Cải cách hành chính từ thực tiễn huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam

phát triển đất nước trong thời kỳ mở cửa, hội nhập hiện nay, Viện khoa học Tổ chức Nhà nước.

- PGS.TS Đinh Ngọc Vượng (2008), Cải cách hành chính và xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam hiện nay, Viện Nhà nước và Pháp luật, Việt Nam.

- Phạm Đức Toàn (2010), Mối quan hệ giữa cải cách hành chính và đổi mới kinh tế là tất yếu trong tổng thể đất nước, Văn phòng Bộ Nội vụ.

- Nguyễn Thị Hồng Hiếu (2010), Các giải pháp tăng cường cải cách hành chính tại tỉnh Lào Cai, Luận văn thạc sỹ, Học viện Hành chính.

- Một số tác giả cũng đã viết các bài báo nghiên cứu về các vấn đề có liên quan đăng trên các tạp chí chuyên ngành, như Tạp chí quản lý nhà nước, tổ chức nhà nước…

Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến một số vấn đề về cơ sở lý luận và những giải pháp nhằm thực hiện cải cách hành chính hay một nội dung của chương trình cải cách hành chính. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu về cải cách hành chính nhà nước trên địa bàn huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam. Vì vậy, đề tài nghiên cứu về “Cải cách hành chính từ thực tiễn huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam” không trùng với các công trình khoa học đã được công bố. Mặc dù vậy, các công trình khoa học trên là tài liệu tham khảo có giá trị cho việc nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn

3.1. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất những giải pháp tích cực, phù hợp với điều kiện thực tế ở địa phương và xu thế phát triển chung của cả tỉnh, cả nước nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả cải cách hành chính của huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong tình hình mới.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 95 trang tài liệu này.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Khái quát lý luận về hành chính và cải cách hành chính để làm rò mục tiêu, nội dung, hình thức và phương pháp cải cách hành chính trong điều kiện của Việt Nam, của tỉnh Quảng Nam nói chung và huyện Quế Sơn nói riêng.

- Phân tích thực trạng cải cách hành chính của các cấp chính quyền trên địa bàn huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam để đánh giá đúng kết quả, hạn chế và những nguyên nhân ảnh hưởng, làm cơ sở thực tiễn cho việc xây dựng chiến lược, kế hoạch cải cách hành chính của huyện Quế Sơn trong thời gian đến.

- Đề xuất một số giải pháp có tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả cải cách hành chính trên địa bàn huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là cải cách hành chính nhà nước huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Đề tài tập trung nghiên cứu về các nội dung của cải cách hành chính nhà nước, đánh giá quá trình thực hiện và kết quả của cải cách hành chính nhà nước tại huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam.

- Thời gian từ năm 2001 đến nay.

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp luận

Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng và Nhà nước về cải cách hành chính.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Kế thừa có chọn lọc kết quả các công trình nghiên cứu trước, đồng thời, để thực hiện các mục tiêu trên, đề tài sử dụng các phương pháp sau:

- Phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu;

- Phương pháp thu thập và xử lý thông tin;

- Phương pháp khảo sát thực tế.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

6.1. Ý nghĩa lý luận

Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về cải cách hành chính nhà nước và địa phương.

6.2.Ý nghĩa thực tiễn

Phân tích và làm rò thực trạng và nguyên nhân hạn chế của cải cách hành chính huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam. Đề xuất các giải pháp đẩy mạnh cải cách hành chính ở huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam.

7. Cơ cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, kết cấu luận văn gồm 3 chương:

Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về Cải cách hành chính Chương 2: Thực trạng cải cách hành chính ở huyện Quế Sơn, tỉnh

Quảng Nam

Chương 3: Định hướng, giải pháp tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính trên địa bàn huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam trong thời gian đến.

CHƯƠNG 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH

chính

1.1. Khái niệm, mục tiêu, yêu cầu, sự cần thiết phải cải cách hành

1.1.1. Khái niệm cải cách hành chính

Cải cách hành chính (CCHC) từ lâu đã luôn là một vấn đề được chú

trọng của hầu hết các quốc gia trên thế giới, tuy nhiên, khái niệm chung về CCHC trên thế giới cũng còn mang tính trừu tượng, mỗi quốc gia có cách nhìn nhận về CCHC khác nhau nhưng nhìn chung, CCHC đều xuất phát từ thực tiễn và phát sinh chủ yếu do các nguyên nhân: yêu cầu tất yếu của phát triển kinh tế - xã hội; yêu cầu tất yếu của việc cải tạo, điều chỉnh của cơ cấu hành chính; kết quả tất yếu của sự tác động của tiến bộ khoa học vào quản lý hành chính.

