Nghiên cứu sử dụng chế phẩm vi khuẩn có ích Bacillus trong sản xuất lạc ở Quảng Nam

NGUYỄN XUÂN VŨ

NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG CHẾ PHẨM VI KHUẨN CÓ ÍCH

BACILLUSTRONG SẢN XUẤT LẠC Ở QUẢNG NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

HUẾ - 2022

NGUYỄN XUÂN VŨ

NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG CHẾ PHẨM VI KHUẨN CÓ ÍCH

BACILLUS TRONG SẢN XUẤT LẠC Ở QUẢNG NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

Mã số: 9620110

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. PHAN THỊ PHƯƠNG NHI

HUẾ - 2022

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan, là kết quả làm việc nghiêm túc của bản thân và với sự hỗ trợ của nhóm nghiên cứu. Kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào. Nếu có gì sai sót tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.

Thành phố Huế, ngày tháng năm 2022

Tác giả luận án

Nguyễn Xuân Vũ

LỜI CẢM ƠN

Hoàn thành luận văn này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo PGS.TS. Lê Như Cương và cô giáo PGS.TS. Phan Thị Phương Nhi đã luôn động viên, hướng dẫn tận tình, giúp đỡ cho tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cảm ơn đến Ban giám hiệu nhà trường, quý Thầy, Cô giáo trong Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế, Khoa Nông học đã truyền dạy kiến thức và định hướng cho tôi lựa chọn đề tài phù hợp với chuyên môn và khả năng của mình, đồng thời đã hỗ trợ tôi rất nhiều trong suốt quá trình thực hiện luận án.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các cơ quan, các đồng nghiệp đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành luận án này.

Xin chân thành cảm ơn đến gia đình và tất cả bạn bè đã giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thành phố Huế, ngày tháng năm 2022

Tác giả luận án

Nguyễn Xuân Vũ

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

MỤC LỤC iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi

DANH MỤC CÁC BẢNG viii

DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ x

MỞ ĐẦU 1

1. Đặt vấn đề 1

2. Mục tiêu của đề tài 2

2.1 Mục tiêu chung 2

2.2. Mục tiêu cụ thể 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 2

3.1. Ý nghĩa khoa học 2

3.2. Ý nghĩa thực tiễn 2

4. Những điểm mới của đề tài 2

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 4

1.1.1. Giá trị cây lạc 4

1.1.2. Nhu cầu về sinh thái của cây lạc 6

1.1.3. Vi sinh vật vùng rễ và cơ chế kích thích sinh trưởng của vi khuẩn có ích 9

1.1.4. Vi khuẩn Bacillus 12

1.1.5. Khái niệm về chế phẩm sinh học 14

1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 15

1.2.1. Tình hình sản xuất lạc trên thế giới và Việt Nam 15

1.2.2. Những thuận lợi và khó khăn trong sản xuất lạc 21

1.2.3. Sử dụng chế phẩm sinh học trong sản xuất cây trồng 23

1.3. CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 24

1.3.1. Nghiên cứu ngoài nước 24

1.3.2. Nghiên cứu trong nước 28

CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33

2.1. PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 33

2.1.1. Phạm vi nghiên cứu 33

2.1.2. Đối tượng nghiên cứu 33

2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 34

2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 34

2.3.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm 34

2.3.2. Biện pháp kỹ thuật 38

2.3.3. Các chỉ tiêu theo dõi và phương pháp đánh giá 39

2.3.4. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu 42

2.4. ĐIỀU KIỆN THỜI TIẾT KHÍ HẬU TRONG THỜI GIAN THÍ NGHIỆM TẠI QUẢNG NAM 42

CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 45

3.1. ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ CHẾ PHẨM BACILLUS ĐẾN SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN VÀ NĂNG SUẤT LẠC 45

3.1.1. Ảnh hưởng của chế phẩm vi khuẩn Bacillus đến sinh trưởng, phát triển cây lạc 45

3.1.2. Ảnh hưởng đến bệnh hại trên cây lạc 57

3.1.3. Ảnh hưởng đến các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất lạc 69

3.2. NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG CHẾ PHẨM (LIỀU LƯỢNG VÀ THỜI ĐIỂM XỬ LÝ) VI KHUẨN BACILLUS TRONG SẢN XUẤT LẠC 74

3.2.1. Ảnh hưởng của phương pháp sử dụng chế phẩm Bacillus đến sinh trưởng, phát triển cây lạc 74

3.2.2. Ảnh hưởng đến tình hình bệnh hại cây lạc 80

3.2.3. Ảnh hưởng đến các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất lạc 93

3.3. ỨNG DỤNG CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TRONG SẢN XUẤT LẠC TẠI QUẢNG NAM 96

3.3.1. Ảnh hưởng của chế phẩm đến sinh trưởng, phát triển cây lạc 96

3.3.2. Ảnh hưởng đến nhóm bệnh héo rũ lạc 98

3.3.3. Năng suất và hiệu quả kinh tế 99

CHƯƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 100

4.1. KẾT LUẬN 100

4.2. ĐỀ NGHỊ 100

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA LUẬN ÁN 101

TÀI LIỆU THAM KHẢO 102

PHỤ LỤC 118

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Nghĩa của từ
BĐRH Bt	Bắt đầu ra hoa Bacillus thuringiensis
BVTV	Bảo vệ thực vật
Cal	Calori
cfu	Colony Forming Unit/ Đơn vị hình thành khuẩn lạc
cs CSB	Cộng sự Chỉ số bệnh
CT	Công thức
đ/c	Đối chứng
ĐX	Đông Xuân
FAO	Food and Agriculture Organization of the United Nations/ Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc
HRGMĐ	Héo rũ gốc mốc đen
HRGMT	Héo rũ gốc mốc trắng
HT	Hè Thu
HXVK	Héo xanh vi khuẩn
ISR	Induced Systemic Resistance/ Kích thích tính kháng hệ thống
KHKT	Khoa học kỹ thuật
KL KTRH	Khối lượng Kết thúc ra hoa