lợi nhuận của từng hoạt động so với tổng lợi nhuận. Giải pháp này chưa phản ánh đúng tính trung thực, khách quan của từng khoản mục chi phí gắn với từng hoạt động kinh doanh cụ thể của Công ty.

Đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH May Đức Giang” của tác giả Nguyễn Thanh Huyền, trường Đại học Thương mại, năm 2017. Tác giả đã đi sâu nghiên cứu lý luận chung về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp sản xuất, đồng thời nêu được thực trạng và các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH May Đức Giang. Tuy nhiên, trong bài nghiên cứu,

tác giả chưa nêu được đặc điểm đặc thù của doanh nghiệp sản xuất may mặc, từ đó các giải pháp chưa mang tính thực tiễn cao.

Đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Du lịch Dịch vụ Hà Nội” của tác giả Phạm Thu Huyền, Trường Đại học Thương mại, năm 2018. Tác giả đã làm rõ những vấn đề lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp dịch vụ. Qua quá trình nghiên cứu, tìm hiểu, tác giả cũng phản ánh thực trạng công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Du lịch Dịch vụ Hà Nội, từ đó đưa ra một số hạn chế về cả phương diện kế toán tài chính và kế toán quản trị của đơn vị, cụ thể:

+ Về kế toán tài chính: còn hạn chế trong sử dụng tài khoản (TK 521), sổ chi tiết (tài khoản 642), chứng từ kế toán và luân chuyển chứng từ kế toán, chính sách bán hàng và phân bổ chi phí.

+ Về kế toán quản trị: chưa chú trọng, chưa quy định hệ thống báo cáo kế toán riêng cho kế toán quản trị.

Các giải pháp do tác giả đề xuất:

+ Hoàn thiện, xây dựng tài khoản kế toán 521

+ Xuất hóa đơn GTGT đúng theo quy định

+ Giám sát quy trình luân chuyển chứng từ kế toán

+ Sử dụng chiết khấu thương mại trong bán hàng

+ Phân bổ chi phí theo hợp đồng kinh tế

Đồng thời với đó là xây dựng và hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị trong doanh nghiệp.

Đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Dược phẩm Hà Tây” của tác giả Lê Xuân Hạnh, Đại học Thương mại, năm 2019. Luận văn được nghiên cứu tại đơn vị sản xuất và phân phối dược phẩm uy tín trên thị trường dược phẩm nước ta. Luận văn đã khái quát được những nội dung về mặt lý luận liên quan đến kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh. Bên cạnh đó tác giả đã phản ánh được tình hình công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Dược phẩm Hà Tây, đồng thời chỉ ra những hạn

chế trong quá trình hạch toán kế toán tại đơn vị. Tuy nhiên, luận văn mới phản ánh những nghiệp vụ chủ yếu của đơn vị trong công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh, đây là một hướng mở để tác giả có thể tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về doanh nghiệp vừa sản xuất vừa kinh doanh dược như Công ty cổ phần Dược phẩm Hà Tây.

Nhìn chung, các công trình nghiên cứu của các tác giả trên dù có chung đối tượng nghiên cứu là kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh nhưng các tác giả nghiên cứu theo những khía cạnh khác nhau, nghiên cứu tại những không gian, địa điểm khác nhau nên mỗi công trình lại có giải pháp riêng biệt để hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại đơn vị nghiên cứu. Mặt khác, hiện chưa có tác giả nào nghiên cứu kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1, do đó, đề tài hoàn toàn mang tính độc lập và không trùng khớp với công trình nghiên cứu trước đó.

3. Mục tiêu nghiên cứu

Đề tài đi sâu nghiên cứu công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh nhằm một số mục tiêu sau:

- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp.

- Tìm hiểu thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1. Từ đó rút ra những ưu điểm và hạn chế, phân tích nguyên nhân của hạn chế còn tồn tại trong kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1.

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Luận văn tập trung nghiên cứu kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1.

4.2. Phạm vi nội dung nghiên cứu

Phạm vi không gian nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1.

Phạm vi nội dung nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu, khảo sát về doanh thu (bao gồm doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, doanh thu tài chính và thu nhập khác), chi phí (bao gồm giá vốn hàng bán, chi phí tài chính, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí thuế TNDN và chi phí khác) và kết quả kinh doanh trước thuế và sau thuế thu nhập doanh nghiệp trên góc độ kế toán tài chính.

Phạm vi thời gian nghiên cứu: Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1 trong quý 01/2020.

5. Phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu:

Đối với dữ liệu sơ cấp

Để thu thập thông tin phục vụ cho nghiên cứu, tác giả đã sử dụng phương pháp phỏng vấn, ghi chép.

Đối tượng phỏng vấn: Kế toán trưởng và các nhân viên kế toán trong công ty.

Thời gian và địa điểm phỏng vấn: Việc phỏng vấn được ấn định trước, tiến hành theo phương pháp gặp gỡ, phỏng vấn trực tiếp tại phòng kế toán công ty với phòng kế toán tại trụ sở chính và gọi điện phỏng vấn kế toán tại các chi nhánh, cơ sở bán buôn ở xa.

Nội dung phỏng vấn: Các vấn đề cơ bản như bộ máy kế toán của công ty, đội ngũ nhân viên kế toán, thực tế công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của công ty. Các câu hỏi xoay quanh các nội dung về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của công ty, những thuận lợi và khó khăn mà bộ phận kế toán công ty gặp phải…làm cơ sở tìm ra các giải pháp khắc phục những khó khăn đó.

Đối với dữ liệu thứ cấp

Luận văn thu thập, tìm kiếm, kế thừa các thông tin có sẵn trên internet, các tạp chí, sách báo, báo cáo tài chính, cáo bạch trên trang web của công ty, các nghiên

cứu, các luận văn và luận án có liên quan đến nội dung Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh. Từ đó, tác giả rút ra bài học và vận dụng vào công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1.

5.2. Phương pháp tổng hợp, phân tích, xử lý dữ liệu:

Tác giả sử dụng các phương pháp phân tích dữ liệu cơ bản như: phương pháp so sánh, phân tích, thống kê, tổng hợp. Từ các thông tin thu thập được, tác giả tiến hành so sánh, đối chiếu, giữa thực tế kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1 với quy định trong chế độ kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh, từ đó đưa ra các đề xuất, giải pháp phù hợp để khắc phục những hạn chế còn tồn tại mà công ty gặp phải.

6. Ý nghĩa của đề tài

Ý nghĩa khoa học: đề tài góp phần hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp.

Ý nghĩa thực tiễn:

- Chỉ ra thực trạng công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1.

- Phát hiện những tồn tại trong công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1.

- Đề xuất một số giải pháp, kiến nghị để khắc phục những hạn chế trong công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục các bảng biểu, tài liệu tham khảo, mục lục, luận văn có kết cấu 3 chương:

Chương 1: Lý luận chung về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp

Chương 2: Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1

Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Dược phẩm Trung Ương CPC1

CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP

1.1. Những vấn đề chung về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp

1.1.1. Doanh thu và phân loại doanh thu

1.1.1.1. Khái niệm Doanh thu

Theo Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế số 15 - “Doanh thu từ các hợp đồng đối với khách hàng” (IFRS 15): Doanh thu được ghi nhận dựa trên đánh giá, liệu doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với sản phẩm, dịch vụ cho khách hàng hay chưa, đi kèm với việc vận dụng các hướng dẫn cụ thể về các tình huống cung cấp sản phẩm và dịch vụ cho khách hàng.

IFRS 15 đã giới thiệu một mô hình ghi nhận doanh thu duy nhất cho tất cả các hợp đồng với khách hàng, bao gồm 5 bước: Xác định có hợp đồng với khách hàng hay không (bước 1); xác định các nghĩa vụ phải thực hiện theo hợp đồng (bước 2); xác định tổng giá trị của hợp đồng, bao gồm cả các khoản thanh toán tiềm tàng, các khoản hỗ trợ tài chính, các nghĩa vụ lồng ghép phi tiền tệ (bước 3); sau đó phân bổ giá trị hợp đồng cho mỗi nghĩa vụ phải thực hiện (bước 4); cuối cùng là ghi nhận doanh thu một lần hay nhiều lần khi mỗi nghĩa vụ cụ thể được thực hiện (bước 5).

Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 – “Doanh thu và thu nhập khác” (VAS 14): “Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần là tăng vốn chủ sở hữu”.

Qua đó, các lợi ích kinh tế phải cụ thể được, tính toán được và biểu hiện dưới dạng giá trị (đã và sẽ thu được). Các khoản thu hộ bên thứ ba không phải là nguồn lợi ích kinh tế, không làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ không được coi là doanh thu. Các khoản góp vốn của cổ đông hoặc chủ sở hữu làm tăng vốn chủ sở hữu nhưng không là doanh thu.