Hiện nay trên thế giới, về mặt lý thuyết, có nhiều quan niệm khác nhau về cải cách hành chính. Qua phân tích dưới nhiều góc độ định nghĩa của khái niệm, có thể thấy các khái niệm về CCHC được nêu ra có một số điểm thống nhất sau:

- CCHC là một sự thay đổi có kế hoạch, theo một mục tiêu nhất định, được xác định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- CCHC không làm thay đổi bản chất của hệ thống hành chính, mà chỉ làm cho hệ thống này trở nên hiệu quả hơn, phục vụ nhân dân được tốt hơn so với trước, chất lượng các thể chế quản lý nhà nước đồng bộ, khả thi, đi vào cuộc sống hơn, cơ chế hoạt động, chức năng, nhiệm vụ của bộ máy, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức làm việc trong các cơ quan nhà nước sau khi tiến hành CCHC đạt hiệu quả, hiệu lực hơn, đáp ứng yêu cầu quản lý kinh tế – xã hội của một quốc gia.

- CCHC tuỳ theo điều kiện của từng thời kỳ, giai đoạn của lịch sử, yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của mỗi quốc gia, có thể được đặt ra những trọng tâm, trọng điểm khác nhau, hướng tới hoàn thiện một hoặc một số nội dung của nền hành chính, đó là tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, công chức, thể chế pháp lý, hoặc tài chính công...

Tóm lại, theo nghĩa rộng CCHC có thể hiểu là một quá trình thay đổi cơ cấu của quyền lực hành pháp và tất cả các hoạt động có ý thức của bộ máy nhà nước nhằm đạt được sự hợp tác giữa các bộ phận và các cá nhân vì mục đích chung của cộng đồng và phối hợp các nguồn lực để tạo ra hiệu lực, hiệu quả quản lý và các sản phẩm phục vụ nhân dân thông qua các phương thức tổ chức và thực hiện quyền lực. Hiểu theo nghĩa này, CCHC là những thay đổi được thiết kế có chủ định nhằm cải tiến một cách cơ bản các khâu trong hoạt động quản lý của bộ máy nhà nước: lập kế hoạch; định thể chế; tổ chức; công tác cán bộ; tài chính; chỉ huy; phối hợp; kiểm tra; thông tin và đánh giá.

Theo nghĩa hẹp, CCHC có thể hiểu như một quá trình thay đổi nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả hành chính, cải tiến tổ chức, chế độ và phương pháp hành chính cũ, xây dựng chế độ và phương thức hành chính mới trong lĩnh vực quản lý của bộ máy hành chính nhà nước.

Ở Việt Nam hiện nay, chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào chính thức định nghĩa khái niệm CCHC là gì. Tuy nhiên, nhiều văn bản quan trọng của Đảng đã đề cập đến thuật ngữ này, như Nghị quyết Đại hội VII, Nghị quyết TW 8 - khoá VII, Nghị quyết Đại hội VIII.... đã nêu ra các mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể cho công cuộc CCHC nhà nước. Đồng thời, Chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2011-2020 ban hành kèm theo Nghị quyết 30c/NQ-CP ngày 08/11/2011 của Chính phủ cũng đã nêu 6 nội dung cơ bản của CCHC Việt Nam, đó là: cải cách thể chế, cải cách thủ tục hành chính, cải

cách tổ chức bộ máy nhà nước; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; cải cách tài chính công và hiện đại hóa nền hành chính.

1.1.2. Quan điểm, mục tiêu, yêu cầu của cải cách hành chính

Trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới, Đảng ta đã có nhiều chủ trương về CCHC và luôn xác định CCHC là một khâu quan trọng để phát triển đất nước. Các cơ quan nhà nước đã xây dựng và tổ chức thực hiện nhiều chương trình, kế hoạch về CCHC theo các chủ trương, nghị quyết của Đảng, nhất là Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001- 2010. Để tiếp tục đẩy mạnh CCHC nhà nước theo Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020, cần quán triệt đầy đủ các nguyên tắc và yêu cầu sau:

