Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Chương 2: Hình thành và luận giải vấn đề nghiên cứu - 2

Trang 16

Để sử dụng được, các định nghĩa cần có các đặc tính sau:  Chúng phải vạch ra các quan điểm thống nhất (duy nhất) hoặc các đặc tính của bất cứ cái gì được xác định  Chúng không được vòng quanh. Chẳng hạn xác định thay đổi thị trường như là thay đổi địa điểm trong thị trường, cách định nghĩa như vậy là không làm nổi bật sự truyền đạt  Chúng phải được xác định một cách xác thực rõ ràng, tức là bao gồm những đặc tính của một khái niệm được xác định  Chúng phải sử dụng những lời lẽ, ngôn từ rõ ràng.

Có thể bạn quan tâm!

• Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Chương 2: Hình thành và luận giải vấn đề nghiên cứu - 1
• Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Chương 2: Hình thành và luận giải vấn đề nghiên cứu - 3

Trang 17

Định nghĩa hoạt động (thực hành)  Định nghĩa họat động là tập hợp những chuỗi hành động mô tả các hoạt động để thiết lập thực nghiệm một thực thể hoặc cấp bậc của thực thể về một cái gì đó được mô tả bằng một khái niệm  Các định nghĩa hoạt động có vai trò cốt yếu trong đo lường. Chẳng hạn “thị phần” có thể được xác định hoạt động như : mức bán của công ty theo SP loại X tại khu vực A trong thời gian t/tổng mức bán sản phẩm X tại địa điểm A, trong thời gian t -yêu cầu định rõ mức bán, sản phẩm loại X, địa điểm và thời gian bán.  Mức bán= Kiểm kê tại thời điểm t0 + số mua trong thời gian (t0-t1) – Kiểm kê tại t1

Trang 18

2.3-Các khái niệm: Các khối được xây dựng trong nghiên cứu (tt)  Lý thuyết có thể được xem xét như một hệ thống cho các khái niệm chỉ dẫn với mục đích đem lại sự hiểu biết. Lý thuyết bao gồm lớn hơn một khái niệm hoặc các khái niệm có liên hệ với nhau. Cần chú ý rằng mục đích của lý thuyết là để giải thích, nó có liên quan đến sự hiểu biết cũng như là dự đoán  Các khái niệm nào được sử dụng để vạch ra vấn đề nghiên cứu của tôi?  Các khái niệm đã được xác định xác đáng chưa?

Trang 19

2.3-Các khái niệm: Các khối được xây dựng trong nghiên cứu (tt)  Một tập hợp các khái niệm, định nghĩa, các gợi ý có liên quan lẫn nhau, nó giới thiệu một tầm nhìn một cách hệ thống của các mối quan hệ cụ thể trong các yếu tố (biến số) với mục đích giải thích và dự đoán các hiện tượng  Khi chuyển từ mức độ nhận thức sang mức độ thực nghiệm trong nghiên cứu, các khái niệm được biến đổi thành những biến số bằng việc vạch ra một tập hợp các giá trị. Thí dụ: Vốn: 1000 tỷ, 20.000 tỷ, 40.000 tỷ đồng; Ngành công nghiệp là 1, các ngành khác không phải công nghiệp là 0….

Trang 20

2.4-Các mô hình trong nghiên cứu  Trong nghiên cứu, các mô hình chiếm vai trò nổi bật. Nó liên hệ chặt chẽ với khái niệm của lý thuyết, cũng như bao hàm một tổ chức hệ thống của khái niệm. Các đặc tính cốt lõi của mô hình gồm:  Miêu tả, tức đối tượng hoặc hiện tượng được mô tả, diễn giải bằng mô hình. Mô hình tự nó không phải là đối tượng hay hiện tượng  Đơn giản hóa: Một mô hình được đơn giản hóa bằng việc giảm các biến số  Mối quan hệ:Tồn tại mối quan hệ giữa các biến số

Trang 21

Mục đích của mô hình  Khi trình bày các mô hình nghiên cứu, vấn đề có liên quan cần làm rõ bằng câu hỏi sau: Những khái niệm (biến số) nào có trong mô tả vấn đề của tôi?  Mô hình có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau  Ở mức tổng quan, có thể phân biệt giữa các loại:  Mô tả  Giải thích  Dự đoán/dự báo  Chỉ dẫn hoạt động 

Trang 22

Mô hình mô tả  Một sự mô tả sẽ nói với chúng ta sự việc như thế nào. Thí dụ một mô hình mô tả là sơ đồ tổ chức, nó chứa đựng một lớp các biến đó là các vị trí trong sơ đồ tổ chức.  Thực hiện mô tả tốt yêu cầu phải có kỹ năng

Trang 23

Mô hình giải thích  Nhiều nghiên cứu được thực hiện để giải thích các hiện tượng  Chẳng hạn mô hình được giới thiệu qua công thức tính lợi nhuận sẽ giải thích với một số mục đích  Trong mô hình này lợi nhuận được giải thích bằng sự khác biệt giữa đơn vị giá cả và các chi phí biến đổi (khả biến) trên số đơn vị sản phẩm trừ đi chi phí cố định (bất biến)  Người nghiên cứu cần phải giải thích tại sao một số công ty thành công trong lúc các công ty khác lại thất bại (thua lỗ).

Trang 24

Mô hình dự báo  Nhiều nghiên cứu kinh tế được tiến hành những những dự đoán, dự báo (dự báo tăng trưởng, dự báo biến động giá, lạm phát…). Như mô hình dự báo tăng trưởng:  Y= f( K,L, A,…) ,  trong đó Y=GDP, K=Vốn đầu tư, L=Lao động, A= Diện tích đất đai. Yếu tố đầu ra GDP phụ thuộc vào tăng giảm yếu tố đầu vào K,L,A….  Khi xác định được mối quan hệ này qua một hàm cụ thể chúng ta sẽ dự báo được tăng GDP khi tăng, giảm các đầu vào vốn, lao động, đất đai…

Trang 25

Mô hình hướng dẫn thực hiện  Khi các mô hình được sử dụng để hướng dẫn thực hiện quyết định trong các hoạt động kinh doanh hay ban hành chính sách, thực hiện đầu tư…mỗi một mô hình hoặc là mô hình mô tả, hoặc là mô hình giải thích cần phải được bổ sung với một nguyên tắc lựa chọn. Chẳng hạn: (a)Giảm sản xuất nếu (giá-chi phí biến đổi) < tổng số k (b)Giảm sản xuất nếu (giá-chi phí biến đổi)x khối lượng sản phẩm < đóng góp c (c)Sau khi mô tả qui mô thị trường, thâm nhập thị trường- mở rộng SX nếu tổng mức cầu là lớn hơn sản xuất.

Trang 26

2.5-Vai trò của tổng quan lý thuyết, tài liệu quá khứ  (1) Mục tiêu hàng đầu của việc xem xét, tổng quan tài liệu là để:  Trình bày một vấn đề phải có sự xem xét kỹ lưỡng  Nhận biết các khái niệm,mô hình/kỹ thuật và dữ kiện thích hợp  Xác định vị trí (đề ra luận điểm) nghiên cứu (bất kỳ một nghiên cứu nào phải làm tăng thêm cái gì “mới”).

Trang 27

5-Vai trò của tổng quan lý thuyết, tài liệu quá khứ  (2) Dựa vào các hoạt động ở trên, điểm (1) người nghiên cứu cần phải có khả năngđịnh rõ tiêu chuẩn cho cái gì được tính đến trong viết tổng quan về tài liệu lý thuyết  (3) Dựa vào (2), một sự tìm kiếm có hệ thống cho những đóng góp thích hợp phải được thực hiện. Chẳng hạn, sử dụng dịch vụ thư viện điện tử và các nguồn tư liệu thu thập bổ sung cho tìm kiếm ban đầu

Trang 28

5-Vai trò của tổng quan lý thuyết, tài liệu quá khứ  (4) Trong viết tổng quan về lý thuyết, sự ân cần, tận tụy cần phải trao cho cái gì để nhấn mạnh, làm nổi bật.  Nếu tiêu điểm là về phác thảo vấn đề thì tầm quan trọng có thể là về các khái niệm có trước. Nhưng, nếu tiêu điểm chính là về làm thế nào các biến số có thể đo được , thì tiêu điểm có thể là về trình tự đo lường được sử dụng trong các nghiên cứu trước

Trang 29

5-Vai trò của tổng quan lý thuyết, tài liệu quá khứ  (5) Tổng quan lý thuyết cần phải bao hàm cả sự lượng giá và ý kiến phê bình đối với các tài liệu lý thuyết được xem xét  Dựa vào sự lượng giá và phê bình như vậy, việc lựa chọn của người nghiên cứu về khái niệm và phác thảo nghiên cứu sẽ phải được lập luận có lý lẽ  Mục đính chính của tổng quan lý thuyết là để hoạch định (cấu trúc) vấn đề nghiên cứu và để xác định vị trí nghiên cứu.

Trang 30

6-Kết luận-Phương pháp luận nghiên cứu  Nghiên cứu thường liên kết với xây dựng và phác thảo bảng hỏi, các phép đo lường, trình tự thống kê, các mô hình phân tích và vv… mà có thể được gộp vào dưới cái ô - khái niệm “phương pháp luận nghiên cứu”.  Phương pháp luận nghiên cứu có thể được diễn đạt như là một hệ thống các quy tắc và thủ tục trình tự để thực hiện nghiên cứu  Nghiên cứu đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng đòi hỏi có khả năng lập luận và phân tích logich. Vì vậy người nghiên cứu cần thông thạïo phương pháp luận nghiên cứu để sử dụng vào nghiên cứu từng vấn đề cụ thể.