1.1.2.1. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam

Công cuộc CCHC đặt trong khuôn khổ các quan điểm và chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam về đổi mới hệ thống chính trị và cải cách bộ máy nhà nước. Cải cách và hoàn thiện nền hành chính nhà nước gắn liền với xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước nói chung và nền hành chính nói riêng, nhằm giữ vững và phát huy bản chất của giai cấp công nhân, xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Nền hành chính phải được tổ chức thành một hệ thống thống nhất ổn định, hoạt động thông suốt, trên cơ sở phân công, phân cấp và chế độ trách nhiệm rành mạch, có kỷ cương nghiêm ngặt, cơ quan hành chính và cán bộ, công chức nhà nước chịu sự giám sát chặt chẽ của nhân dân. Áp dụng các cơ chế, biện pháp hữu hiệu ngăn ngừa những hành vi mất dân chủ, tự do, tùy tiện, quan liêu, tham nhũng, sách nhiễu, gây phiền hà cho dân. Các chủ trương, giải pháp cải cách hành chính phải gắn liền chặt chẽ với bước đi của đổi mới kinh tế, với yêu cầu phát triển đất nước trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh

tế quốc tế, hình thành và hoàn thiện các yếu tố của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, giữ vững trật tự, kỷ cương trong các hoạt động kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống của nhân dân [6]. CCHC là nhiệm vụ rộng lớn, phức tạp đòi hỏi có tầm nhìn bao quát với những giải pháp đồng bộ, kết hợp chặt chẽ CCHC với đổi mới hoạt động lập pháp, cải cách tư pháp. CCHC phải được tiến hành từng bước vững chắc, có trọng tâm, trọng điểm, lựa chọn khâu đột phá trong từng giai đoạn cụ thể.

Từ việc kiểm điểm tình hình và rút kinh nghiệm thực tiễn, Đảng đã đi đến khẳng định, trong điều kiện một đảng cầm quyền, việc đổi mới chưa đồng bộ, toàn diện các tổ chức trong hệ thống chính trị là trở ngại lớn của công cuộc CCHC ở nước ta trong thời gian qua. Không thể tiến hành cải cách riêng nền hành chính tách rời sự đổi mới tổ chức và phương thức lãnh đạo của Đảng, đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của các đoàn thể nhân dân. Cũng không thể CCHC một cách biệt lập mà không đồng thời đổi mới tổ chức và cơ chế hoạt động của các cơ quan lập pháp, cơ quan tư pháp.

Từ nhận thức đó, Nghị quyết Trung ương 7 (khoá VIII) đề ra chủ trương tiến hành sắp xếp lại tổ chức bộ máy Đảng và các tổ chức trong hệ thống chính trị gắn liền với CCHC theo hướng tinh gọn, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Đồng thời, với việc kiên quyết sắp xếp một bước bộ máy các tổ chức trong hệ thống chính trị, thực hiện tinh giảm biên chế, cải cách chính sách tiền lương.

Tại Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX (năm 2001), bên cạnh việc tiếp tục khẳng định nhất quán mục tiêu xây dựng nền hành chính nhà nước dân chủ, trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại hoá đã đưa ra một loạt chủ trương, giải pháp có ý nghĩa quan trọng trong CCHC thời gian tới như điều chỉnh chức năng và cải tiến phương thức hoạt động của Chính phủ, nguyên tắc bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực; phân công, phân cấp; tách

cơ quan hành chính công quyền với tổ chức sự nghiệp, dịch vụ công; tiếp tục cải cách doanh nghiệp nhà nước, tách rò chức năng quản lý nhà nước với sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp; tiếp tục cải cách thủ tục hành chính; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có năng lực; thiết lập trật tự kỷ cương, chống quan liêu, tham nhũng. Để tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020, Đảng ta quán triệt thực hiện theo các nguyên tắc sau đây:

- CCHC phải được tiến hành đồng bộ trong tổng thể đổi mới hệ thống chính trị, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, cải cách bộ máy nhà nước nói chung.

- CCHC phải đáp ứng yêu cầu hoàn thiện nhanh và đồng bộ thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tạo thuận lợi nhất cho cá nhân, tổ chức và góp phần tích cực chống quan liêu, phòng và chống tham nhũng.

- Thông qua cải cách, tiếp tục làm rò và phù hợp chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm của từng cơ quan hành chính, thực hiện phân công, phân cấp rò và phù hợp, phân định rò trách nhiệm giữa các cấp chính quyền, giữa chính quyền đô thị và chính quyền nông thôn, giữa tập thể và người đứng đầu cơ quan hành chính.

- Xây dựng một đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

- Cải cách phải hướng tới xây dựng một nền hành chính hiện đại, ứng dụng có hiệu quả thành tựu phát triển của khoa học - công nghệ, nhất là công nghệ thông tin.

1.1.2.2. Mục tiêu

Mục tiêu chung: Mục tiêu tổng quát trong cải cách hành chính của tất cả các nước trên thế giới là hướng tới việc xây dựng một bộ máy hành chính